Ο μικροβιοτέχνης και συγγραφεύς Ευστράτιος Ι. Μουτσογιάννης, ετών 46 και προ εικοσιπενταετίας δράστης της δολοφονίας του υπουργού Χρήστου Λαδά, έκαμε χθες για πρώτη φορά, ύστερα από τόσα χρόνια, αποκαλύψεις: για τις σχέσεις του με το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος, την δολοφονία του υπουργού, τον τραυματισμό και την σύλληψή του, την κατάδοση των καθοδηγητών – συντρόφων του, την καταδίκη του σε θάνατο, τα 16 χρόνια στις φυλακές, την ανάνηψή του και την «συντριβή του σήμερα απέναντι στον Θεό».
Αφορμή για την χθεσινή συνάντηση του Ε. Μουτσογιάννη με τους δημοσιογράφους (την οποία προκάλεσε ο ίδιος) ήταν η έκδοση ενός βιβλίου του με τίτλο «Από το λεύκωμά μου», στις σελίδες του οποίου περιγράφει, μαζί με τις διάφορες θεωρητικές του απόψεις, και τις λεπτομέρειες της δολοφονίας του Χρήστου Λαδά, υπουργού Δικαιοσύνης στην κυβέρνηση Σοφούλη, το Μεγάλο Σάββατο του 1948 μπρος από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Καρύτση, κατόπιν εντολής ανωτέρων στελεχών του ΚΚΕ και ενώ στα ελληνικά βουνά εμαίνετο ο ανταρτοπόλεμος.
Ο Ευστράτιος Μουτσογιάννης με τις χθεσινές του δηλώσεις παραδέχτηκε ότι αυτός σκότωσε τον Χρήστο Λαδά και έναν αστυφύλακα, ότι ενεργούσε κατόπιν εντολής των καθοδηγητών του, ότι μετάνοιωσε και η έμπρακτη αυτή μετάνοιά του τον έσωσε από το εκτελεστικό απόσπασμα (στο οποίο εστάλησαν έξι από τους ηθικούς αυτουργούς), ότι κατέδωσε μόνο τρία πρόσωπα μολονότι γνώριζε πολύ περισσότερα, και υποστήριξε πως, αν συνεργαζόταν με την Αστυνομία και τον καιρό που βρισκόταν στην φυλακή, δεν θα έμενε μέσα 16 χρόνια αλλά μόνο 8.
Ο Ευστράτιος Μουτσογιάννης
Το περιστατικό της δολοφονίας το περιέγραψε χθες λεπτομερώς ο ίδιος ανατρέχοντας κάθε τόσο και στο βιβλίο του:
Το τελευταίο ραντεβού με τον καθοδηγητή του Λεωκράτη (Δ. Κωνσταντινέας) έγινε πίσω από τον Άγιο Σώστη στη Νέα Σμύρνη, όπου ο καθοδηγητής τον έπεισε οριστικά να αναλάβη τη δολοφονία με τα εξής επιχείρηματα: «Για να εμψυχωθή ο Δημοκρατικός Στρατός που μάχεται στην Πελοπόννησο», «Για να φανή ότι ο Δημοκρατικός Στρατός ανταποδίδει τα χτυπήματα στους εχθρούς του μέσα στην καρδιά της Αθήνας», «Επειδή ο Χρήστος Λαδάς ως υπουργός Δικαιοσύνης είχε υπογράψει την εκτέλεση 2.000 αγωνιστών του λαού».
Ο Ε. Μουτσογιάννης είπε, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ότι επέλεξαν αυτόν διότι είχε δείξει σημαντικά προσόντα στις μάχες με τα Τάγματα Ασφαλείας το 1944.
«Κατηφόρισα τη Συγγρού», συνέχισε την αφήγησή του, «μετά την συνάντηση με τον καθοδηγητή, πέρασα δίπλα από τον Άγιο Σώστη, προσευχήθηκα και ζήτησα από τον Κύριο να με βοηθήση για το κατόρθωμα που πήγαινα να κάνω. Πίστευα ότι ο υπουργός έπρεπε να πέση και είπα τις λέξεις: Θεέ μου, σώσε με».
Την άλλη μέρα το πρωί, Μεγάλο Σάββατο, πήρε από την αυλή του σπιτιού του τρεις χειροβομβίδες μιλς που είχε κρυμμένες, τη μία την έβαλε μέσα στο μπουφάν του και τις άλλες δύο τις τύλιξε σε χαρτί ζαχαροπλαστείου. Φόρεσε μια στολή σμηνίτη και έφυγε για να συναντήση τον Τάσο Καμπανίδη, ο οποίος, όπως είχε συμφωνηθή, θα τον κάλυπτε την ώρα που αυτός θα έρριχνε τη χειροβομβίδα στο αυτοκίνητο του υπουργού.
«Πήρα το λεωφορείο του Έδεμ, κατέβηκα στη στάση Οφθαλμιατρείο, έψαξα τις τσέπες μου: είχα 48 δραχμές, από τις οποίες οι 18 ήταν του αδερφού μου, που μου τις είχε δώσει να πάρω γάζες. Πήρα ένα μικρό πακέττο τσιγάρα και τράβηξα για την πλατεία Καρύτση».
Εκεί, σ’ ένα καφενείο, περίμενε αρκετή ώρα, βγήκε ο υπουργός από το σπίτι του, μπήκε στην εκκλησία, και όταν βγήκε κι από την εκκλησία μπήκε στο αυτοκίνητό του μαζί με τον οδηγό του κι έναν άνδρα της προσωπικής του φρουράς. Μόλις ξεκίνησε το αυτοκίνητο, ο Μουτσογιάννης πλησίασε και, σπάζοντας το πίσω τζάμι του, πέταξε μέσα την χειροβομβίδα και άρχισε να τρέχη. Τον πρόλαβαν, όμως, οι σφαίρες του αστυνομικού, έπεσε με πολλά τραύματα, έρριξε την δεύτερη χειροβομβίδα, από θραύσματα της οποίας χτυπήθηκε κι εκείνος, και τέλος συνελήφθη. Απολογισμός: νεκρός ο υπουργός κι ένας αστυφύλακας, βαριά τραυματισμένος ο Μουτσογιάννης, ο οποίος διεσώθη τελικά, μολονότι και σήμερα έχει ένα βλήμα στο περικάρδιο.
Ο ομιλητής της χθεσινής συνεντεύξεως είπε ακόμα ότι συνεργάστηκε με την Αστυνομία στη διάρκεια της ανακρίσεως και ότι κατηγόρησε τους κομμουνιστές στο Στρατοδικείο.
Σε ερώτηση γιατί αυτός δεν εκτελέστηκε, ενώ εκτελέστηκαν έξι ηθικοί αυτουργοί του ίδιου εγκλήματος, απάντησε ότι πήρε αναστολή εκτελέσεως της ποινής του λόγω μετανοίας και λόγω του νεαρού της ηλικίας του (ήταν 22 ετών). Επίσης, συνέχισε, επειδή στο μεταξύ τελείωσε ο ανταρτοπόλεμος και δεν εκτελέστηκαν όλοι οι καταδικασθέντες.
«Στην Αστυνομία», υπογράμμισε, «απεκάλυψα τις μεθόδους του ΚΚΕ, αλλά δεν απεκάλυψα πρόσωπα, εκτός τριών που θεωρούσα υπεύθυνα για την δολοφονία».
Τα πρόσωπα αυτά, όπως είπε ο ίδιος, είναι τα εξής: Βασίλειος Ζάνος (εκτελέσθηκε), Δημήτριος Κωνσταντινέας, Χαράλαμπος Ψωμιάδης (εκτελέσθηκε). Ο Ε. Μουτσογιάννης είπε ακόμη ότι η εντολή για την εκτέλεση του υπουργού ήλθε από τα ανώτατα στελέχη του κόμματος Αναστασιάδη και Ιωαννίδη.
«Από μαρτυρίες του συγκατηγορουμένου μου Τάσου Καμπανίδη», προσέθεσε, «εκτελέσθηκαν οι Πολατίδης, Χατζηκίδης, Μακρίδης και Σαρανταρίδης».
Ο Ε. Μουτσογιάννης —σύμφωνα πάντοτε με όσα είπε ο ίδιος χθες— είδε τον εαυτό του σαν θύμα από την στιγμή που βρέθηκε στο νοσοκομείο και ανεξαρτήτως της υποσχέσεως της Αστυνομίας ότι θα τον βοηθούσε σε περίπτωση που θα συνεργαζόταν μαζί της. Ο ίδιος ήταν βέβαιος ότι έπεσε θύμα, είχε μετανοιώσει και, αν ήξερε ότι τα αντίποινα θα ήταν η εκτέλεση 170 ατόμων, δεν θα έκανε ποτέ ό,τι έκανε.
«Στο βιβλίο αυτό», κατέληξε, «κατηγορώ τα εγκλήματα απ’ όποια πλευρά κι αν έγιναν».
Ο ίδιος διευκρίνισε ότι δεν μπορεί να υπάρξη θέμα «προβοκάτσιας», διότι το Κομμουνιστικό Κόμμα τον ανεκήρυξε ήρωα τον καιρό της δολοφονίας.
Ακολούθως αναφέρθηκε στη σημερινή του ζωή, μετά την αποφυλάκισή του το 1964 από τις φυλακές της Άμφισσας (όπου, στην πτέρυγα των ανανηψάντων, επέδειξε άριστη διαγωγή) και τις προσπάθειές του να αποκατασταθή κοινωνικά.
Όπως είναι φυσικό, ο άνθρωπος αυτός σήμερα δεν ανήκει σε κανένα κόμμα (δεν τον θέλουν άλλωστε), ασχολείται με τη φιλοσοφία και τη θρησκεία, και υποστηρίζει ότι μέσα στις φυλακές έγινε διανοούμενος, παρ’ όλον ότι έχει τελειώσει μόνο το δημοτικό σχολείο.
«Όπου πήγαινα για δουλειά, μετά από μια-δυο μέρες μ’ έδιωχναν, έμαθα ηλεκτροσυγκολλητής στον Πειραιά, μετά ένα ψιλικατζίδικο, το έκλεισα σ’ ένα χρόνο, και τώρα στο σπίτι μου φτιάχνω συρμάτινες κρεμάστρες για καθαριστήρια. Παντρεύτηκα, απέκτησα ένα παιδί 4 ετών και τώρα μένω στην Πετρούπολη».
Δεν τον ξαναενόχλησε ποτέ κανείς από τότε, αλλά έχει ένα παράπονο: δεν του δίνουν διαβατήριο να πάη στο εξωτερικό να θεραπεύση μια πάθηση στο αυτί του.
*Άρθρο που έφερε τον τίτλο «Πώς εσκότωσα τον Χρήστο Λαδά!» και είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Το Βήμα» την Παρασκευή 2 Φεβρουαρίου 1973.
Ο Χρήστος Λαδάς
Ο πολιτικός και νομικός Χρήστος Λαδάς (είχε γεννηθεί το 1891) δολοφονήθηκε στο κέντρο της Αθήνας κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου, την Πρωτομαγιά του 1948, Μεγάλο Σάββατο.