Eurostat: Γεννημένος στο εξωτερικό – Πώς η μετανάστευση διαμορφώνει τον πληθυσμό της ΕΕ

Με το το προσδόκιμο ζωής στην Ευρώπη να βρίσκεται σε ύφεση, η γήρανση του πληθυσμού να έχει αυξητική τάση και τα συνταξιοδοτικά συστήματα να πιέζονται αφόρητα εξαιτίας των δημογραφικών η μετανάστευση αποτελεί ένα κρίσιμο παράγοντα που λαμβάνουν υπόψη όλες οι κυβερνήσεις.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat στις αρχές του 2024, περίπου 44,7 εκατομμύρια άτομα που έχουν γεννηθεί εκτός ΕΕ ζούσαν σε κράτος – μέλος της Ένωσης. Ο αριθμός αυτός αντιπροσωπεύει το 9,9% του πληθυσμού της ΕΕ.

Πώς έχει διαμορφώσει η μετανάστευση τον πληθυσμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Ο αριθμός των πολιτών εκτός ΕΕ που ζουν στην ΕΕ αυξήθηκε κατά 2,3 εκατομμύρια, με τους Ουκρανούς, τους Τούρκους και τους Μαροκινούς να αποτελούν τις τρεις μεγαλύτερες πληθυσμιακές ομάδες εκτός ΕΕ που ζούσαν στις χώρες μέλη της ΕΕ το 2024.

44,7 εκατομμύρια άτομα που έχουν γεννηθεί εκτός ΕΕ ζούσαν σε κράτος – μέλος της Ένωσης

Οι αριθμοί

Ο μεγαλύτερος αριθμός ατόμων που γεννήθηκαν στο εξωτερικό και ζουν σε χώρες της ΕΕ, σύμφωνα με τα στοιχεία που επεξεργάστηκε το euronews, εντοπίζεται στη Γερμανία (16,9 εκατομμύρια άτομα), τη Γαλλία (9,3 εκατομμύρια), την Ισπανία (8,8 εκατομμύρια) και την Ιταλία (6,7 εκατομμύρια).

Ωστόσο, το υψηλότερο ποσοστό μεταναστών στο σύνολο του πληθυσμού ήταν στο Λουξεμβούργο με 51% του μόνιμου πληθυσμού. Ακολουθεί η Μάλτα (30,8%), η Κύπρος (26,9%) και η Ιρλανδία (22,6%).

Από την άλλη πλευρά, τα άτομα που γεννήθηκαν στο εξωτερικό αντιπροσώπευαν λιγότερο από το 5% του πληθυσμού στην Πολωνία, με ποσοστό 2,6% του μόνιμου πληθυσμού της. Ακολουθεί η Ρουμανία (3,1%), η Βουλγαρία (3,3%) και η Σλοβακία (3,9%).

Την δεκαετία μεταξύ 2014 και 2024, το ποσοστό των ατόμων που γεννήθηκαν στο εξωτερικό αυξήθηκε στις περισσότερες χώρες της ΕΕ. Η Λετονία και η Ελλάδα ήταν τα μόνα δύο κράτη – μέλη που κατέγραψαν μείωση του ποσοστού των ατόμων που γεννήθηκαν στο εξωτερικό.

10.413.982 άτομα

Ανατρέχοντας στα τελευταία στοιχεία που ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ προκύπτουν ενδιαφέροντα συμπεράσματα για τον εκτιμώμενο μόνιμο πληθυσμό και τις μεταναστευτικές ροές στην Ελλάδα.

Αρχικά, η ελληνική στατιστική αρχή υπολογίζει τον πληθυσμό της χώρας μας για το 2024 σε 10.400.720 άτομα (5.096.893 άνδρες και 5.303.827 γυναίκες), μειωμένο κατά  0,1% σε σχέση με τον αντίστοιχο πληθυσμό της 1ης Ιανουαρίου 2023 που ήταν 10.413.982 άτομα.  Λαμβάνει υπόψη τα ετήσια στοιχεία Φυσικής Κίνησης Πληθυσμού του έτους 2023 (γεννήσεις – θάνατοι) και τις εκτιμήσεις των μεταναστευτικών ροών (εισερχόμενη – εξερχόμενη μετανάστευση).

Μειωμένος ο πληθυσμός της Ελλάδας το 2024

Η μετανάστευση επηρεάζεται από έναν συνδυασμό οικονομικών, περιβαλλοντικών, πολιτικών και κοινωνικών παραγόντων. Το δημογραφικό πρόβλημα που απασχολεί τη χώρα μας και επηρεάζει (και) τομείς της οικονομίας θα οδηγούσε λύσεις επιτακτικής ανάγκης αν δεν υπήρχε η είσοδος μεταναστών. Αυτό που συγκρατεί την τάση μείωσης του πληθυσμού είναι η αύξηση της εισερχόμενης μετανάστευσης – η οποία σχεδόν διπλασιάστηκε το 2023 σε σχέση με το 2021.

Κορύφωση της προσφυγικής κρίσης

Συγκεκριμένα, η άνοδος των εισερχόμενων μεταναστευτικών ροών το διάστημα 2016-2019  ταυτίζεται πρακτικά με την κορύφωση της προσφυγικής κρίσης, στον απόηχο του εμφυλίου στη Συρία. Το διάστημα αυτό οι καταγεγραμμένες εισροές πληθυσμού, μεταναστών και προσφύγων-αιτούντων άσυλο που μένουν στη χώρα πάνω από ένα χρόνο – προσεγγίζουν αθροιστικά το μισό εκατομμύριο άτομα. Ακολούθησε σταδιακή  μείωση, ενώ το 2020 έφτασαν στην Ελλάδα μόλις 57.000 μετανάστες από και πρόσφυγες αιτούντες άσυλο, ο χαμηλότερος αριθμός που έχει καταγραφεί από το 1991.

Αντιθέτως, από το 2023 έχουμε επιστρέψει στα επίπεδα της προσφυγικής κρίσης, με 118.816 εισερχόμενα άτομα, συμπεριλαμβανομένων όσων αιτούνται διεθνούς ή προσωρινής προστασίας.

Όσον αφορά την εξωτερική μετανάστευση, μέρος της οποίας είναι και το brain drain, αυτή ανήλθε το 2023 σε 76.158 άτομα. Πρόκειται για πληθυσμό που εγκαταλείπει τον τόπο συνήθους διαμονής του για μια χρονική περίοδο που είναι, δώδεκα μήνες τουλάχιστον. Ο αριθμός βαίνει μειούμενος σε σχέση με την περίοδο της οικονομικής κρίσης, αλλά παραμένει σε σταθερά υψηλά επίπεδα.

Η κορύφωση στην Ελλάδα

Ο πληθυσμός που γεννήθηκε στο εξωτερικό

Στις περισσότερες χώρες της ΕΕ, ο πληθυσμός που γεννήθηκε στο εξωτερικό ήταν νεότερος από τον πληθυσμό που γεννήθηκε στη χώρα του. Η διάμεση ηλικία των ατόμων που γεννήθηκαν στην ΕΕ ήταν 45,1 έτη, ενώ για τους μετανάστες που ζουν στην ΕΕ ήταν 43,1 έτη.

Μόνο στην Εσθονία, τη Γαλλία, την Κροατία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, την Πολωνία και τη Σλοβακία το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών ήταν υψηλότερο στον πληθυσμό που γεννήθηκε στο εξωτερικό από ό,τι στον πληθυσμό που γεννήθηκε στη χώρα του.