Η ακαδημαϊκή ερμηνεία του γιατί οι γυναίκες καθαρίζουν και οι άνδρες δεν το παρατηρούν

«Μια φίλη και ο σύζυγός της μετακόμισαν πρόσφατα σε νέο σπίτι. Καθώς καθάριζαν μαζί το παλιό τους μπάνιο, ο σύζυγός της γύρισε έκπληκτος προς το μέρος της: «Κοίτα αυτό, ζούμε εδώ τρία χρόνια σε αυτό το σπίτι και αυτό το δοχείο σαπουνιού δεν έχει τελειώσει ποτέ!» Φυσικά, το δοχείο σαπουνιού είχε τελειώσει πολλές φορές – απλώς πάντα φρόντιζε εκείνη για να τον γεμίσει» γράφει η Amelia Hill στην Guardian εστιάζοντας σε ένα θέμα που όσα χρόνια γυναικείων διεκδικήσεων και αν περάσουν, η ανισότητα μοιάζει να έχει φωλιάσει στερεοτυπικά στο κάδρο.

Σήμερα, οι ακαδημαϊκοί πιστεύουν ότι βρήκαν γιατί οι γυναίκες συνεχίζουν να επωμίζονται δυσανάλογα μεγάλο μέρος των οικιακών εργασιών και της φροντίδας των παιδιών στη σύγχρονη εποχή – αλλά παρόλα αυτά οι άνδρες να συνεχίζουν να πιστεύουν ότι κάνουν τις μισές δουλειές.

Είναι θέμα αντίληψης

Γράφοντας στο περιοδικό Philosophy and Phenomenological Research, οι ερευνητές Τομ ΜακΚλέλαντ και Πολίνα Σλίβα προτείνουν ότι η ανισότητα οφείλεται στη «θεωρία των δυνατοτήτων», την ιδέα δηλαδή, ότι όλοι μας βιώνουμε καταστάσεις που έχουν σιωπηρά συνδεδεμένες ενέργειες.

«Υποστηρίζουμε την ύπαρξη έμφυλης αντίληψης των δυνατοτήτων» δήλωσε ο ΜακΚλέλαντ. «Υποστηρίζουμε ότι οι ανισότητες στην οικιακή εργασία και την εργασία φροντίδας δεν προκύπτουν μόνο ως αποτέλεσμα βαθιά εδραιωμένων πεποιθήσεων, επιθυμιών και συναισθημάτων, αλλά και ως αποτέλεσμα έμφυλων διαφορών στο επίπεδο της αντίληψης: ότι δύο σύντροφοι στο ίδιο οικιακό περιβάλλον μπορούν να βιώσουν πολύ διαφορετικά τα τοπία προσφοράς».

Μισέλ Ομπάμα: Για δέκα χρόνια, δεν άντεχα τον άντρα μου

«Η έμφυλη αντίληψη των δυνατοτήτων σημαίνει ότι ένα παντρεμένο ζευγάρι διαφορετικού φύλου – ο Τζακ και η Τζιλ, για παράδειγμα – μπορεί να διαφέρουν στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται το οικιακό τους περιβάλλον: όταν η Τζιλ μπαίνει σε μια ακατάστατη κουζίνα, για παράδειγμα, βλέπει τις δουλειές που πρέπει να γίνουν» λέει  η Σλίβα, «ενώ αυτό το ίδιο θέαμα δεν αναγκάζει τον Τζακ να κάνει τις δουλειές που πρέπει να γίνουν. Δεν τις βλέπει».

Είναι άδικο και γίνεται πράξη

«Είναι εύλογο, δηλαδή, να περιμένουμε ότι η Τζιλ θα καταλήξει να κάνει μεγαλύτερο μερίδιο αυτών των εργασιών» δήλωσε η Σλίβα. «Κατά τη διάρκεια της ημέρας, τέτοιες μικρές διαφορές αθροίζονται γρήγορα σε σημαντικές διαφορές – και ο Τζακ θα υπερεκτιμά συστηματικά τη συμβολή του στην οικιακή εργασία και θα υποτιμά συστηματικά τη συμβολή της Τζιλ».

Η υπόθεση αυτή βάζει την Τζιλ σε μια μονίμως μειονεκτική θέση, υποστήριξε η Σλίβα: «Καταλήγει είτε να δαπανά προσπάθεια για να κάνει την εργασία είτε να δαπανά προσπάθεια για να την αγνοήσει συνειδητά ενώ την κουβαλάει ως “πρέπει” στο πίσω μέρος του μυαλού της. Επιπλέον, αν η Τζιλ θέλει να αναθέσει την εργασία στον Τζακ απαιτείται έξτρα προσπάθεια εκ μέρους της».

Δεν μιλάμε για οπτική αναπηρία

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι γυναίκες δεν μπορούν να θέσουν τους άνδρες συντρόφους προ των ευθυνών τους, δήλωσε ο ΜακΚλέλαντ. «Η έλλειψη ευαισθησίας στις δυνατότητες των οικιακών καθηκόντων δεν είναι οπτική αναπηρία- δεν είναι όπως, ας πούμε, η αχρωματοψία» είπε. «Η αντίληψη της θεωρίας των δυνατοτήτων μπορεί να οδηγήσει σε έναν πιο υγιή και δίκαιο καταμερισμό των εργασιών στο σπίτι»

»Επιπλέον, αν ο Τζακ έχει επίγνωση των τυφλών σημείων της θεωρίας των δυνατοτήτων μπορεί να εκπαιδεύσει με κάποιο τρόπο τον εαυτό του κα να υιοθετήσει τη συνήθεια, για παράδειγμα, να καθαρίζει τα ψίχουλα στο τραπέζι όσο περιμένει να βράσει ο βραστήρας».

Κι εδώ τίθεται το ερώτημα: Το «φιλοσοφικό» άδειασμα του κάδου απορριμμάτων από την Τζιλ δεν ισοδυναμεί με μια φυσική συγγένεια για τις δουλειές του σπιτιού; Ο ΜακΚλέλαντ δήλωσε: «Η γυναίκα μου είναι πολύ ευτυχισμένη με το να κάνει τις δουλειές του σπιτιού. Ίσως γιατί οι κοινωνικές νόρμες και τα τοπία προσφοράς των ατόμων είναι άρρηκτα συνδεδεμένα: οι κοινωνικές νόρμες διαμορφώνουν τις προσφερόμενες δυνατότητες που αντιλαμβανόμαστε».

«Αυτό σημαίνει, ωστόσο, ότι οι ατομικές προσπάθειες δεν αρκούν για να αλλάξει το status quo: η κοινωνία χρειάζεται παρεμβάσεις σε επίπεδο πολιτικής, όπως η μεγαλύτερη γονική άδεια» συμπλήρωσε.

Ανισότητες και στον εργασιακό χώρο

«Ο αντίκτυπος μιας τέτοιας ευρείας κλίμακας παρέμβασης θα έχει επιπτώσεις τόσο εκτός της οικιακής σφαίρας όσο και εντός αυτής. Είναι πιο πιθανό μια γυναίκα να αντιληφθεί τις κούπες στην κουζίνα του γραφείου ως επιφορτισμένη με την καθαριότητα; Είναι πιο πιθανό μια γυναίκα να δει έναν ταλαιπωρημένο συνάδελφο ως οικονομική βοήθεια;» αναρωτήθηκε ο ΜακΚλέλαντ. «Αν ναι, πώς μπορεί αυτό να συμβάλλει στην άνιση κατανομή της εργασίας στον εργασιακό χώρο;».

Ερωτήματα που μένουν να απαντηθούν. Θα απαντηθούν; Ποιος ξέρει;

*Με στοιχεία από theguardian.com