Η αντίσταση των παπαγάλων

Οπως είναι γνωστό, το υπουργείο Παιδείας έχει δώσει στη δημόσια διαβούλευση νομοσχέδιο «για την αναβάθμιση του σχολείου». Περιέχει ενδιαφέροντα στοιχεία σε τέσσερις κατευθύνσεις. Κατεύθυνση πρώτη: επιδιώκεται η συσχέτιση του σχολείου με τη ζωή και τα σημερινά προβλήματά της. Κατεύθυνση δεύτερη: ενισχύεται η διδασκαλία χρήσιμων πραγμάτων για τη σύγχρονη ζωή (αγγλικά από το νηπιαγωγείο, γενικώς ξένες γλώσσες, πληροφορική) και μαζί γίνεται προσπάθεια επαφής με τμήματα της κλασικής γραμματείας και με «κόντρα μαθήματα» στα μαθήματα γενικής επιλογής, σε μια προσπάθεια διεύρυνσης της σχέσης με τη γνώση και με την κριτική σκέψη και καταπολέμησης του λειτουργικού αναλφαβητισμού. Κατεύθυνση τρίτη: εντείνεται η αξιολόγηση των μαθητών (δειλά, γίνεται προετοιμασία για δημιουργία αντικειμενικών δομών αξιολόγησης και των εκπαιδευτικών, που όταν προετοιμαστεί και προωθηθεί θα φάει η μύγα σίδερο) και θα ξαναγράφεται η διαγωγή των μαθητών στους τίτλους σπουδών. Κατεύθυνση τέταρτη: υπάρχει πρόνοια για την ενίσχυση της αριστείας σε όλη τη σχολική κλίμακα, ενώ αυξάνονται τα πρότυπα και τα πειραματικά, με προοπτική να γίνουν περισσότερα την επόμενη χρονιά.

Γίνεται δηλαδή πολλή και στοχευμένη δουλειά. Η οποία ήδη αρχίζει να προσκρούει σε μικρά συμφέροντα και οργανωμένες ιδιοτέλειες. Μια απ’ αυτές τις μικρές ιδιοτέλειες, για παράδειγμα, έχει να κάνει με την αντίδραση όσων διδάσκουν κοινωνιολογία, η οποία προτείνεται να αντικατασταθεί στην Γ’ Λυκείου, ως πανελλαδικά εξεταζόμενο μάθημα, από τα λατινικά.

Ηδη διάφοροι διδάσκοντες την κοινωνιολογία μαζεύουν υπογραφές για να παραμείνει το μάθημα στην εξεταζόμενη ύλη. Το βασικότερο επιχείρημα υπέρ της κοινωνιολογίας είναι ότι, τη σημερινή περίοδο της πανδημίας, «είναι ξεκάθαρη η σημασία της Κοινωνιολογικής Σκέψης και Πρακτικής». Αν αφαιρεθεί από την ύλη, λένε οι υπογράφοντες κατά της αφαίρεσης, θα δημιουργηθεί μεγάλο κενό στη γνώση των υποψηφίων για τα ΑΕΙ.

Ειλικρινά, αδυνατώ να κατανοήσω γιατί η κοινωνιολογία είναι τόσο πολύτιμη ειδικά τώρα με την πανδημία. Απ’ όσο γνωρίζω, είναι ένα μάθημα συνυφασμένο με την παπαγαλία, οι υποψήφιοι μαθαίνουν φλύαρα κείμενα λέξη προς λέξη και οι βαθμοί συνήθως ανταποκρίνονται στην πιστότητα της απομνημόνευσης. Στο παρελθόν είχε υποστηριχθεί ότι η κοινωνιολογία στο Λύκειο κάνει τα παιδιά αριστερά. Λάθος. Ούτε αριστερά ούτε δεξιά τα κάνει. Μόνο παπαγάλους.

Κι αυτό δεν συμβαίνει λόγω επάρκειας ή ανεπάρκειας των διδασκόντων ούτε επειδή δεν υπάρχει αξιολόγηση. Συμβαίνει επειδή έτσι, εξ αρχής, εξετάζονται ορισμένα μαθήματα θεωρητικής κατεύθυνσης. Η κοινωνιολογία προσεγγίζεται με τον ίδιο τρόπο που εξετάζεται η έκθεση ιδεών, μόνο που η ύλη της είναι λιγότερη σε έκταση και απολύτως εντοπισμένη.

Δεν έχει να κάνει τόσο με την κοινωνιολογία όσο με το σχολείο που χρειάζεται να αλλάξει. Διότι, κατά τα άλλα, το γυμνάσιο και το λύκειο όπως είναι σήμερα τεκμηριώνουν μια διαρκή αποτυχία να εξοπλίσουν με βασικές γνώσεις τους μαθητές. Για πολλά χρόνια ήταν, και συνεχίζουν να είναι, προθάλαμοι των ΑΕΙ, τόποι προετοιμασίας των μαθητών για τα πανεπιστήμια, όπου η γνώση είναι κλισέ προς απομνημόνευση. Μόνο. Γνώστες των κλισέ και οπαδοί της παπαγαλίας διδάσκουν ετοιμασμένους για τον ρόλο τους παπαγάλους. Αυτή είναι η εκπαιδευτική πραγματικότητα.

Είναι η πραγματικότητα που θα βρει απέναντι όσους βολεύτηκαν με το σχολείο της μετριότητας και της ήσσονος προσπάθειας. Οργανώνεται η αντίσταση των παπαγάλων.