Brexit: Δεν αποκλείεται νέα αναβολή, σε αναβρασμό τα κόμματα

Γιάννης Ανδριτσόπουλος

Σε περίπου έναν μήνα, στις 31 Οκτωβρίου, η Βρετανία θα πρέπει να εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Ενωση. Μην το βάλετε όμως και στοίχημα. Ολα δείχνουν ότι το σίριαλ του Brexit θα κρατήσει πολύ ακόμη, με μια νέα αναβολή να θεωρείται το πιθανότερο σενάριο.

Το Brexit έχει εξελιχθεί σε λαίλαπα που σαρώνει το πολιτικό σκηνικό. Το παραδοσιακό δίπολο Αριστερά – Δεξιά (βλ. Εργατικοί – Συντηρητικοί) έχει αντικατασταθεί από το δίπολο Remain – Leave, όπως πρόσφατα συνέβη στην Ελλάδα με το Μνημόνιο – Αντιμνημόνιο. Ο πολιτικός λόγος αρθρώνεται με όρους Brexit, το οποίο αναδεικνύει νέες πολιτικές δυνάμεις (Brexit Party, Change UK), βγάζει από την αφάνεια παλιές (Φιλελεύθερους Δημοκράτες) και στραπατσάρει παραδοσιακά μεγάλους παίκτες (Εργατικούς, Συντηρητικούς).

Η προτίμηση των ψηφοφόρων καθορίζεται, σε μεγάλο βαθμό, από τη στάση των κομμάτων στο Brexit, η οποία έχει μεταβληθεί αρκετές φορές από το δημοψήφισμα του 2016 έως σήμερα.

Συντηρητικοί: Με το βλέμμα στον Φάρατζ

Μετά το δημοψήφισμα, οι κυβερνώντες Συντηρητικοί εξελίχθηκαν στο κόμμα του Brexit. Με μια διαφορά: η Τερίζα Μέι, παρά τους άστοχους χειρισμούς της, ήθελε να βγάλει τη χώρα από την ΕΕ μόνο με συμφωνία.

Από τότε που ανέλαβε τα ηνία ο Μπόρις Τζόνσον, οι Τόρις έκαναν μία σαφώς σκληρότερη στροφή στο Brexit. Ο πρωθυπουργός εμφανίζεται έτοιμος να προχωρήσει στο no deal αν δεν πάρει από τις Βρυξέλλες τη συμφωνία που θέλει, επαναλαμβάνοντας ότι η Βρετανία θα εγκαταλείψει την ΕΕ πάση θυσία στις 31 Οκτωβρίου. Δίπλα του έχει ορισμένους από τους πιο αδίστακτους Brexiteers, με προεξάρχοντα τον αμφιλεγόμενο Ντόμινικ Κάμινγκς, αρχιτέκτονα της εκστρατείας Vote Leave.

Πρόσφατα, απομάκρυνε από την κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος 21 μετριοπαθείς βουλευτές. Είναι προφανές ότι ο Τζόνσον ψαρεύει στη δεξαμενή των οπαδών του Brexit, θέλοντας να ανακόψει τη διαρροή ψήφων προς το Brexit Party του Νάιτζελ Φάρατζ το οποίο σάρωσε στις ευρωεκλογές. Εάν, όπως όλα δείχνουν, οι εθνικές εκλογές διεξαχθούν προτού γίνει το Brexit, τότε το αφήγημα του Μπόρις – αλλά και ο ίδιος – θα έχει πρόβλημα.

Εργατικοί: Χαμένοι στη μετάφραση

Η στάση των Εργατικών στο Brexit έχει υποστεί οβιδιακές μεταμορφώσεις. Στο δημοψήφισμα, ο Τζέρεμι Κόρμπιν υποστήριξε χλιαρά το Remain. Μετά την επικράτηση του Leave, στήριξε το Brexit, διότι το αποτέλεσμα «έπρεπε να γίνει σεβαστό». Στην πορεία, τάχθηκε υπέρ του δεύτερου δημοψηφίσματος μόνον επί της όποιας συμφωνίας έφερναν οι Τόρις. Από τον Ιούλιο, στηρίζει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος άνευ όρων.

Την περασμένη Δευτέρα, το κόμμα αποφάσισε ότι, εάν οι Εργατικοί γίνουν κυβέρνηση, θα διαπραγματευθούν νέα συμφωνία με την ΕΕ εντός τριών μηνών. Κατόπιν, θα διεξαχθεί δημοψήφισμα μέσα σε έξι μήνες. Ωστόσο, ο Κόρμπιν αρνείται να δεσμευθεί ότι το κόμμα θα στηρίξει την παραμονή, όπως απαιτούν πολλά κορυφαία στελέχη. Η στάση του, λέει, θα καθοριστεί σε έκτακτο συνέδριο αφού προκηρυχθεί το δημοψήφισμα.

Συμπέρασμα; Οι Εργατικοί δεν είναι ούτε το κόμμα του Remain, ούτε το κόμμα του Brexit. Τι είναι; Το κόμμα του «θα δούμε». Γιατί; Πρώτον, επειδή ο Κόρμπιν τρέφει αισθήματα αντιπάθειας για την ΕΕ (κάποιοι υποστηρίζουν ότι ψήφισε Leave) και, δεύτερον, διότι βουλευτές του από περιφέρειες που ψήφισαν Leave εναντιώνονται στο δεύτερο δημοψήφισμα.

Φιλελεύθεροι Δηµοκράτες: Και τα µυαλά στα ευρωκάγκελα

Είναι, μακράν, το πιο σκληροπυρηνικό φιλευρωπαϊκό κόμμα. Μέχρι πρότινος, οι Lib Dems στήριζαν «απλώς» τη διενέργεια δεύτερου δημοψηφίσματος στο οποίο – ασφαλώς – θα τάσσονταν υπέρ της παραμονής.

Ωστόσο, στο πρόσφατο συνέδριό τους αποφασίστηκε η ματαίωση του Brexit (εάν γίνουν κυβέρνηση) με την ανάκληση του άρθρου 50. Τους τελευταίους μήνες προσχώρησαν στους Φιλελεύθερους Δημοκράτες έξι βουλευτές των Συντηρητικών και των Εργατικών. Στις ευρωεκλογές ήρθαν δεύτεροι και στις δημοσκοπήσεις βρίσκονται σταθερά στην τρίτη θέση. Δεν αποκλείεται να εξελιχθούν σε (ευρω)ρυθμιστή των επόμενων εκλογών.

Brexit Party: Πιο Brexit πεθαίνεις

Οπως λέει και το όνομά του, ο μόνος λόγος ύπαρξης αυτού του κόμματος είναι το Brexit. Ο λαϊκιστής ηγέτης του, Νάιτζελ Φάρατζ, τάσσεται υπέρ της «καθαρής εξόδου», δηλαδή του no deal. Στις ευρωεκλογές, το Brexit Party ήρθε πρώτο. Εάν οι εθνικές εκλογές διεξαχθούν πριν από το Brexit (προφανώς αφού θα έχει δοθεί νέα αναβολή), δεν αποκλείεται οι επιδόσεις του να είναι πολύ καλές.