Η αντιπαλότητα της Ελλάδας με την Τουρκία έχει προαιώνιες ρίζες. Τον τελευταίο καιρό βεβαίως οι εντάσεις είναι πολλές με τη γειτονική χώρα, όμως, όλοι πιστεύουν ότι μπορούν τα προβλήματα να επιλύονται με διπλωματικό τρόπο.
Ομως, οι γείτονες έχουν και πολλά κοινά, κι ένα από αυτά είναι οι γλωσσικές προσμείξεις. Τα 400 χρόνια υποδούλωσης του ελληνικού έθνους από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά και η εγγύτητα των δύο χωρών, έχει δημιουργήσει ένα «ειδικό» λεξιλόγιο. Δεκάδες λέξεις με τουρκική ρίζα έχουν απορροφηθεί και κανείς πλέον δεν γνωρίζει ότι δεν είναι ελληνικές. Σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα του συγγραφέα Νίκου Σαραντάκου, οι λέξεις του καταλόγου είναι 220 αλλά δύο από αυτές (μπόρα και ταπί) δεν έχουν τουρκική προέλευση, επομένως ο κατάλογος κανονικά έχει 218. Όταν λέμε «τουρκική προέλευση» συνυπολογίζουμε και την απώτερη αραβική ή περσική προέλευση των λέξεων.
Βέβαια, λείπουν πολλές λέξεις που λέμε συχνά. Ετσι, προκύπτει το ερώτημα, πόσα είναι τα τουρκικά δάνεια της ελληνικής γλώσσας ή (αν δεν μας ενοχλεί η ανακρίβεια), «πόσες είναι οι τουρκικές λέξεις της ελληνικής γλώσσας». Δεν είναι εύκολες τέτοιες μετρήσεις, γιατί υπάρχουν λέξεις ξεχασμένες και λέξεις ζωντανές, όπως επίσης υπάρχουν αρχικές λέξεις και παράγωγες-σύνθετες λέξεις. Για παράδειγμα, από τη λέξη ‘γλέντι’ έχουμε και το ρήμα γλεντάω, έχουμε τον γλεντζέ και τη γλεντζού, που μας δίνουν το επίθετο ‘γλεντζέδικος’ και το επίρρημα ‘γλεντζέδικα’. Έχουμε το υποριστικό «γλεντάκι», ενώ στον Μπαμπινιώτη υπάρχει και ο ημιλόγιος τύπος ‘γλεντιστής’. Έχουμε τέλος και τον γλεντοκόπο, το γλεντοκόπι ή γλεντοκόπημα, το ρήμα γλεντοκοπώ. Η μια «αρχική» λέξη δίνει δώδεκα μαζί με τα παράγωγά της. Δεν είναι όλες τόσο παραγωγικές, αλλά κάποιες είναι περισσότερο.
Το Σάββατο με ΤΑ ΝΕΑ, «Τα επώνυμα των Ελλήνων και οι τουρκικές ρίζες τους»
Τα επώνυμα των Ελλήνων και οι τουρκικές ρίζες τους
Μία μοναδική έκδοση, στην οποία σε 5.500 λήματα εξηγούνται περισσότερα από 12.000 επώνυμα που προέρχονται από την τουρκική γλώσσα και οι ρίζες τους κρατούν από το Βυζάντιο και την Τουρκοκρατία.
———————————————————————–
Πλάι σε κάθε «τούρκικη» λέξη, ο αρχικός συντάκτης δίνει, σε παρένθεση, ένα συνώνυμο ή μια εξήγηση με «αμιγώς ελληνικές» λέξεις. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι μπορούμε να αντικαταστήσουμε τις «τούρκικες» λέξεις με τις «εγχώριες». Υπάρχουν τέτοιες προσπάθειες που προκαλούν γέλιο:
«Το βράδυ τρώω μόνο ένα πηγμένο γάλα» (γιαούρτι)
«Θα μας τρελάνουν πάλι οι ετησίες άνεμοι» (μελτέμια)
«Κάναμε πολλή ευδιαθεσία χτες στου Νίκου» (κέφι)
«Με τη ζέστη ένα υδροπεπόνι είναι ό,τι πρέπει» (καρπούζι)
«Οι φοιτητές στη Λάρισα πήγαν από πύραυνο» (μαγκάλι)
«Τον κοιτούσε κι έτρεχαν τα πυκνόρρευστα διαλύματα ζάχαρης» (σιρόπια)
Οι 218 (220-2) τουρκικής προέλευσης λέξεις του συγκεκριμένου καταλόγου είναι:
Το Σάββατο με ΤΑ ΝΕΑ, «Τα επώνυμα των Ελλήνων και οι τουρκικές ρίζες τους»
Τα επώνυμα των Ελλήνων και οι τουρκικές ρίζες τους
Αϊβάζης: ο άνδρας υπηρέτης
Βαλαβάνης: αυτός που έχει μεγάλο κεφάλι
Βούρος: ο παλμός, το παλμικό χτύπημα
Γαρμπής: ο δυτικός άνεμος
Γιαδικιάρογλου: ο ταραχοποιός άνθρωπος
Ζαΐμης: ο κάτοχος γης, ο φεουδάρχης, ο φοροεισπράκτορας
Καραβάνας: η κατσαρόλα, το συσσίτιο
Κουγιουμτζής: ο χρυσοχόος, ο έμπορος χρυσαφικών
Κουμανταρέας: ο αρχηγός, ο διοικητής
Χατζής: ο προσκυνητής στη Μέκκα, στην ιερή πολή του Ισλάμ
Περισσότερα από 12.000 επώνυμα που προέρχονται από την τουρκική γλώσσα.
Η ερμηνεία και οι ρίζες τους που κρατούν από το Βυζάντιο και την Τουρκοκρατία.
Μία μοναδική έκδοση, στην οποία σε 5.500 λήματα εξηγούνται περισσότερα από 12.000 επώνυμα που προέρχονται από την τουρκική γλώσσα και οι ρίζες τους κρατούν από το Βυζάντιο και την Τουρκοκρατία. Στο Βυζάντιο τα επώνυμα εμφανίζονται τον 7ο αι. μ.Χ. Πηγή προέλευσης των ελληνικών επωνύμων κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας είναι κάποια χαρακτηριστικά του κατόχου τους, και συγκεκριμένα: οι σωματικές αρετές ή οι ατέλειές του, κάποιο αξίωμα ή το επάγγελμά του, ο τρόπος καταγωγής του. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, εμφανίζονται τα πατρωνυμικά ή μητρωνυμικά επώνυμα. Νεότερα είναι τα επώνυμα που δηλώνουν ζώα, φυτά, πετρώματα ή αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Τα ελληνικά επώνυμα τουρκικής προέλευσης εμφανίζονται πολύ πριν την Αλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 και ακολουθούν τα χαρακτηριστικά των βυζαντινών επωνύμων, με μεγαλύτερη έμφαση στα περιπαικτικά επώνυμα, που προκύπτουν από παρατσούκλια.
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Παρασκευή 12.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/jake-kokot-PbDLAy38QZM-unsplash-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442