Πολιτισμός

Δύο ήταν τα βασικά κριτήρια στη διαδικασία επιλογής των «φίλων του βασιλέως» στα κράτη των Πτολεμαίων και των Σελευκιδών: αφενός η καλή γνώση της ελληνικής γλώσσας και αφετέρου η αμοιβαία εμπιστοσύνη

Η ολοκληρωτική επικράτηση της ελληνιστικής κοινής συντελέστηκε σε παραλιακές περιοχές της Ασίας, εκεί όπου υπήρχαν πόλεις οι οποίες δέχτηκαν ένα μεγάλο αριθμό ελλήνων μεταναστών και εξελίχθηκαν σε μείζονα οικονομικά και πολιτισμικά κέντρα των Ελληνιστικών Χρόνων

Κατά την Ελληνιστική Εποχή σημειώθηκε –πρώτη φορά στο διάβα των αιώνων– μακρά και δυναμική διείσδυση του ελληνικού πολιτισμού σε χώρες της Ανατολής που βρίσκονταν σε απόσταση χιλιάδων χιλιομέτρων από τα κέντρα του ελλαδικού χώρου

Κύριο χαρακτηριστικό του ελληνιστικού κόσμου ήταν η στενή επαφή των Ελλήνων με τους λαούς της Ανατολής

Όποιος έκανε μια δημόσια ομιλία, στην Εκκλησία του Δήμου ή στα δικαστήρια, κατέβαλλε εργώδη προσπάθεια να δώσει την εντύπωση στους ακροατές πως μιλούσε αυθόρμητα

Ο αγράμματος Αθηναίος δεν ήταν ούτως ή άλλως αποκλεισμένος από τον πολιτικοκοινωνικό βίο της αθηναϊκής δημοκρατίας, αλλά είχε μέχρις ενός σημείου ενεργό συμμετοχή στα κοινά

Ο ελληνικός πολιτισμός των Κλασικών Χρόνων υπήρξε ένας πολιτισμός όπου βαρύνουσα σημασία είχαν το οπτικό και το προφορικό

Η πόλη-κράτος των Αθηνών διατηρούσε την πρωτοπορία στο γραπτό πολιτισμό των Κλασικών Χρόνων

Εικάζεται βασίμως ότι το ποσοστό αλφαβητισμού –έστω και στοιχειώδους– κατά τους Κλασικούς Χρόνους ήταν αρκετά χαμηλό επί τη βάσει των σημερινών κριτηρίων

Δυσχερής παραμένει ο ακριβής καθορισμός του βαθμού διεισδύσεως της γραφής στις ποικίλες εκφάνσεις του ελληνικού πολιτισμού και εν γένει του ελληνικού βίου κατά τους Κλασικούς Χρόνους

Το στερεότυπο για τον «καλό Έλληνα» και τον «κακό βάρβαρο» άρχισε σαφώς να υποχωρεί κατά τη διάρκεια της Ελληνιστικής Εποχής, προπάντων μετά τη δυναμική εμφάνιση της Ρώμης

Ο Αριστοτέλης αποπειράθηκε να ερμηνεύσει το υψηλό φρόνημα («θυμός») και τις πνευματικές αρετές («διάνοια») των Ελλήνων με όρους περιβαλλοντικής αιτιοκρατίας (περιβαλλοντικού ντετερμινισμού)

Ήδη από τους Αρχαϊκούς Χρόνους, έτι δε μάλλον στην Κλασική Εποχή μετά την έναρξη των Περσικών Πολέμων, οι Έλληνες υιοθέτησαν μια εντελώς εχθρική στάση απέναντι στους ξένους, τους υποτιμητικά αποκαλούμενους βαρβάρους

Για τον Ηράκλειτο και τους ομόφρονες, τη μεγάλη πλειονότητα των Ελλήνων, η λέξη «βάρβαρος» δε σήμαινε μόνο τη διαφορά γλώσσας, αλλά και τη διαφορά φυσικής κατασκευής και ψυχικής διάθεσης

Η πρώτη διοικητική Αρχή του επαναστατημένου ελληνικού έθνους με ευρύτερη εμβέλεια

Η επίσημη υιοθέτηση του ιωνικού αλφαβήτου από την Αθήνα στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. έδωσε σημαντική ώθηση στη διάδοση της αττικής διαλέκτου

Τη γλώσσα και το γραπτό πολιτισμό των Κλασικών Χρόνων διαμόρφωσαν σε σημαντικό βαθμό οι πολύμορφες διακρατικές επαφές και οι πολιτικοί συνασπισμοί τής εν λόγω περιόδου

Η Αθήνα αποτέλεσε το επίκεντρο της αλματώδους ανάπτυξης που σημειώθηκε κατά τους Κλασικούς Χρόνους στα πεδία της λογοτεχνίας και της επιστήμης

Καθοριστική επίδραση στη γλώσσα και στη γραφή άσκησε κατά την Κλασική Εποχή η εμπέδωση και ισχυροποίηση του δημοκρατικού πολιτεύματος στην Αθήνα

Ήδη από τον 7ο αιώνα π.Χ., ο Ησίοδος και ο Αρχίλοχος κάνουν λόγο για Πανέλληνες, δηλαδή για όλους τους Έλληνες εν συνόλω, για ολόκληρο το ελληνικό έθνος

Οι αποικιστές μετέφεραν στον προορισμό τους, στον τόπο ιδρύσεως της αποικίας, τη γλώσσα και το αλφάβητο της μητρόπολης από την οποία προέρχονταν

Συμβαδίζοντας με το κυρίαρχο πνεύμα της εποχής, που συνίστατο στη συγκρότηση πόλεων διά της θεσμικής οργανώσεως και της σταδιακής ενοποιήσεως του σώματος των πολιτών, έκαναν την εμφάνισή τους από τα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ. νόμοι χαραγμένοι σε πέτρα

Κατά τη διάρκεια των Αρχαϊκών Χρόνων έμμετρος λόγος απαντά, πέραν του πεδίου της ποιητικής δημιουργίας, σε αναθηματικές και επιτάφιες επιγραφές, ενώ ο πεζός λόγος κυριαρχεί στα δημόσια έγγραφα, καθώς και σε κείμενα γεωγραφικού ή γενεαλογικού περιεχομένου

Εικάζεται ευλόγως ότι η παραλαβή του φοινικικού αλφαβήτου και η συνακόλουθη προσαρμογή του στις απαιτήσεις της ελληνικής πραγματοποιήθηκε από ανθρώπους που χρησιμοποιούσαν και τις δύο γλώσσες

Το ελληνικό αλφάβητο έχει στενή σχέση με τη λεγόμενη φοινικική γραφή, δηλαδή με τις βορειοσημιτικές γραφές του τέλους της 2ης και των αρχών της 1ης χιλιετίας π.Χ.

Οι Σκοτεινοί Αιώνες μπορεί να θεωρηθούν ως η περίοδος που διαμόρφωσε το πολιτισμικό πλαίσιο των Ιστορικών Χρόνων, μακράν του μυθοποιημένου πλέον μυκηναϊκού παρελθόντος

Στον ελλαδικό χώρο, η εποχή ανάμεσα στην κατάρρευση των μυκηναϊκών ανακτόρων και την εμφάνιση των πόλεων-κρατών τον 8ο αιώνα π.Χ. είναι γνωστή με την ονομασία Σκοτεινοί Αιώνες

Τα κείμενα σε Γραμμική Β συνιστούν τα πρώτα γνωστά ελληνικά κείμενα

Το ζήτημα της ερμηνείας του περιεχομένου των ετεοκρητικών επιγραφών παραμένει ανοιχτό

Η πόλη της Λαμίας εμφανίζεται στις πηγές ως Ζητούνι από τον 9ο αιώνα μ.Χ.

Οι σχετικές αρχαίες παραδόσεις συσχετίζουν σαφέστατα τους Ετεόκρητες και βεβαίως τη γλώσσα τους με την εποχή του Μίνωος και το μινωικό πολιτισμό, κατά συνέπεια με μια περίοδο προγενέστερη του πρώτου γνωστού σε εμάς ελληνικού πολιτισμού, του μυκηναϊκού

Η Παναγία Σκριπού είναι το αρχαιότερο βυζαντινό μνημείο της Βοιωτίας και ένα από τα σπουδαιότερα της χώρας μας

Οι όροι «ετεοκυπριακή γλώσσα» και «Ετεοκύπριοι» είναι δύο συμβατικές ονομασίες, που επινοήθηκαν από τους επιστήμονες κατ’ αναλογίαν προς τους όρους «ετεοκρητική γλώσσα» και «Ετεόκρητες»

Το εν λόγω σύστημα γραφής χρησιμοποιήθηκε για να καταγραφεί η κυπριακή διαλεκτική μορφή της ελληνικής που μιλιόταν στο νησί, καθώς και το τοπικό ιδίωμα που συμβατικά αποκαλείται ετεοκυπριακή γλώσσα

Πέπλο μυστηρίου εξακολουθεί να καλύπτει την υπόθεση του ιδιώματος που μιλούσαν οι κάτοικοι της Κύπρου και ήταν καταγεγραμμένο στο κύριο κυπρομινωικό συλλαβάριο, στην ΚΜ 1

Τα ανασκαφικά δεδομένα μαρτυρούν ότι ήδη από το 15ο αιώνα π.Χ. είχε αρχίσει να χρησιμοποιείται στην Κύπρο μια γραφή με την πλήρη έννοια του όρου

Η Γραμμική Α δεν παρουσιάζει ξεκάθαρη δομική συγγένεια με κάποια άλλη γνωστή γλώσσα

Η Γραμμική Α συνίσταται από ιδεογράμματα και χαρακτήρες

Πολλές από τις λέξεις που θεωρούνται προελληνικά δάνεια δεν αποκλείεται να προέρχονται πράγματι από κάποιες γλώσσες για τις οποίες δεν υφίστανται –ακόμα τουλάχιστον– άμεσες μαρτυρίες

Πολυάριθμες είναι οι λέξεις που εικάζεται ότι αποτελούν δάνεια προελληνικά, με άλλα λόγια οι όροι που συνιστούν έμμεσες μαρτυρίες υποθετικών προελληνικών γλωσσών

Δεδομένου ότι ορισμένα από τα δάνεια που πήρε η ελληνική δε φαίνεται να προέρχονται ούτε από τις γνωστές άμεσα μαρτυρούμενες προελληνικές γλώσσες ούτε από γλώσσες που τις μιλούσαν εκτός του ελληνικού χώρου, ουδείς μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο να προέρχονται οι όροι αυτοί από άγνωστες προελληνικές διαλέκτους

Όλες οι ομιλούμενες στον ελληνικό χώρο γλώσσες πριν από την εμφάνιση της ελληνικής χαρακτηρίζονται προελληνικές

Κεντρικός άξονας του μυκηναϊκού ανακτορικού συστήματος ήταν ο άναξ, ο οποίος βρισκόταν στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας

Μνημειώδη ανάκτορα, που είχαν ήδη οικοδομηθεί στις αρχές του 14ου αιώνα π.Χ., συνιστούσαν τον πολιτικοοικονομικό και ιδεολογικό πυρήνα των μυκηναϊκών κρατών

Αδιευκρίνιστο παραμένει το ζήτημα των αιτίων που επέφεραν ουσιαστικές μεταβολές στην Κρήτη μετά το πέρας της Νεοανακτορικής Περιόδου (1500/1450 π.Χ.), στο διάστημα έως το 13ο αιώνα π.Χ.

Κατά τη διάρκεια των Νεοανακτορικών Χρόνων ενισχύθηκαν έτι περαιτέρω οι εμπορικές επαφές της μεγαλονήσου και διευρύνθηκε η πολιτιστική επιρροή των Μινωιτών στα νησιά του Αιγαίου, στη νότια ηπειρωτική Ελλάδα και στο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου

Η γραφή υπήρξε μια από τις καινοτομίες που εισήγαγαν οι ηγεμόνες των παλαιότερων ανακτορικών κοινωνιών της Κρήτης θέλοντας να αντεπεξέλθουν στις αυξημένες απαιτήσεις των καιρών

Από τις αρχές της 2ης χιλιετίας π.Χ. έως το 1700 π.Χ. περίπου τα λεγόμενα Παλαιά Ανάκτορα της Κρήτης λειτούργησαν ως πυρήνες των πρώτων κρατών που σχηματίστηκαν και εξελίχθηκαν στον αιγαιακό χώρο

Εξ όσων γνωρίζουμε, η γραφή πρωτοεμφανίστηκε στη Μέση Ανατολή, και ειδικότερα στην πόλη Ουρούκ της Μεσοποταμίας, κατά τους τελευταίους αιώνες της 4ης χιλιετίας π.Χ.

Ένα μεγάλο τμήμα των λέξεων της ελληνικής έχει ινδοευρωπαϊκή προέλευση

Το μεγαλοπρεπές και επιβλητικό συγκρότημα του Πυθίου συγκαταλέγεται στα πρωτοπόρα έργα της φρουριακής βυζαντινής αρχιτεκτονικής

Το κάστρο της Καρίταινας, από τα πλέον αξιόλογα ολόκληρης της Πελοποννήσου, χρονολογείται από τα μέσα του 13ου αιώνα

Ο Μίκης Θεοδωράκης δεν σταματά να γράφει μουσική ούτε και κατά τη διάρκεια της εξορίας.

Το ελληνικό λαϊκό θέατρο σκιών στις αρχές του 20ου αιώνα

Οι μνήμες της Μικρασιατικής Καταστροφής, η πρωτοπορία και η παγκόσμια καταξίωση

Μερικά από τα πλέον παραγωγικά ονοματικά επιθήματα της ελληνικής δεν έχουν αντίστοιχο σε άλλες γλώσσες της ινδοευρωπαϊκής οικογένειας

Το φετινό Φεστιβάλ με τίτλο Ωδή στην Ομορφιά έχει στόχο την ανάδειξη του μεγάλου και ανεξάντλητου από φιλοσοφική, ηθική, κοινωνική και καλλιτεχνική σκοπιά, ζητήματος της Ομορφιάς.

Η έκθεση θα διαρκέσει από 20 Μαΐου μέχρι και 11 Ιουνίου

Ο πίνακας απεικονίζει ένα μαύρο φορτηγό που κινείται κατά μήκος ενός δρόμου

Μεγάλη απώλεια για τον ευρύτερο χώρο της επιστημονικής προσέγγισης της ελληνικής Αρχαιότητας ο θάνατος του Καθηγητή Γιάννη Α. Πίκουλα

Από 9 έως 13 Ιουνίου 2022, με φορέα διοργάνωσης το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης.

Μια συζήτηση από το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας

To έργο απεικονίζει τον θείο και νόμιμο κηδεμόνα του καλλιτέχνη

Δημοπρατήθηκε στον οίκο Christie’s

Τα εγκαίνια της έκθεσης, η οποία προσφέρει ένα σπάνιο ταξίδι στην ελληνική και την παγκόσμια Ιστορία όπως την κατέγραψαν οι έγκριτες δημοσιογραφικές υπογραφές του «Βήματος», πραγματοποιήθηκαν στο Ιδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή

Ανοίγει σήμερα τις πύλες της η έκθεση που είναι αφιερωμένη στα 100 χρόνια από την έκδοση της εφημερίδας «Το ΒΗΜΑ».

Στο εμβληματικό θέατρο Ολύμπια Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας» πραγματοποιήθηκε σήμερα η Τελετή απονομής των Βραβείων «Κάρολος Κουν» 2020/21 καθώς και των Βραβείων Κριτικών Θεάτρου και Μουσικής 2020/21.

Με το πιο αισιόδοξο και διορατικό κείμενο του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, «Το Όνειρο ενός Γελοίου» καταπιάνονται αυτή τη φορά η Έφη Μπίρμπα και ο Άρης Σερβετάλης.