Η επέλαση του Κακού

Τέτοιες ημέρες το 2014 η παγκόσμια κοινή γνώμη παρακολουθούσε συγκλονισμένη τα εγκλήματα της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος. Βιασμοί (μεταξύ των οποίων και της Νάντια Μουράντ, που τιμήθηκε την περασμένη Παρασκευή με το Νομπέλ Ειρήνης), λιθοβολισμοί, ρίψεις ομοφυλόφιλων από ταράτσες και, κυρίως, αποκεφαλισμοί ομήρων. Κι όλα αυτά να μεταδίδονται στα σπίτια, προς τέρψη και τρομοκράτηση, με ένα hi-tech μάρκετινγκ.

«Το Κακό κρύβεται στις Γραφές και σωπαίνει. Είναι οργή και λύπη η σιωπή του, είναι ετοιμασία. Είναι κι άλλα ακόμη. Δεν ξέρω τι», λέει η Τζένη Μαστοράκη. «Ωρες-ώρες ακούω καθαρότερα αυτή τη σιωπή. Ετσι νομίζω. Κι οι Γραφές την ακούνε. Κι όταν δεν την αντέχουν πια, το αναγκάζουν να μιλήσει. Τότε το Κακό μιλάει με τα λόγια των Γραφών. Ισως γιατί οι Γραφές δεν έχουν άλλη γλώσσα για να σπάσουν τη σιωπή του». (Από το περιοδικό Εντευκτήριο, Οκτ. – Δεκ. 2001.)

Εκτοτε, και χάρις στις σημαντικές στρατιωτικές ήττες που υπέστησαν οι τζιχαντιστές, η ωμή αυτή βία έχει υποχωρήσει. Δεν συμβαίνει το ίδιο όμως με το Κακό, που είναι πάντα μαζί μας, μεταμορφωμένο, μεταλλαγμένο, αλλά πάντα ύπουλο. Αρκεί να δει κανείς τις ειδήσεις αυτού του Σαββατοκύριακου. Ενας δικαστής που απαντά με σκαιό τρόπο σε κατηγορίες για σεξουαλικές επιθέσεις όταν ήταν νέος εκλέγεται στο ανώτατο δικαστικό σώμα των Ηνωμένων Πολιτειών μέσω του οποίου θα κρίνει για δεκαετίες ύψιστης σημασίας κοινωνικές υποθέσεις. Ενας πρώην στρατιωτικός που δεν κρύβει την απέχθειά του για τις γυναίκες, τους ομοφυλόφιλους, τους αριστερούς, τους ξένους, σαρώνει στις προεδρικές κάλπες της Βραζιλίας.

Ανθρωποι δολοφονούνται, δηλητηριάζονται ή λιντσάρονται, εν μέσω της γενικής αδιαφορίας ή ακόμη και επιδοκιμασίας. Μετά τον Ζακ, που δολοφονήθηκε εν ψυχρώ με τις αρχικές εκδοχές για τα κίνητρά του να καταρρέουν η μία μετά την άλλη, ήρθε ο άνδρας που σκαρφάλωσε την Παρασκευή στο γλυπτό της Ομόνοιας και απειλούσε να αυτοκτονήσει, με τους μισούς παριστάμενους να του λένε «πέσε» και τους άλλους μισούς να φωτογραφίζουν τη σκηνή με το κινητό τους. Ο άνθρωπος ευτυχώς σώθηκε.

«Το μεγαλείο του Κακού είναι η χαιρεκακία μας, δηλαδή η βαθιά βαρβαρότητά μας», λέει ο Γιάννης Βαρβέρης. «Το Κακό δεν είναι φιλοπόλεμο· υπό ειρηνικές συνθήκες μπορεί να αξιοποιήσει ασφαλέστερα τις τεχνικές του». Και η αντίθετη δύναμη; «Το Καλό ενεργοποιείται όταν το Κακό, σε στιγμές χαλάρωσης, γενναιοδωρίας ή αφηρημάδας, του το επιτρέψει» (από το βιβλίο Σωσίβια λέμβος, 1999).

Οι διαδηλώσεις κατά του Μπρετ Κάβανο και του Ζαΐρ Μπολσονάρο, όπως και όσα γράφτηκαν για τον Ζακ, αποτελούν χωρίς άλλο μια μορφή του Καλού. Υπάρχει κίνδυνος όμως να συμπληρώνουν απλώς το κάδρο. Να τα επιτρέπει το Κακό για να μην πάθει αυτό που περιγράφει ο Νικ Κέιβ σε μια από τις μπαλάντες του για φόνους (μετάφραση Σοφία Νικολαΐδου): «»Τον φόβο φέρνω, φοβηθείτε με!» Παντού σιωπή. Ηταν όλοι τους νεκροί».