Γερμανία: Γιατί ο κολοσσιαίος επανεξοπλισμός της τρομάζει γεωπολιτικούς αναλυτές

Για δεκαετίες μετά το τέλος του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου, η Γερμανία ακολουθούσε πιστά το δόγμα της «στρατιωτικής αυτοσυγκράτησης». Η οικονομική της κυριαρχία ήταν αδιαμφισβήτητη, αλλά στρατιωτικά παρέμενε -ηθελημένα- ένας «νάνος», αφήνοντας την άμυνα της Ευρώπης στα χέρια των ΗΠΑ, της Γαλλίας και της Βρετανίας.

Ωστόσο, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022 σηματοδότησε αυτό που ο Καγκελάριος Όλαφ Σολτς ονόμασε Zeitenwende (ιστορική στροφή). Σήμερα, η Γερμανία προχωρά στον μεγαλύτερο επανεξοπλισμό της σύγχρονης ιστορίας της, μια εξέλιξη που, ενώ χαιρετίζεται από το ΝΑΤΟ, προκαλεί ρίγη ανησυχίας σε πολλούς γεωπολιτικούς αναλυτές για το μέλλον της Γηραιάς Ηπείρου.

Η επιστροφή της hard power

Η ανακοίνωση του ειδικού ταμείου (Sondervermögen) ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ για τον εκσυγχρονισμό της Bundeswehr (Γερμανικός Στρατός) ήταν μόνο η αρχή. Η Γερμανία δεσμεύτηκε να υπερβεί τον στόχο του 2% του ΑΕΠ για αμυντικές δαπάνες, αγοράζοντας μαχητικά αεροσκάφη F-35, αναβαθμίζοντας τα άρματα μάχης Leopard και ενισχύοντας το ναυτικό της.

Οι αναλυτές επισημαίνουν ότι δεν πρόκειται απλώς για μια «διόρθωση» ελλείψεων, αλλά για τη δημιουργία του ισχυρότερου συμβατικού στρατού στην Ευρώπη. Όταν η μεγαλύτερη οικονομική δύναμη της ηπείρου μετατρέπεται ταυτόχρονα και στην κυρίαρχη στρατιωτική δύναμη, η αρχιτεκτονική ασφαλείας της Ευρώπης αλλάζει θεμελιωδώς.

Οι φόβοι που εκφράζουν ορισμένοι κύκλοι δεν αφορούν το ενδεχόμενο μιας νέας γερμανικής εισβολής με την παραδοσιακή έννοια. Η ανησυχία τους πηγάζει από την ανατροπή των εσωτερικών ισορροπιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ΕΕ χτίστηκε πάνω σε μια άρρητη συμφωνία: Η Γερμανία θα ήταν η οικονομική ατμομηχανή και η Γαλλία η στρατιωτική/διπλωματική ηγέτιδα.

«Μια Γερμανία που είναι ταυτόχρονα οικονομικός και στρατιωτικός ηγεμόνας, γίνεται αυτομάτως πολύ μεγάλη για την Ευρώπη», προειδοποιούν ιστορικοί αναλυτές. Η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής, αν και ζητούν γερμανική προστασία έναντι της Ρωσίας, παρακολουθούν με καχυποψία. Η ιστορική μνήμη είναι νωπή.

Η Γερμανία εξοπλίζεται για να σώσει την Ευρώπη ή για να την κυβερνήσει;

Η ανησυχία που υπάρχει έγκειται στην εκτίμηση ότι μια στρατιωτικά πανίσχυρη Γερμανία θα μπορούσε στο μέλλον να επιβάλει τη θέλησή της στα κράτη-μέλη όχι μόνο μέσω της οικονομικής λιτότητας (όπως έγινε στην κρίση του ευρώ), αλλά και μέσω της γεωπολιτικής ισχύος, αγνοώντας τα συμφέροντα των μικρότερων εταίρων.

Πολλοί στρατηγικοί αναλυτές φοβούνται ότι ο επανεξοπλισμός της Γερμανίας δεν γίνεται με όρους «ευρωπαϊκής κυριαρχίας», αλλά εθνικής. Η απόφαση του Βερολίνου να αγοράσει αμερικανικά F-35 αντί να στηρίξει αποκλειστικά τα ευρωπαϊκά προγράμματα (όπως το γαλλο-γερμανικό FCAS), εξόργισε το Παρίσι και έδειξε ότι η Γερμανία κοιτάζει πρώτα το δικό της συμφέρον και τη σχέση της με την Ουάσιγκτον.

Επιπλέον, υπάρχει ο φόβος της πολιτικής αστάθειας. Με την άνοδο ακροδεξιών κομμάτων στη Γερμανία (AfD), το ερώτημα που τίθεται είναι ποιος θα ελέγχει αυτόν τον πανίσχυρο στρατό σε 10 χρόνια;

Μια Γερμανία που θα νιώθει λιγότερο δεσμευμένη από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και θα διαθέτει τη μεγαλύτερη δύναμη πυρός, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων ή ακόμη και σε διάλυση της Ένωσης υπό το βάρος της γερμανικής ηγεμονίας.

Σύμφωνα με κάποιες αναλύσεις, βραχυπρόθεσμα, o γερμανικός επανεξοπλισμός είναι απαραίτητος επειδή η Ευρώπη πλέον δεν μπορεί να βασίζεται αποκλειστικά στις ΗΠΑ (μετά από τις πολιτικές αλλαγές στην Ουάσιγκτον).

Μακροπρόθεσμα, ωστόσο, η Ευρώπη καλείται να διαχειριστεί μια νέα πραγματικότητα: Αν η Γερμανία δεν εντάξει πλήρως τη νέα της ισχύ σε έναν αυστηρό ευρωπαϊκό αμυντικό μηχανισμό, αλλά επιλέξει τον δρόμο της εθνικής αυτονομίας, οι εφιάλτες του παρελθόντος ενδέχεται να στοιχειώσουν ξανά το μέλλον της ηπείρου.

Εν τέλει, η Γερμανία εξοπλίζεται για να σώσει την Ευρώπη ή για να την κυβερνήσει; Το ερώτημα παραμένει…

Θυμίζουμε πως η Γερμανία σχεδιάζει να επενδύσει περίπου 83 δισεκατομμύρια ευρώ σε αμυντικές προμήθειες έως τα τέλη του 2026, σύμφωνα με έγγραφο που περιήλθε στην κατοχή του Politico.

Τα κύρια σημεία του σχεδίου:

• Μόλις 6,8 δισ. ευρώ (8%) προορίζονται για αμερικανικά οπλικά συστήματα.
• Μεγαλύτερο πρόγραμμα: η φρεγάτα F-127 της TKMS, με κόστος 26 δισ. ευρώ.
• Ενίσχυση Eurofighter Tranche 5: 4 δισ. ευρώ για νέα αεροσκάφη και 1,9 δισ. ευρώ για αναβάθμιση ραντάρ.
• Εκσυγχρονισμός πυραύλων Taurus: 2,3 δισ. ευρώ, με πολιτική ευαισθησία λόγω της πίεσης για αποστολή τους στην Ουκρανία.
• Αντιαεροπορική άμυνα: Προβλέπονται επενδύσεις σε IRIS-T SLM, πλοιοκίνητους πυραύλους και μικρής εμβέλειας συστήματα.
• Αναβάθμιση πολεμικού ναυτικού: νέα ανθυποβρυχιακά, τορπίλες και εκσυγχρονισμός υπαρχουσών φρεγατών (F-123).