Η ανάγκη ενός αγίου

Μέχρι τις πρώτες καταγγελίες που εκκίνησαν τη διερεύνηση και εν τέλει τη δίωξη της διοίκησης της Κιβωτού του Κόσμου και του πατρός Αντώνη Παπανικολάου, η κοινή γνώμη είχε μία μάλλον απροβλημάτιστη σχέση με τους ιδιωτικούς οργανισμούς της Παιδικής Προστασίας, τουλάχιστον τους πιο επιφανείς. Τηλεμαραθώνιοι, καμπάνιες, συγκινητικές ιστορίες διάσωσης παιδιών σχημάτιζαν ένα φωτοστέφανο πάνω από τους φορείς και τους εκπροσώπους τους, που καθιστούσε άφοβη και ανενδοίαστη κάθε δωρεά από το ευρύ κοινό ή και τους μεγαλύτερους χρηματοδότες.

Δεν έχει σημασία που ήδη είχαν υπάρξει περιπτώσεις φρίκης μέσα στο σύστημα παιδικής προστασίας που είχαν βγει στην επιφάνεια, από τα ξύλινα κλουβιά και τα δεσμά στα κρεβάτια του περιβόητου ΚΕΠΕΠ Λεχαινών, μέχρι τη σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών στο Παιδικό Σπίτι του Πειραιά. Αυτές μάλλον γίνονταν αντιληπτές ως παθογένειες του Δημόσιου Τομέα. Ο Ιδιωτικός δεν θα μπορούσε να είναι έτσι, κατά την κοινή συνείδηση.

Με τη δίωξη της Κιβωτού του Κόσμου, όμως, αυτή η χαρά της αγαθοεργίας που υπνώτιζε στοργικά τους δωρητές, άρχισε να αλλάζει υφή. Οι μαύροι καπνοί της αμφιβολίας αντικατέστησαν τα ροζ συννεφάκια της φιλανθρωπίας και κάπου στο προσυνειδητό επίπεδο, άρχισε να σχηματίζεται το τρομακτικότερο ερώτημα για τον πονόψυχο τηλεθεατή: είναι δυνατόν τα λεφτά μου τελικά να μην υποστήριζαν το καλό των παιδιών;

Μία ακαθόριστη -και ασυνήθιστα πολυπληθής- μερίδα σχολιαστών του διαδικτύου φαίνεται να αντιδρά με ιδιαίτερη ένταση σε αυτή την υποψία. Υβριστικά σχόλια εξαπολύονται μαζικά κατά δημοσιογράφων που καλύπτουν και διερευνούν την υπόθεση της Κιβωτού του Κόσμου, ενώ πολλές διαφορετικές ατζέντες διασταυρώνονται στην υπεράσπιση του ιδρυτή της: οι κύκλοι των άμεσα ενδιαφερόμενων, το ελληνικό κίνημα των δικαιωμάτων των ανδρών που βλέπει στην κατάπνιξη της κάθε καταγγελίας μία μικρή νίκη κατά της επέλασης του φεμινισμού, διάφοροι αντιπολιτευόμενοι που θεωρούν πιο πιθανό να υπάρχει «δάκτυλος Μητσοτάκη» απ’ ό,τι να λένε την αλήθεια τα παιδιά που καταγγέλουν, μέσα ενημέρωσης που πάνε άκριτα με το κύμα κ.ο.κ.

Όλοι αυτοί ξεχύθηκαν στην ψηφιακή σφαίρα με την ανακοίνωση της «αθώωσης» του πατρός Αντωνίου στα δικαστήρια των Ιωαννίνων, πανηγυρίζοντας τη δικαίωσή τους. Μόνο που η αθώωση δεν είναι τόσο ευρεία όσο παρουσιάζεται. Αφορά μία συγκεκριμένη δικογραφία που καταρτίστηκε ύστερα από έρευνα της Περιφέρειας Ηπείρου και η οποία δεν βασίζεται στις ίδιες καταθέσεις με αυτές των τριών βασικών δικογραφιών, η μία εκ των οποίων κατέληξε στην καταδίκη σε πρώτο βαθμό του πατρός Αντωνίου και των βασικών στελεχών της Κιβωτού, ενώ εκκρεμεί η εκδίκαση των άλλων δύο.

Αντίστοιχες δικογραφίες πιθανώς να έχουν εκκινήσει και σε άλλες περιφέρειες της Ελλάδας. Όμως δεν φαίνεται να διασταυρώνονται με τις τρεις βασικές υποθέσεις που αποτελούν τον κορμό των κατηγοριών κατά της ηγεσίας της Κιβωτού. Και όσο κι αν επαφίεται στις αρμόδιες αρχές να αποφασίσουν για την ενοχή ή μη του οποιουδήποτε, ξέρουμε πόσο βαθιά βλαβερό είναι για μια κοινωνία να διαψεύδονται ως a priori βαλτές οι φωνές που καταγγέλουν την τιμωρία, την κακοποίησή τους, τη φυλάκισή τους (γιατί αυτό ουσιαστικά λένε οι καταθέσεις), την επιβολή καταναγκαστικής εργασίας – πολλώ δε μάλλον όταν οι άνθρωποι που τα καταγγέλουν αυτά, τα υπέστησαν ως παιδιά.

Σε κάθε περίπτωση, δίπλα στους ανθρώπους που παίζουν τις ατζέντες τους με αφορμή την χθεσινή αθώωση σε μία δίκη παραπληρωματική της κυρίως υπόθεσης, υπάρχουν κι άλλοι. Μία πλειοψηφία, ας πούμε, που είναι πιο άδολη και που βλέπει με δυσπιστία τα παιδιά που καταγγέλουν την ηγεσία της Κιβωτού από μία ανάγκη να πιστέψει ότι μπορεί να υπάρχει ένας άγιος που θα αξίζει την απροϋπόθετη στήριξη – ακόμα κι αν αυτό την οδηγεί να δυσπιστεί απέναντι σε παιδιά που μιλάνε. Ακόμα κι αν στηρίζει μια ιδρυματική διαχείριση της παιδικής προστασίας, καλλωπισμένης ως φιλανθρωπίας.

Ακόμα κι αν κατ’ ουσία αυτή η στάση σημαίνει ότι τα μέλη αυτής της αγαθής πλειοψηφίας προτίθενται περισσότερο να πληρώνουν για το «καλό» και να το χειροκροτούν, αντί να το πράττουν.