Η σύνθετη σκέψη του παπαγάλου

Το συμπέρασμα προέκυψε μετά από σειρά πειραμάτων που έκαναν ερευνητές του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ Ορνιθολογίας, για να διαπιστώσουν ότι τα συμπαθή πτηνά δεν εφορμούν αμέσως σε ό,τι φαγώσιμο βρουν μπροστά τους. Μπορεί να επιβιώνουν με σπόρους σιταριού, αλλά όταν έχουν την εναλλακτική επιλογή να περιμένουν λίγο ακόμη για να φάνε καρύδια, μία πραγματική λιχουδιά για έναν παπαγάλο, τότε θα αξιοποιήσουν την ευκαιρία. «Αυτό σημαίνει ότι ο παπαγάλος σκέπτεται πιο σύνθετα και επιδιώκει να μεγιστοποιήσει το κέρδος του» υποστηρίζει η Αναστασία Κρασενινίκοβα, που υπογράφει τη σχετική μελέτη.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: η ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ εργάστηκε στο πάρκο Loro Parque της Τενερίφης, στην Ισπανία, πραγματοποιώντας πειράματα με συνολικά 36 παπαγάλους διαφόρων ειδών. Το πρώτο που έμαθαν οι παπαγάλοι ήταν να ανταλάσσουν συγκεκριμένες «μάρκες» με συγκεκριμένα τρόφιμα. Κάποιες μάρκες αντιστοιχούσαν σε σπόρους σιταριού, μία συνήθη, αλλά όχι ιδιαίτερα αγαπητή τροφή για όλα τα πτηνά. Άλλες ανταλάσσονταν με ηλιόσπορους, μία πιο εκλεκτή γαστρονομική απόλαυση. Τέλος, άλλες μάρκες αντιστοιχούσαν σε καρύδια, το απόλυτο έδεσμα. Όταν ο παπαγάλος είχε την επιλογή ανάμεσα στον σπόρο σιταριού και στη μάρκα που θα του εξασφάλιζε ένα καρύδι, συνήθως προτιμούσε τη δεύτερη εναλλακτική λύση.

Ένα σύγχρονο «πείραμα με ζαχαρωτά»

Η λογική της έρευνας θυμίζει το περίφημο «πείραμα με ζαχαρωτά» (marshmallow test) που είχαν διενεργήσει για πρώτη φορά αμερικανοί επιστήμονες στο πανεπιστήμιο Στάνφορντ της Καλιφόρνια, στη δεκαετία του ’60. Σε εκείνο το πείραμα οι ερευνητές συγκέντρωσαν παιδάκια νηπιαγωγείου σε ένα δωμάτιο, τους έδωσαν από ένα ζαχαρωτό και τους είπαν ότι έχουν δύο επιλογές: είτε να το φάνε αμέσως, είτε να περιμένουν μέχρι να έρθει κάποιος που θα τους έδινε ένα επιπλέον ζαχαρωτό, ώστε να τους ανταμείψει για την υπομονή τους. Μερικά παιδάκια δεν κρατήθηκαν και όρμησαν στο ζαχαρωτό που είχαν στο χέρι τους, ενώ άλλα προτίμησαν να περιμένουν.

Δεν ακολούθησαν δηλαδή το ελληνικό ρητό «Κάλλιο πέντε και στο χέρι», αλλά το αμερικανικό «Good things come to those who wait». Οι ερευνητές του Στάνφορντ διατύπωσαν την άποψη ότι τα παιδάκια που είχαν περισσότερη υπομονή θα εξελίσσονταν σε πιο επιτυχημένους ενήλικες και επιπλέον θα ήταν λιγότερο επιρρεπή σε εθισμούς ή διαταραχές της προσωπικότητάς τους. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια πολλοί επιστήμονες αρχίζουν να αμφισβητούν την εγκυρότητα των συμπερασμάτων αυτών.

Άγνωστη η …οικονομική συμπεριφορά των πτηνών

Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνει η επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, Αουγκούστα φον Μπάγερν, οι παπαγάλοι έδειξαν ότι μπορούν να λαμβάνουν αποφάσεις με μακροχρόνιο προσανατολισμό και οικονομική λογική, κάτι που θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό για την επιβίωση του είδους. Προφανώς με αυτά τα κριτήρια ο παπαγάλος αποφασίζει πού θα ψάξει την τροφή του και πόσο αξίζει να περιμένει μέχρι να τη βρει. Ωστόσο, οριστικές απαντήσεις σε όλα αυτά δεν υπάρχουν. Η επιστημονική έρευνα για τη συμπεριφορά του παπαγάλου στην ύπαιθρο βρίσκεται ακόμη στην αρχή.

Κάρλα Μπλέικερ, Γιάννης Παπαδημητρίου