«Πλευρικοί άνεμοι» και «Λεβιάθαν» στο 55ο ΦΚΘ

Στο πρόσφατο The Cut, o σκηνοθέτης επιστρατεύει τη σιωπή του χαρακτήρα ως ένα μέσο να μιλήσει για την απόλυτη φρίκη. Στους Πλευρικούς Ανέμους, μίας από τις καλύτερες ταινίες που είδαμε στο Διαγωνιστικό Τμήμα του 55ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ο σκηνοθέτης επιλέγει την ακινησία.

Μία γυναίκα από την Εσθονία και η οικογένειά της στέλνονται στη Σιβηρία το 1941, στη διάρκεια της εθνοκάθαρσης από τις σοβιετικές δυνάμεις. Για την ηρωίδα, αλλά και για τον θεατή, εκεί σταματάει και ο χρόνος.

Τα γράμματα της γυναίκας αποτελούν τη βάση της αφήγησης της ταινίας. Η υπέροχη φωνή της πρωταγωνίστριας συνοδεύει τα κινηματογραφικά ταμπλό βιβάν, εικόνες που δείχνουν τους ηθοποιούς ακίνητους σε κρίσιμες στιγμές της ιστορίας με την κάμερα να στροβιλίζεται ανάμεσά τους.

«Τα πιο όμορφα χρόνια της ζωής μου τα πέρασα σαν ακίνητη» λέει η ηρωίδα κάποια στιγμή στην ταινία, φράση που απετέλεσε έμπνευση για τον σκηνοθέτη Μάρτι Χέλντε.

Μιλώντας στο in.gr, ο σκηνοθέτης παραδέχθηκε ότι αυτή η φράση ήταν αυτή που τον έκανε να αποφασίσει να γυρίσει την ταινία του με τους ηθοποιούς να είναι απόλυτα ακίνητοι.

«Επίσης, επίτηδες ήθελα να κατευθύνω το βλέμμα του θεατή με την κίνηση της κάμερας και αυτό για να δείξω ότι όπως εκείνοι οι άνθρωποι δεν είχαν άλλη επιλογή: και εκείνων τις κινήσεις κάποιος τις καθόριζε» λέει.

«Το δύσκολο ήταν να εμπιστευτούν σε έναν 24χρονο με μία ενδιαφέρουσα ιδέα τόσα χρήματα, ειδικά με τις δυσκολίες που είχε το γύρισμα: για κάθε σκηνή χρειαζόταν προετοιμασία δύο με έξι μήνες» προσθέτει.

Για τον σκηνοθέτη, ο μόνος τρόπος να συλλάβει κανείς τους διωγμούς και τον θάνατο είναι να παρατηρήσει ασάλευτους τους πρωταγωνιστές, σαν να παρατηρεί τα πρόσωπα μιας φωτογραφίας ή ενός πίνακα. Οι σκηνές αυτές αντιπαραβάλλονται με εκείνες της κίνησης των προσώπων στην αρχή της ταινίας, πριν ακόμα ο πόλεμος φτάσει στο κατώφλι τους.

Στο Φεστιβάλ προβλήθηκε επίσης -σε ειδική προβολή- ο αριστουργηματικός Λεβιάθαν του Αντρέι Ζβιάγκιντσεφ, ο οποίος στο πρόσφατο Φεστιβάλ των Καννών είχε κερδίσει βραβείο Σκηνοθεσίας.

Ο σκηνοθέτης της Επιστροφής αφηγείται την ιστορία του Κόλια, ενός άνδρα που προσπαθεί να κρατήσει το σπίτι και τη γη του ενάντια στις ορέξεις ενός διεφθαρμένου ρώσου πολιτικού. Η διαφθορά και η αίσθηση της επικείμενης συντριβής είναι αυτή που κυριαρχεί στην ταινία.

Ο άνθρωπος τα βάζει με το «τέρας» ενός διεφθαρμένου καθεστώτος. Από τον τροχονόμο που ζητά από τον Κόλια να φτιάξει το αυτοκίνητό του με αντάλλαγμα μερικά ποτά, μέχρι τον κυβερνήτη της περιοχής που δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει εκβιασμούς και απάτες για να επιτύχει το σκοπό του, κανένας δεν μοιάζει αθώος στο σύμπαν του Ζβιάγκιντσεφ -ούτε η Εκκλησία.

Ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί αρχικά την ειρωνεία και στη συνέχεια τον συμβολισμό για να μιλήσει για τα προβλήματα της σύγχρονης Ρωσίας. Σε μία σκηνή, μάλιστα, οι πάλαι ποτέ κραταιοί ηγέτες της χώρας αποτελούν στα κάδρα τους στόχο για μεθυσμένους Ρώσους.

Και η εικόνα από το κουφάρι της φάλαινας αφήνει στον θεατή την αίσθηση ότι και αυτή η ιστορία αποτελεί έναν σύγχρονο μύθο.

Αποστολή: Αγγελική Στελλάκη

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ