Ξεκινά διαβούλευση για το άνοιγμα της αγοράς ενέργειας στην Ελλάδα η Κομισιόν

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι αποφάσισε να ζητήσει τα σχόλια των ενδιαφερομένων μερών όσον αφορά τα μέτρα που προτάθηκαν από την Ελλάδα σχετικά με την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Tα μέτρα αυτά προτάθηκαν προκειμένου να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση με την απόφαση της 5ης Μαρτίου 2008, με την οποία διαπιστώθηκε ότι η Ελλάδα παραβίασε τους κανόνες ανταγωνισμού (άρθρα 102 και 106 της Συνθήκης), διατηρώντας τα δικαιώματα προνομιακής πρόσβασης σε λιγνίτη της ΔΕΗ.

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση της Επιτροπής, η Ελλάδα πρότεινε να χορηγηθεί πρόσβαση στο 40% της ηλεκτροπαραγωγής από λιγνίτη σε ανταγωνιστές της ΔΕΗ στην ελληνική αγορά παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Τα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν να υποβάλουν παρατηρήσεις έως τις 11 Φεβρουαρίου.

Σχολιάζοντας την πρωτοβουλία της Επιτροπής, ο αρμόδιος επίτροπος για τον Ανταγωνισμό και αντιπρόεδρος της Επιτροπής Χοακίν Αλμούνια δήλωσε τα εξής:

«Η υπόθεση αυτή αποσκοπεί στη διαμόρφωση ισότιμων όρων ανταγωνισμού μεταξύ της ΔΕΗ και των ανταγωνιστών της στην ελληνική χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Πρόκειται για ζήτημα ουσιώδους σημασίας που θα επιτρέψει να εξασφαλιστεί μεγαλύτερο φάσμα επιλογών όσον αφορά τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας και να αυξηθεί η ασφάλεια εφοδιασμού για τους καταναλωτές. Αναμένω με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις απόψεις όλων των ενδιαφερομένων μερών σχετικά με τις προτάσεις της ελληνικής κυβέρνησης».

Οι όροι της Κομισιόν

Η παραχώρηση του 40% της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγουν οι λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ σε τρίτους, είτε με ανταλλαγή ενέργειας μεταξύ της ΔΕΗ και τρίτων κοινοτικών εταιρειών, είτε με την ανταλλαγή μονάδων είτε με την πώλησή τους, σε περίπτωση που αποτύχει η διαγωνιστική διαδικασία της ανταλλαγής ενέργειας είναι αδιαπραγμάτευτος όρος για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Αναλυτικά το σχέδιο προβλέπει ότι:

• Η ΔΕΗ θα εκχωρήσει δικαιώματα εκμετάλλευσης επί των μονάδων καύσης λιγνίτη που πρόκειται να παραμείνουν σε λειτουργία μετά το 2020, μέσω Συμβάσεων Ανταλλαγής Ενέργειας. Τα δικαιώματα αυτά αφορούν ενέργεια ισχύος 457 MW, θα προέλθουν από τις μονάδες Μελίτη, ισχύος 289 MW με λειτουργική ζωή έως το 2040, Αγιος Δημήτριος 5, ισχύος 342 MW έως το 2040, Μεγαλόπολη 3 και 4, ισχύος 255 και 256 MW και ζωή έως το 2025.

• Τα δικαιώματα θα προέρχονται από το σύνολο της παραγωγής των μονάδων και η διαγωνιστική διαδικασία για τις συμφωνίες ανταλλαγής, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέσα στο 2011 όπως έχουν συμφωνήσει οι δύο πλευρές (Ελλάδα και Επιτροπή) και η ελληνική κυβέρνηση υποχρεούται να ενημερώσει για την εξέλιξη της υπόθεσης έως τις 30 Ιουνίου. Σε περίπτωση που η Επιτροπή κρίνει ότι δεν μπορεί να ολοκληρωθεί μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2012 η διαγωνιστική διαδικασία, αυτή μπορεί να παραταθεί μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2013.

• Αξίζει να αναφερθεί ότι οι ανταλλαγές θα γίνουν επί τη βάση της αξίας και όχι της ενέργειας, γεγονός που σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς θα σημάνει απώλεια της τάξης του 1/3 της εγκατεστημένης ισχύος της ΔΕΗ, στη περίπτωση που για παράδειγμα η ανταλλαγή γίνει στην ιταλική αγορά.

• Η ΔΕΗ θα εκχωρήσει δικαιώματα εκμετάλλευσης και στις μονάδες καύσης λιγνίτη, που πρόκειται να τεθούν εκτός λειτουργίας έως το 2020. Τα δικαιώματα αυτά αφορούν ενέργεια ισχύος 1043 ΜW που μπορεί στη συνέχεια να συμπληρωθεί, ούτως ώστε να φτάσει στο όριο του 40%.

Αξίζει εδώ να αναφερθεί, ότι στη σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναφερόταν ότι οι μεταβατικές αυτές συμβάσεις θα αφορούν εγκατεστημένη ισχύ το 443 MW. Ωστόσο, όπως προκύπτει σαφώς από το αναλυτικό σχέδιο που δημοσιοποίησε η Κομισιόν τα δικαιώματα για τα 443 MW προβλέπεται να έχουν διατεθεί από την 1η Απριλίου, επιπλέον 300 MW από την 1η Ιανουαρίου 2013 και ακόμη 300 MW από την 1η Ιανουαρίου 2014.

• Τα μεταβατικά αυτά δικαιώματα αφορούν τις μονάδες: Άγιος Δημήτριος 1, 2, 3, 4, και 5, Αμύνταιο 1 και 2, Καρδία 1, 2, 3, και 4. Σε περίπτωση που οι μονάδες αυτές καθυστερήσουν να τεθούν εκτός λειτουργίας όπως προβλέπει το σχετικό πρόγραμμα του ελληνικού υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειες, οι δικαιούχοι έχουν τη δυνατότητα να επεκτείνουν αντίστοιχα και τη διάρκεια των δικαιωμάτων τους.

• Οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ θα έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν σε ποσοστό 40% σε νέες μονάδες καύσης λιγνίτη, όπως για παράδειγμα η σχεδιαζόμενη μονάδα της Πτολεμαΐδας ισχύος 660 MW για την οποία έχει ήδη προκηρυχθεί διαγωνισμός. Όπως φαίνεται ο συγκεκριμένος διαγωνισμός θα παραμείνει ανοικτός για αρκετό χρονικό διάστημα ακόμη οπωσδήποτε και έως ότου ξεκαθαρίσει το τοπίο.

Το θέμα εκκρεμεί από το 2008

Υπενθυμίζεται ότι στις 5 Μαρτίου 2008 Επιτροπή διαπίστωσε ότι η Ελλάδα είχε παραβεί τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ, παρέχοντας στη ΔΕΗ προνομιακή πρόσβαση σε λιγνίτη που είναι η φθηνότερη πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας.

Αυτή η προνομιακή πρόσβαση, σύμφωνα με την Επιτροπή, δημιούργησε ανισότητα όσον αφορά τις ευκαιρίες μεταξύ των οικονομικών φορέων και επέτρεψε στη ΔΕΗ να διατηρήσει ή να ενισχύσει τη δεσπόζουσα θέση της στην ελληνική χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας με τον αποκλεισμό ή την παρεμπόδιση της εισόδου νέων επιχειρήσεων στην αγορά.

Το άρθρο 106 παράγραφος 1 της Συνθήκης αξιώνει από τα κράτη μέλη να μεριμνούν ούτως ώστε οι δημόσιες επιχειρήσεις και οι επιχειρήσεις στις οποίες τα κράτη μέλη χορηγούν ειδικά ή αποκλειστικά δικαιώματα να συμμορφώνονται με τους κανόνες της Συνθήκης , περιλαμβανομένων των κανόνων ανταγωνισμού.

Με την απόφαση του Μαρτίου 2008, η Ελλάδα έχει κληθεί να προτείνει μέτρα για την άρση των επιπτώσεων της συγκεκριμένης παράβασης σε βάρος του ανταγωνισμού.

Το 2009, η Ελλάδα προσφέρθηκε να λάβει μέτρα για τη δημοπράτηση τεσσάρων νέων λιγνιτωρυχείων σε ανταγωνιστές της ΔΕΗ, που αντιπροσωπεύουν περίπου 40% των συνολικών εκμεταλλεύσιμων ελληνικών κοιτασμάτων λιγνίτη. Τα μέτρα αυτά έγιναν δεσμευτικά από νομική άποψη με την απόφαση της Επιτροπής της 4ης Αυγούστου 2009.

Ωστόσο, όπως υποστηρίζει η Επιτροπή, η ελληνική κυβέρνηση ζήτησε να επανεξεταστεί η απόφαση του 2009 λόγω της νέας ενεργειακής πολιτικής της. Η Ελλάδα πληροφόρησε την Επιτροπή ότι θα εξακολουθούσε να χρησιμοποιεί τα υφιστάμενα λιγνιτωρυχεία, αλλά ότι δεν θα προχωρούσε στο άνοιγμα νέων λιγνιτωρυχείων.

Ως εναλλακτικό μέτρο για την άρση των προβλημάτων ανταγωνισμού, η ελληνική κυβέρνηση πρότεινε να δοθεί πρόσβαση σε ανταγωνιστές της ΔΕΗ στο 40% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ μέσω της χορήγησης δικαιωμάτων.

Επιπλέον, θα παρέχεται η δυνατότητα στους φορείς της αγοράς να συμμετέχουν σε μελλοντικά έργα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρησιμοποίηση του διαθέσιμου λιγνίτη.

Εάν η αίτηση για την αναθεώρηση της απόφασης του 2009 κριθεί δικαιολογημένη και τα μέτρα που προτείνονται από την ελληνική κυβέρνηση είναι επαρκή για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που προσδιορίστηκαν στην απόφαση του 2008, η Επιτροπή μπορεί να εκδώσει νέα
απόφαση, βάσει του άρθρου 106 της Συνθήκης, με την οποία τα μέτρα αυτά θα καθίστανται δεσμευτικά για την Ελλάδα.

Σε ανακοίνωση του υπουργείου Περιβάλλοντος αναφέρεται ότι η εναλλακτική ισοδύναμη λύση που προτείνει, προβλέπει τη διάθεση από τη ΔΕΗ στη διεθνή αγορά Συμβάσεις Ανταλλαγής Ενέργειας («ΣΑΕ»).

Σε διαβούλευση τίθενται επίσης και κάποιες άλλες ακόμη εναλλακτικές λύσεις για την περίπτωση που η αγορά δεν ανταποκριθεί εν όλω ή εν μέρει στους διαγωνισμούς για την διάθεση των ΣΑΕ.

Μετά το πέρας της διαβούλευσης, και με βάση τις παρατηρήσεις και προτάσεις που θα έχουν υποβληθεί, θα προκύψει νέος κύκλος συζητήσεων με τη Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Επιτροπής και θα διαμορφωθεί η τελική πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ,ΑΠΕ-ΜΠΕ