Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας: «Ενωμένοι για τον Τερματισμό της Βίας κατά των Γυναικών»

Την Κυριακή 8 Μαρτίου, η Γυναίκα ως μητέρα, κόρη, σύζυγος/σύντροφος, εργαζόμενη έχει την τιμητική της. Ο συμβολικός αυτός εορτασμός έρχεται να υπενθυμίσει και φέτος την θέση της γυναίκας στο κοινωνικό σύνολο και τις αντιξοότητες που αντιμετωπίζει καθημερινά.

Πριν από έναν χρόνο εγκαινιάστηκε η καμπάνια του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών με στόχο την ένωση των δυνάμεων ανθρώπων και κυβερνήσεων για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών. Η καμπάνια θα ολοκληρωθεί το 2015 οπότε και έχει οριστεί ως χρονολογία-στόχος για την επίτευξη των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας.

Ο στόχος είναι ξεκάθαρος. Η εξάλειψη της συνήθης και κοινωνικά εδραιωμένης βίας που τραυματίζει ζωές, καταστρέφει την υγεία, διαιωνίζει την φτώχεια και μας εμποδίζει να πετύχουν την ισότητα και ενδυνάμωση των γυναικών.

Η βία κατά των γυναικών σχετίζεται επίσης με την εξάπλωση της μάστιγας του HIV/AIDS. Σε ορισμένες χώρες, μία στις τρεις γυναίκες είναι θύμα ξυλοδαρμού, εξαναγκάζεται σε σεξουαλικές πράξεις ή πέφτει θύμα κακοποίησης. Οι γυναίκες και τα κορίτσια πέφτουν επίσης συστηματικά και σκοπίμως θύματα βιασμού και σεξουαλικής βίας, κατά τη διάρκεια των εμπόλεμων συρράξεων. Οι μισές από τις δολοφονίες γυναικών διαπράττονται από τους πρώην συντρόφους ή συζύγους αυτών. Για τις γυναίκες 15-44 ετών, η βία είναι κύρια αιτία θανάτου και αναπηρίας. Πάνω από το 80% των θυμάτων εμπορίας είναι γυναίκες. Περισσότερα από 130 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες έχουν υποστεί ακρωτηριασμό των γεννητικών τους οργάνων. Στοιχεία που έχουν συλλεχθεί για 24.000 γυναίκες από 10 χώρες δείχνουν ότι το 55% με 95% των γυναικών έχουν κακοποιηθεί σωματικά από τους συντρόφους τους αλλά δεν έχουν ζητήσει ποτέ βοήθεια από την αστυνομία, μη κυβερνητικές οργανώσεις ή άλλους φορείς.

Ζωές Κατεστραμμένες»-Έκθεση των Γιατρών χωρίς Σύνορα για τη σεξουαλική βία

Ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ) δημοσιοποιούν μία έκθεση που συνοψίζει την εμπειρία της οργάνωσης στην παροχή βοήθειας στα θύματα σεξουαλικής βίας. Με βάση τα προγράμματα της οργάνωσης στη Λιβερία, το Μπουρούντι, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, τη Νότια Αφρική, την Κολομβία και άλλες χώρες οι ΓΧΣ εκφράζουν την ανάγκη για τη διαθεσιμότητα επείγουσας ιατρικής φροντίδας στα θύματα βιασμού. Επίσης τονίζουν ότι αυτές οι υπηρεσίες πρέπει να είναι πραγματικά διαθέσιμες, διασφαλίζοντας την ανωνυμία του θύματος και προσφέροντας ολοκληρωμένη φροντίδα.

«Το 2007, οι ομάδες μας περιέθαλψαν περισσότερα από 12.000 θύματα σεξουαλικής βίας παγκοσμίως, και σε εμπόλεμες περιοχές αλλά και σε σταθερά περιβάλλοντα» εξηγεί ο Μέινι Νικολάι, επιχειρησιακός διευθυντής των ΓΧΣ στις Βρυξέλες. «Αυτός ο αριθμός μεταφράζεται σε περίπου 35 άτομα κάθε μέρα, και αυτό μόνο στα προγράμματα των ΓΧΣ. Κάθε θύμα αφηγείται μία ιστορία τρόμου, πόνου και ταπείνωσης, που συχνά προκαλείται από τους ίδιους ανθρώπους που θα έπρεπε να προστατεύουν τα θύματα, δηλαδή τους πατέρες, τους θείους, τους γείτονες ή τους στρατιώτες. Όλα τα θύματα διατρέχουν τον κίνδυνο σοβαρών μακροπρόθεσμων ιατρικών επιπτώσεων σαν αποτέλεσμα της επίθεσης.»

Η χορήγηση της αγωγής «προφύλαξης» μετά την έκθεση στον ιό HIV για να αποτραπεί η μόλυνση είναι πολύ σημαντική για την παροχή ιατρικής φροντίδας στο θύμα. Η χορήγηση των φαρμάκων πρέπει να ξεκινήσει όσο πιο σύντομα γίνεται, και οπωσδήποτε μέσα στις πρώτες 72 ώρες, προκειμένου να είναι αποτελεσματική. Επίσης πρέπει να χορηγηθεί θεραπεία για την πρόληψη άλλων σεξουαλικά μεταδιδόμενων λοιμώξεων, όπως η ηπατίτιδα Β. Για όσα θύματα τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια της επίθεσης, απαιτείται η χορήγηση εμβολίων για τον τέτανο. Επίσης για να προληφθεί μία ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, μπορεί να δοθεί επείγουσα αντισυλληπτική αγωγή μέχρι και πέντε μέρες μετά το βιασμό.

«Αυτό που βλέπουμε είναι ότι η συγκεκριμένη επείγουσα φροντίδα που έχουν ανάγκη τα θύματα βιασμού είναι είτε πολύ σπάνια, είτε εντελώς ανύπαρκτη στις χώρες όπου παρεμβαίνουμε,» τονίζει η Θίλντε Κνούντσεν Σύμβουλος των ΓΧΣ για θέματα Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας. «Η ζημιά δεν μπορεί να αποκατασταθεί εντελώς. Είναι πιθανό ότι κάποιες ψυχολογικές επιπτώσεις θα συνεχίσουν να υφίστανται για πάντα. Ωστόσο, με τη σωστή και έγκαιρη ιατρική φροντίδα σε συνδυασμό με συμβουλευτικές υπηρεσίες και κοινωνική και νομική υποστήριξη, η ζημιά μπορεί να περιοριστεί με αποτέλεσμα το θύμα βιασμού να μπορέσει να συνεχίσει με τη ζωή του.»

Η φροντίδα των θυμάτων σεξουαλικής βίας απαιτεί μία συγκεκριμένη προσέγγιση από πολλούς διαφορετικούς φορείς. Μία συντονισμένη ανταπόκριση από διάφορες οργανώσεις που παρέχουν ιατρική, νομική και κοινωνική υποστήριξη αποτελεί τον καλύτερο τρόπο παροχής βοήθειας σε αυτούς που προσπαθούν να ξεπεράσουν το τραύμα ενός βιασμού ή κάποιας άλλης μορφής σεξουαλικής βίας.

Μία από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ΓΧΣ είναι να μπορέσουν να διασφαλίσουν ότι οι ασθενείς θα ζητήσουν φροντίδα και μάλιστα όσο πιο σύντομα γίνεται. Η ενσωμάτωση των ιατρικών υπηρεσιών για τα θύματα σεξουαλικής βίας στο γενικό σύστημα ιατρικής περίθαλψης μπορεί να βοηθήσει στη διασφάλιση της εχεμύθειας. Αλλά ακόμα και τότε, μία εντατική εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης είναι συχνά απαραίτητη για να σπάσουν τα ταμπού στις τοπικές κοινωνίες και να διαφημιστούν οι παρεχόμενες ιατρικές υπηρεσίες.

Η έκθεση περιλαμβάνει και ένα κεφάλαιο για άντρες που έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής βίας. Οι άντρες και τα αγόρια αποτελούν ένα πολύ μικρό ποσοστό των ανθρώπων που δέχονται οι ΓΧΣ στα προγράμματά τους για τη σεξουαλική βία, δηλαδή περίπου το 6% στα προγράμματα στην Καγιελίτσα στη Νότια Αφρική και στο Μασίσι στη ΛΔ Κονγκό. Τα ταμπού είναι ακόμα μεγαλύτερα για αυτούς από ότι είναι για τις γυναίκες και τα κορίτσια. Έτσι οι περισσότεροι άντρες και αγόρια που πέφτουν θύματα βιασμού μένουν αόρατοι και χωρίς περίθαλψη.

«Αυτή η έκθεση πηγάζει από την μεγάλη μας επιθυμία να μοιραστούμε τις εμπειρίες μας με τις ανθρωπιστικές οργανώσεις και τους εργαζόμενους στον τομέα υγείας παγκοσμίως προς όφελος όλων των θυμάτων σεξουαλικής βίας,» υπογραμμίζει ο Μέινι Νικολάι. «Ωστόσο, αυτή η έκθεση εκφράζει και μία μεγάλη οργή. Οι ομάδες μας ακούν καθημερινά οδυνηρές ιστορίες για φρικτά περιστατικά βίας. Νιώθουμε υποχρεωμένοι να μιλήσουμε για όλα αυτά. Δεν μπορεί να υπάρχει καμία δικαιολογία για τη σεξουαλική βία, όσο διαδεδομένο και αν είναι το φαινόμενο αυτό σε κάποιες από τις περιοχές όπου εργαζόμαστε.»

Μέσα στα πλαίσια του κοινού επιχειρησιακού κέντρου Βαρκελώνης-Αθήνας οι ΓΧΣ παρέχουν στο νοσοκομείο Μπένσον της Λιβερίας ιατρική περίθαλψη σε παιδιά και επείγουσες γυναικολογικές και μαιευτικές υπηρεσίες σε γυναίκες. Στο νοσοκομείο αυτό οι ΓΧΣ παρείχαν επίσης ιατρική περίθαλψη σε 886 θύματα σεξουαλικής βίας μέχρι τον Ιούλιο του 2008, όταν και παρέδωσαν το πρόγραμμα σε μια τοπική μη κυβερνητική οργάνωση, στην οποία συνεχίζουν να παρέχουν τεχνική και υλική υποστήριξη.

Ανδρες και Γυναίκες Μαζί

Η βία κατά των γυναικών έρχεται σε άμεση αντίθεση με τον σκοπό του ΟΗΕ «για την προαγωγή της κοινωνικής προόδου και τις καλύτερες συνθήκες ζωής με περισσότερη ελευθερία». Οι συνέπειες λοιπόν είναι μεγαλύτερες αυτών που γίνονται αντιληπτές. Θάνατος, τραυματισμοί, ιατρικό κόστος και απωλεσθέντες εργασιακές θέσεις είναι μόλις η κορυφή του παγόβουνου. Η επίπτωση στις γυναίκες και τα κορίτσια, τις οικογένειες τους, τις κοινότητές τους και τις κοινωνίες είναι πέραν κάθε εκτίμησης. Συχνά, εγκλήματα μένουν ατιμώρητα και οι θύτες κυκλοφορούν ελεύθεροι. Καμιά χώρα, κανένας πολιτισμός, καμιά γυναίκα, μικρή ή μεγάλη, δεν είναι απολύτως προστατευμένη.

Όλο και πληθαίνουν οι φωνές, ακόμη και των ανδρών, γι’ αυτή τη σκοτεινή σελίδα της ανθρωπότητας. Καμπάνιες όπως η Λευκή Κορδέλα και η «V-Men» είναι μερικά παραδείγματα της προσπάθειας που καταβάλουν άνδρες να διδάξουν άλλους άνδρες ότι υπάρχει άλλος τρόπος και ότι «ο πραγματικός άνδρας δεν χτυπά μια γυναίκα».

Η αλλαγή των συνηθειών και των κοινωνικών δοξασιών δεν είναι εύκολη υπόθεση. Απαιτεί την συμμετοχή όλων, ατόμων, οργανισμών και κυβερνήσεων. Τον Φεβρουάριου του 2008 ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών κήρυξε την έναρξη της εκστρατείας «Ενωμένοι για τον Τερματισμό της Βίας κατά των Γυναικών», μια πολυετή προσπάθεια με στόχο την πρόληψη και εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών σε όλα τα μέρη του κόσμου.

Η βία κατά των γυναικών όχι μόνο αποτελεί μια καταφανή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά έχει επίσης τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό κόστος και υποσκάπτει την συμβολή των γυναικών στην ανάπτυξη, την ειρήνη και την ασφάλεια. Αποτελεί απειλή για την επίτευξη των στόχων που έχουν συμφωνηθεί, περιλαμβανομένων και των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας.

Ο φετινός εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας δίνει την ευκαιρία να υπενθυμίσουμε σε άνδρες και γυναίκες ότι πρέπει όλοι να αναλάβουμε δράση για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και κοριτσιών.

Όπως επισημαίνει στο μήνυμα του ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Γκι Μουν προς τους ηγέτες των κρατών όλου του κόσμου «η βία κατά των γυναικών δεν μπορεί να γίνει ανεκτή, όποια μορφή και αν έχει, σε όποιο πλαίσιο και σε οποιεσδήποτε συνθήκες, από κανένα πολιτικό ηγέτη ή κυβέρνηση. Πρέπει να είμαστε ενωμένοι στον στόχο αυτό. Η ώρα της αλλαγής έχει έλθει, και μόνο ενεργώντας από κοινού μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά».

Πέντε στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν την περίοδο 2008-2015:

• θεσμοθέτηση νόμων για την τιμωρία κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών και κοριτσιών, σύμφωνα με τα οριζόμενα από τους διεθνείς κανόνες περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων,
• Υιοθέτηση εθνικών σχεδίων δράσης,
• Συλλογή και ανάλυση στοιχείων μέσω περιοδικών δημοσκοπήσεων για την συχνότητα των διαφόρων μορφών βίας κατά των γυναικών και κοριτσιών,
• Εθνικές και τοπικές καμπάνιες κοινωνικής κινητοποίησης με την συμμετοχή προσωπικοτήτων για την πρόληψη της βίας και την υποστήριξη των θυμάτων κακοποίησης,
• Την καταδίκη της σεξουαλικής βίας σε εμπόλεμες καταστάσεις και την δημιουργία μηχανισμών προστασίας και πρόληψης του συστηματικού βιασμού.

Η συστράτευση των ανδρών -νέων και μεγαλύτερων- στη μάχη του τερματισμού της βίας κατά των γυναικών είναι κρίσιμη για την επιτυχία της εκστρατείας. Στο πλαίσιο αυτό ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ ανακοίνωσε τον σχηματισμό του Δικτύου Ηγετών-Ανδρών που θα εργαστούν με στόχο την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών.

Η εκστρατεία της Λευκής Κορδέλας ενθαρρύνει άνδρες και αγόρια να δεσμευθούν ότι ποτέ δεν θα χρησιμοποιήσουν, συγχωρήσουν ή αποσιωπήσουν πράξεις βίας κατά των γυναικών. Η καμπάνια συνοδεύεται από εκπαιδευτικό και ενημερωτικό υλικό με στόχο την μετάλλαξη των ανδρικών συμπεριφορών.

Η κατάσταση των γυναικών στην Ελλάδα

«Σημαντικά βήματα» στον τομέα της ισότητας των φύλων έχουν γίνει στην χώρα μας τα τελευταία χρόνια, τόνισε η γενική γραμματέας Ισότητας του Υπουργείου Εσωτερικών, Ευγενία Τσουμάνη, η οποία μίλησε στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, στο πλαίσιο των εργασιών της 53ης Συνόδου της Επιτροπής του ΟΗΕ για το Καθεστώς των Γυναικών, που πραγματοποιείται στη Νέα Υόρκη από τις 2 έως τις 13 Μαρτίου.

Μεταξύ άλλων, η κυρία Τσουμάνη αναφέρθηκε στις «νομοθετικές πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις» της χώρας μας επί των θεμάτων ισότητας, καθώς και στη σημασία που αποδίδεται στις συγκεκριμένες πολιτικές, όπως και στην ίση κατανομή των ευθυνών και ευκαιριών μεταξύ ανδρών και γυναικών σε όλους τους τομείς της πολιτικής, επαγγελματικής και οικονομικής ζωής, ιδιαίτερα στην παροχή φροντίδας στο πλαίσιο της οικογένειας.

Η γενική γραμματέας Ισότητας επεσήμανε επίσης την «ανάγκη για εγρήγορση» ώστε να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, κυρίως ανάμεσα στο γυναικείο πληθυσμό, δεδομένου ότι οι γυναίκες αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των φτωχών σε παγκόσμιο επίπεδο. Παράλληλα, όπως σημείωσε, «έχει αποδειχθεί ότι οι γυναίκες μπορούν να συμβάλουν αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση των κρίσεων και γι’ αυτό το λόγο έχει ιδιαίτερη σημασία η επίτευξη των προαναφερθέντων στόχων και η μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων».

Η Επιτροπή του ΟΗΕ για το Καθεστώς των Γυναικών (Commission on the Status of Women – CSW) είναι το βασικό σώμα χάραξης παγκόσμιας πολιτικής του ΟΗΕ που ασχολείται αποκλειστικά με τα ζητήματα της ισότητας των φύλων και την πρόοδο της κατάστασης των γυναικών. Σύμφωνα με το πλαίσιο δράσης της Επιτροπής για τα έτη 2007-2009, κατά την 53η Σύνοδο εξετάζονται τα εξής θέματα:

• Η ίση κατανομή ευθυνών μεταξύ ανδρών και γυναικών, συμπεριλαμβανομένης και της παροχής φροντίδας στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του ιού HIV/AIDS.
• Οι προοπτικές των δύο φύλων εν όψει της οικονομικής κρίσης.
• Η ίση συμμετοχή γυναικών και ανδρών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα (αξιολόγηση των συμπεφωνημένων συμπερασμάτων με αυτό το θέμα κατά την 50η Σύνοδο του 2006).

Διεθνές Γραφείο Εργασίας: Η ανεργία είναι περισσότερο «γυναικεία»

Για το υπόλοιπο του τρέχοντος έτους, οι γυναίκες θα «υποστούν» περισσότερο την ανεργία σε πολλές περιοχές του πλανήτη -συγκριτικά με τους άνδρες- εκτιμά το Διεθνές Γραφείο Εργασίας.

«Η κρίση θα εξάρει την παραδοσιακή διάκριση άνδρας-γυναίκα στο εργασιακό πεδίο», επισήμανε ο γενικός διευθυντής του φορέα Χουάν Σομάβια. «Το βέβαιο είναι ότι μεσούσης αυτής της κρίσης, η εργασία θα γίνει περισσότερο ‘ελαστική’»,

επισήμανε από την πλευρά της η Τζέην Χότζες, στέλεχός του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας, «οπωσδήποτε δε πλέον ευάλωτη».

Ας επισημανθεί ότι το έτος 2007 παρήλθε με τη γυναικεία ανεργία στο 6% του συνόλου (και οι θέσεις εργασίας των γυναικών σε πολλές οικονομίες είναι σαφώς λιγότερες των ανδρών), ενώ πέρυσι αυτή ανήλθε τελικά στο 6,3% του συνόλου. Για φέτος, το πλέον «αισιόδοξο» σενάριο καταλήγει σε γυναικεία ανεργία όχι μικρότερη του 6,5% του συνόλου. Όμως το πλέον «απαισιόδοξο» κάνει λόγο για γυναικεία ανεργία 7,4%, μάλιστα στον Τρίτο Κόσμο 7,8%.

Ειδικά για την Ευρωπαϊκή Ένωση, όμως, Διεθνές Γραφείο Εργασίας προβλέπει πάντως, δυσοίωνα, ότι «η παρούσα κρίση μπορεί να μη κάνει τέτοιες διακρίσεις φύλου στις απολύσεις» (…) «και οι άνδρες να ‘πληρώσουν’ τελικά βαρύτατο ‘τίμημα’ στο βωμό αυτής της διεθνούς κρίσης».

Δωρεάν μετακίνηση για όλες τις γυναίκες την Κυριακή 8 Μαρτίου

Δωρεάν μετακίνηση θα έχουν με τα μαζικά μέσα μεταφοράς οι γυναίκες, την Κυριακή, 8 Μαρτίου. Τη σχετική απόφαση πήρε ο υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών, Ευριπίδης Στυλιανίδης, ο οποίος τόνισε ότι τη μέρα αυτή όλες οι γυναίκες θα έχουν δωρεάν μετακινήσεις, τόσο με τα μέσα μεταφοράς Αθήνας και Θεσσαλονίκης, όσο και με τον ΟΣΕ και τα ΚΤΕΛ σε όλη την Ελλάδα.

Σε δήλωσή του ο κ. Στυλιανίδης επισημαίνει ότι «η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί μία ελάχιστη, συμβολική χειρονομία αναγνώρισης του ρόλου και της συμβολής της γυναίκας στη σύγχρονη κοινωνία. Η παγκόσμια αυτή ημέρα, ημέρα χωρίς εισιτήριο στα συγκοινωνιακά μέσα για όλες τις γυναίκες, πρέπει να μας υπενθυμίζει ότι η τιμή και ο σεβασμός προς τις γυναίκες, πρέπει να αποδίδονται όλο το χρόνο, μέσα από τις ενέργειες και τις πράξεις μας».

health.in.gr