15 Μαΐου, Παγκόσμια Ημέρα της Οικογένειας: Πώς να αντεπεξέλθετε στο δύσκολο ρόλο του γονέα

Η οικογένεια έχει ως κύριο ρόλο την ανατροφή και την προστασία των παιδιών από τη βρεφική μέχρι την εφηβική ηλικία. Η επαφή του παιδιού με την κουλτούρα και τις κοινωνικές δομές και επιταγές ξεκινά μέσα από την οικογένεια. Για να αναπτυχθεί αρμονικά και ολοκληρωμένα η προσωπικότητά του, είναι απαραίτητη προϋπόθεση να μεγαλώσει μέσα στο περιβάλλον μιας οικογένειας, σε ατμόσφαιρα αγάπης και κατανόησης. Κατά συνέπεια, κοινή προσπάθεια όλων μας είναι ο σεβασμός και η εδραίωση του θεσμού της οικογένειας ως θεμέλιου λίθου για την ανάπτυξη υγιών κοινωνιών.

Η οικογένεια είναι ένα μοναδικό κοινωνικό σύστημα με τη δική του δομή επικοινωνίας. Η δομή και το μοντέλο της επικοινωνίας ανάμεσα στα μέλη της της καθορίζονται από πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται οι πεποιθήσεις και οι αξίες των γονέων, η προσωπικότητα όλων των μελών της και οι επιρροές που δέχονται η μητέρα, ο πατέρας και τα παιδιά από τα μέλη της ευρύτερης οικογένειας (παππούς, γιαγιά, θεοί κ.λπ.). Κάθε οικογένεια λοιπόν είναι ξεχωριστή και έχει μια ιδιαίτερη «προσωπικότητα» που επηρεάζει άμεσα όλα τα μέλη της.

Χρειάζεται, συνεπώς, να καταβάλλεται κάθε προσπάθεια προκειμένου να μην αποχωρίζονται τα παιδιά τις οικογένειές τους και, αν για κάποιο λόγο αυτό καταστεί αναπόφευκτο, οφείλουμε όλοι να φροντίσουμε να τους εξασφαλίσουμε μια εναλλακτική λύση η οποία να μοιάζει όσο το δυνατόν με μια «τεχνητή» οικογένεια. Κανένα παιδί δεν θα πρέπει να νιώθει ότι δεν έχει τη δική του οικογένεια. Αυτός είναι και στόχος του εορτασμού της ημέρας της οικογένειας, να ευαισθητοποιηθούμε όλοι ώστε να δίνεται στο θεσμό της οικογένειας η πραγματική έννοια και αξία του.

Το να μεγαλώνει κανείς ένα παιδί είναι το πιο δύσκολο πράγμα στον κόσμο, για το οποίο οι περισσότεροι από εμάς νιώθουμε συνήθως απροετοίμαστοι. Το health.in.gr, στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας της Οικογένειας, σας προτείνει απλούς τρόπους που θα σας βοηθήσουν να αντεπεξέλθετε στο δύσκολο ρόλο του γονέα και να νιώθετε τόσο εσείς όσο και τα παιδιά σας καλύτερα.

Ενισχύστε την αυτοπεποίθηση των παιδιών σας

Τα παιδιά αρχίζουν να αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους από τη βρεφική ηλικία, βλέποντας τον εαυτό τους μέσα από τα μάτια των γονιών τους. Ο τόνος της φωνής σας, η γλώσσα του σώματος και κάθε έκφραση του προσώπου σας γίνονται αντιληπτά άμεσα από το μωρό σας. Τα λόγια και οι πράξεις σας επηρεάζουν την αυτοπεποίθηση του παιδιού σας όσο τίποτα άλλο σε αυτό τον κόσμο. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να επαινείτε το παιδί σας, όσο μικρή ηλικία και αν έχει, να το κάνετε να νιώθει υπερήφανο για τον εαυτό του, να το αφήνετε να παίρνει πρωτοβουλίες, να νιώθει ανεξάρτητο και ικανό. Αντίθετα, τα συνεχή σχόλια και η σύγκριση του παιδιού σας με κάποιο άλλο που τα «καταφέρνει καλύτερα» το κάνουν να αισθάνεται ανίκανο και ανασφαλές.

Επιλέξτε τα λόγια σας προσεκτικά, δείξτε στο παιδί σας ότι όλοι κάνουν λάθη και ότι ακόμη και αν δεν σας αρέσουν πολλά από αυτά που κάνει ή λέει εξακολουθείτε να το αγαπάτε το ίδιο πολύ.

Μην «τσιγκουνεύεστε» τα φιλιά και τις αγκαλιές

Να είστε γενναιόδωροι με τις πράξεις που εκφράζουν την αγάπη σας. Ένα φιλί, μια αγκαλιά και ένα χάδι μπορούν να κάνουν θαύματα και πολλές φορές είναι η μόνη αμοιβή που χρειάζεται.

Να βάζετε όρια και να είστε σταθεροί στις αποφάσεις σας

Η πειθαρχία είναι απαραίτητη σε κάθε οικογένεια. Ο στόχος της πειθαρχίας είναι να βοηθήσει τα παιδιά να επιλέξουν αποδεκτούς τρόπους συμπεριφοράς και αυτοελέγχου. Τα παιδιά ενδέχεται να δοκιμάσουν πόσο αξεπέραστα είναι τα όρια που βάζετε, αλλά το βέβαιο είναι ότι αυτοί οι κανόνες είναι απαραίτητοι για την ανατροφή υπεύθυνων ενηλίκων. Η εφαρμογή κάποιων κανόνων λειτουργίας της οικογένειας θα μάθει στα παιδιά σας την έννοια του αυτοελέγχου. Να θυμάστε όμως ότι η πειθαρχία δεν σχετίζεται σε καμία περίπτωση με το «ξύλο», τις φωνές ή τις απειλές.

Ο προτιμότερος τρόπος είναι να προειδοποιήσετε αρχικά το παιδί για τις επιπτώσεις που θα ακολουθήσουν αν παραβεί τους κανόνες και στη συνέχεια να το τιμωρήσετε με απώλεια κάποιου προνομίου για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Ένα πολύ συχνό λάθος που κάνουν οι γονείς είναι ότι αναιρούν οι ίδιοι την τιμωρία υποκύπτοντας στο παρακλητικό βλέμμα ή στο κλάμα του παιδιού τους. Δεν είναι δυνατόν να περιμένετε ένα παιδί να συμμορφωθεί με τους κανόνες της οικογένειας, όταν άλλες φορές τιμωρείται για την παραβίασή τους και άλλες όχι! Η σταθερότητα της δικής σας συμπεριφοράς είναι ο μόνος τρόπος να του διδάξετε οτιδήποτε θέλετε.

Βρείτε χρόνο αποκλειστικά για την οικογένειά σας

Η έλλειψη χρόνου είναι μια κοινή παράμετρος που χαρακτηρίζει τις περισσότερες σύγχρονες κοινωνίες. Είναι πολύ συχνά σχεδόν αδύνατον για την οικογένεια να μαζευτεί καθημερινά γύρω από το τραπέζι για το μεσημεριανό γεύμα. Αυτός όμως είναι πιθανότατα ένας από τους διακαείς πόθους του παιδιού σας, ακόμη και αν δεν σας το έχει εκμυστηρευτεί ποτέ ή δεν το έχει συνειδητοποιήσει καν το ίδιο. Σηκωθείτε λίγο νωρίτερα το πρωί, ώστε να φάτε όλοι μαζί το πρωινό σας, ή αφήστε τις δουλειές του σπιτιού για αργότερα και πηγαίνετε έναν περίπατο μετά το δείπνο.

Μη νιώθετε ένοχοι επειδή ανήκετε και εσείς στην κατηγορία των εργαζόμενων γονέων. Μπορείτε σίγουρα να βρείτε το χρόνο για να μείνετε μαζί με την οικογένειά σας, αρκεί να το θέσετε ως προτεραιότητα!

Προσπαθήστε να δίνετε το καλό παράδειγμα

Τα παιδιά μικρής ηλικίας μαθαίνουν παρά πολλά πράγματα παρατηρώντας τις δικές σας αντιδράσεις και γενικότερα τη δική σας συμπεριφορά. Μάλιστα, όσο μικρότερα είναι τόσο περισσότερο σας μιμούνται. Γι’ αυτό πριν χειροδικήσετε πάνω στο θυμό σας ή πριν αρχίσετε να φωνάζετε απειλητικά, σκεφτείτε μισό δευτερόλεπτο: «Έτσι θέλω να μάθω το παιδί μου να συμπεριφέρεται όταν είναι θυμωμένο;». Να γνωρίζετε πάντα ότι βρίσκεστε υπό συνεχή παρακολούθηση από τα παιδιά σας. Τα παιδιά που έχουν βίαιη συμπεριφορά όταν θυμώνουν, είχαν αντίστοιχα βιώματα από τον πατέρα ή τη μητέρα τους.

Υιοθετήστε τα χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς που επιθυμείτε να καλλιεργήσετε στο παιδί σας: σεβασμό, φιλία, εντιμότητα, ειλικρίνεια, ευγένεια, υπομονή!

Προσπαθήστε να μη συμπεριφέρεστε εγωιστικά και κάντε πράγματα για τους άλλους χωρίς να περιμένετε ανταμοιβή. Εκφράστε τις ευχαριστίες σας και μην είστε φειδωλοί σε κομπλιμέντα. Και πάνω από όλα, συμπεριφερθείτε στα παιδιά σας όπως θα θέλατε να συμπεριφέρονται σε εσάς οι άλλοι.

Επικοινωνήστε με τα παιδιά σας

Δεν μπορείτε να περιμένετε από το παιδί σας να κάνει τα πάντα μόνο και μόνο επειδή το «λέτε εσείς»! Τα παιδιά επιθυμούν και αξίζουν εξηγήσεις για όλα, όπως ακριβώς και οι ενήλικοι. Εάν δεν μπείτε στον κόπο να τους εξηγήσετε γιατί κάτι πρέπει να γίνει «έτσι και όχι αλλιώς», θα αρχίσουν αναρωτιούνται για τις αξίες και τα κίνητρά σας και αν αυτά έχουν κάποια βάση. Οι γονείς που συζητούν με τα παιδιά τους τα κάνουν να καταλαβαίνουν ότι επιθυμούν σε βάθος να μαθαίνουν με τον καλύτερο τρόπο.

Να είστε σαφείς όσον αφορά στις προσδοκίες που έχετε από το παιδί σας. Εάν υπάρχει κάποιο πρόβλημα, περιγράψτε το, εξηγήστε στο παιδί σας πώς νιώθετε και προσπαθήστε να βρείτε από κοινού μία λύση. Μην ξεχάσετε να αναφερθείτε στις επιπτώσεις που θα έχει η μη συνεργασία του και να είστε ξεκάθαροι και αμετάκλητοι γι’ αυτές. Τα παιδιά που συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων έχουν πολύ μεγαλύτερο κίνητρο για να τις τηρήσουν.

Μην είστε αδιάλλακτοι

Μην έχετε υπερβολικές ή αβάσιμες απαιτήσεις και προσδοκίες από το παιδί σας. Μη σκέφτεστε συνέχεια πώς θα έπρεπε να συμπεριφερθεί. Το περιβάλλον του παιδιού σας επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη συμπεριφορά του και ένας τρόπος να την αλλάξετε είναι να τροποποιήσετε το περιβάλλον του. Αν, για παράδειγμα, αναγκάζεστε να λετε όλη την ώρα «όχι» στο δίχρονο παιδί σας, βρείτε έναν τρόπο να απαλλάξετε το χώρο που κινείται από πράγματα που σας κάνουν να το επιπλήττετε συνεχώς. Έτσι θα αποφύγετε τη δημιουργία έντασης και τη διατάραξη της σχέσης σας.

Καθώς το παιδί σας μεγαλώνει και αλλάζει θα πρέπει και εσείς να τροποποιείτε ανάλογα τη συμπεριφορά σας .Δεν μπορείτε να έχετε την ίδια τακτική που είχατε δύο χρόνια πριν απέναντι σε ένα παιδί που μεγαλώνει.

Κάντε το παιδί σας να νιώσει ότι η αγάπη σας είναι «άνευ όρων» και παντοτινή

Ως γονέας έχετε υποχρέωση να διορθώνετε και να καθοδηγείτε το παιδί σας. Ο τρόπος όμως που εκφράζετε τα σχόλια και τις παρατηρήσεις σας προσπαθώντας να το κατευθύνετε σωστά έχει πολύ μεγάλη σημασία για τον τρόπο που θα το εισπράξει. Βεβαιωθείτε ότι, παρ’ όλο που γνωρίζει ότι περιμένετε να μην ξανακάνει το ίδιο λάθος, καταλαβαίνει ότι το αγαπάτε το ίδιο με πριν και ότι αυτή η αγάπη δεν θα αλλάξει ποτέ, ό,τι και να συμβεί.

Αναγνωρίστε και τις δικές σας ανάγκες και όρια ως γονείς

Κανένας δεν είναι τέλειος. Όλοι μας έχουμε προτερήματα, μειονεκτήματα και αδυναμίες, οι οποίες αφορούν βέβαια και στην ικανότητα αντιμετώπισης των προβλημάτων της οικογένειάς μας. Φροντίστε να αναγνωρίζετε τα «δυνατά» σημεία της συμπεριφοράς σας ως γονέας καθώς και τις αδυναμίες σας. Να έχετε ρεαλιστικές απαιτήσεις από τον εαυτό σας, το σύντροφό σας και τα παιδιά σας. Εστιάστε σε κάθε πρόβλημα ξεχωριστά χωρίς να προσπαθείτε να τα λύσετε όλα μαζί. Να παραδέχεστε τα λάθη σας και βρείτε χρόνο για να κάνετε πράγματα αποκλειστικά για σας.

Το να σκέφτεστε και τον εαυτό σας δεν είναι εγωιστικό, αντίθετα αντιπροσωπεύει άλλη μία σημαντική αξία που θα πρέπει να εμφυσήσετε στα παιδιά σας: Αν κάποιος δεν νιώθει καλά με τον εαυτό του, δεν θα μπορεί να αντεπεξέλθει σε κανέναν τομέα της ζωής του.

Μεγάλο μέρος των στοιχείων του άρθρου προέρχεται από πληροφοριακό υλικό του δικτυακού τόπου KidsHealth

health.in.gr