Ουκρανία: Ένα σαφές τελεσίγραφο και μια προειδοποίηση – Τι ζητά η Ρωσία για να τελειώσει τον πόλεμο

Καθώς Ουάσιγκτον και Κίεβο πλησιάζουν στην ολοκλήρωση ενός σχεδίου για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, η Ρωσία, που λόγω της κυριαρχίας της επί του πεδίου έχει θέσει σκληρούς όρους, υπενθύμισε για ακόμη μια φορά ποιοι είναι αυτοί.

Συγκεκριμένα, ο υπουργός Εξωτερικών της, Σεργκέι Λαβρόφ, απέστειλε χθες (25/11) ένα απολύτως σαφές μήνυμα: Οποιοδήποτε αμερικανικό ειρηνευτικό σχέδιο θα πρέπει τουλάχιστον να διατηρεί «το πνεύμα και το γράμμα» των «συμφωνηθέντων» της Αλάσκας.

Ειδάλλως η Μόσχα «θα επανεξετάσει» τη στάση της, προειδοποίησε ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας.

Οι δηλώσεις αυτές, που έγιναν αφότου η Μόσχα ανέφερε πως έλαβε επίσημα μια εκδοχή του αμερικανικού κειμένου, ξεκαθαρίζουν πλήρως τι θεωρεί η Ρωσία ως αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση για τον τερματισμό του πολέμου.

Συγκεντρώνοντας τις χθεσινές δηλώσεις του Λαβρόφ και τη σταθερή γραμμή της Μόσχας τους τελευταίους μήνες, προκύπτει ένα συνεκτικό σύνολο ρωσικών απαιτήσεων.

ΝΑΤΟ

Η Μόσχα επιμένει ότι η Ουκρανία πρέπει να δεσμευθεί νομικά ότι δεν θα ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ, ούτε θα φιλοξενήσει νατοϊκή στρατιωτική παρουσία.

Η ρωσική διπλωματία παρουσιάζει μια περαιτέρω επέκταση του ΝΑΤΟ ως «casus belli». Συνεπώς, η «μόνιμη ουδετερότητα» της Ουκρανίας αποτελεί την πρώτη και κύρια ρωσική κόκκινη γραμμή.

Γενικότερα, η Μόσχα θα αποδεχόταν ένα ειρηνευτικό σχέδιο το οποίο θα της χάριζε την επίτευξη τριών στρατηγικών στόχων της:

• Τι απαιτεί για την Ουκρανία: Ουδετερότητα, να μην ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ, να έχει περιορισμένο αριθμό στρατιωτικών εξοπλισμών, ένα σύστημα εγγυήσεων στο οποίο η ΕΕ θα έχει περιορισμένο ρόλο.
• Αναγνώριση ή παγίωση των εδαφικών κερδών της: Είτε με νομική αναγνώριση είτε με μη αναστρέψιμα πολιτικά-διοικητικά σχήματα που θα καθιστούν αδύνατη την επαναφορά των εδαφών στο Κίεβο χωρίς τη συναίνεση της Μόσχας.
• Μόνιμος περιορισμός της ουκρανικής κυριαρχίας: Συνταγματικές δεσμεύσεις, περιορισμένη στρατιωτική ισχύς, ειδικό εκλογικό καθεστώς σε κρίσιμες περιοχές και μηχανισμοί που θα δίνουν στη Μόσχα -έμμεσα ή άμεσα- τη δυνατότητα να ασκεί βέτο στις στρατηγικές επιλογές της Ουκρανίας.

Ένα σχέδιο που θα κάλυπτε μεγάλο μέρος των απαιτήσεων της Μόσχας, θα μπορούσε να οδηγήσει σε άμεση κατάπαυση των ρωσικών στρατιωτικών επιχειρήσεων. Αλλά το Κίεβο δύσκολα θα αποδεχθεί ρυθμίσεις που οδηγούν σε μια «αναγκαστική ουδετεροποίηση».

Η θέση της Ουάσιγκτον δεν είναι εύκολη, καθώς προσπαθεί να βρει μια χρυσή τομή που δεν θα προκαλούσε κατάρρευση του ουκρανικού καθεστώτος την επομένη μιας ειρηνευτικής συμφωνίας.

Οι σημερινή δηλώσεις του Λαβρόφ δεν αποτελούν απλή αντίδραση σ’ ένα προσχέδιο· συνιστούν ένα σαφές τελεσίγραφο σχετικά με το τι θεωρεί η Μόσχα αναγκαίο για τον τερματισμό του πολέμου:

• Η Ουκρανία να μην ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ,
• παγίωση των εδαφικών κερδών της,
• περιορισμός των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων,
• εγγυήσεις ασφαλείας από μεγάλες δυνάμεις αλλά όχι από το ΝΑΤΟ,
• πολιτικές ρυθμίσεις που θα κατοχυρώνουν την ουδετερότητα της Ουκρανίας.

Το ερώτημα είναι κατά πόσο το Κίεβο και η Ουάσιγκτον μπορούν -ή θέλουν- ν’ αποδεχθούν αυτές τις προϋποθέσεις.

Αποκλεισμένη η ηγεσία της ΕΕ

Σε άλλο μήκος κύματος, αυτό της συνέχισης του πολέμου, εξέπεμψε την ίδια ημέρα η ηγεσία της ΕΕ, που ουσιαστικά είναι αποκλεισμένη από τις ειρηνευτικές συνομιλίες οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη.

Ειδικότερα, ο Βρετανός πρωθυπουργός υπογράμμισε την ανάγκη για ενότητα, αποφασιστικότητα και συνέχιση της στρατιωτικής και χρηματοδοτικής υποστήριξης προς την Ουκρανία, κατά την παρέμβασή του στην τηλεδιάσκεψη της «Συμμαχίας των Προθύμων».

Ο Σερ Κιρ Στάρμερ ξεκίνησε την τοποθέτησή του υπενθυμίζοντας ότι το Κίεβο χθες δέχθηκε ακόμη μία μαζική ρωσική επίθεση, με νεκρούς αμάχους αλλά και νέες καταστροφές σε κατοικημένες περιοχές. «Άλλη μία αποκρουστική πράξη. Άλλη μία υπενθύμιση γιατί πρέπει να μείνουμε ενωμένοι», είπε χαρακτηριστικά.

Επανέλαβε ότι στόχος της Συμμαχίας παραμένει μια δίκαιη και διαρκής ειρήνη, στη βάση της πλήρους κυριαρχίας της Ουκρανίας και της δυνατότητάς της να αμυνθεί στο μέλλον.

Εξήρε τον ρόλο των ΗΠΑ λέγοντας πως καταβάλλουν σημαντικές προσπάθειες στη διαμόρφωση ενός πλαισίου συμφωνίας, με τις συνομιλίες της Γενεύης οι οποίες, όπως τόνισε, «σημειώνουν ουσιαστική πρόοδο».

Σύμφωνα με τον Στάρμερ, η ουκρανική πλευρά έχει καταθέσει «εποικοδομητικές αλλαγές» στο σχέδιο ενώ, όπως είπε, υπάρχει θετική ένδειξη ότι το μεγαλύτερο μέρος του κειμένου μπορεί να γίνει αποδεκτό από το Κίεβο.

Το Ηνωμένο Βασίλειο θα στείλει επιπλέον αντιαεροπορικούς πυραύλους τις επόμενες εβδομάδες

Την ίδια στιγμή όμως, υπογράμμισε την ανάγκη για ισχυρές και συγκεκριμένες εγγυήσεις ασφαλείας ώστε η Ρωσία «να μην μπορεί να επιτεθεί ξανά στο μέλλον».

Έτσι η συγκρότηση και χρηματοδότηση της Μελλοντικής Δύναμης Άμυνας της Ουκρανίας, καθώς και η ετοιμότητα της Πολυεθνικής Δύναμης Ουκρανίας, αποτελούν τα βασικά εργαλεία για τη διασφάλιση μιας βιώσιμης ειρήνης, είπε ο Κιρ Στάρμερ.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός επανέλαβε ότι ο διεθνής συνασπισμός πρέπει να αυξήσει την πίεση προς τη Ρωσία, ζητώντας την προώθηση ενός πλήρους εμπάργκο στη ρωσική ενέργεια.

Αναφέρθηκε δε στις πρόσφατες κυρώσεις των ΗΠΑ εναντίον μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών της Ρωσίας, οι οποίες, όπως είπε, ήδη προκαλούν «πραγματική ζημιά» στη ρωσική οικονομία.

Σύμφωνα με τον Κιρ Στάρμερ, μπορεί οι προσπάθειες για ειρήνη να προχωρούν, η άμεση όμως στήριξη προς την Ουκρανία δεν πρέπει να χαλαρώσει. «Είναι μεγάλο λάθος να επικεντρωθούμε μόνο στο μέλλον. Πρέπει να στηρίξουμε την Ουκρανία τώρα», είπε, ζητώντας επιτάχυνση στην παροχή χρηματοδότησης και στρατιωτικού εξοπλισμού.

Στο πλαίσιο αυτό δήλωσε πως το Ηνωμένο Βασίλειο θα στείλει επιπλέον αντιαεροπορικούς πυραύλους τις επόμενες εβδομάδες, καλώντας τους εταίρους να «κάνουν ακόμη περισσότερα», ειδικά εν όψει του χειμώνα.