«Στο μπουντρούμι» – Η μάχη για τη δημοκρατία στην Τουρκία έχει μεταφερθεί… στις φυλακές

Έπειτα από πέντε πραξικοπήματα στη σύγχρονη ιστορία της και μέχρι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να οδηγήσει το ισλαμοσυντηρητικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) στην εξουσία, το 2002, στην Τουρκία υπήρχαν περίπου 59.500 κρατούμενοι, με πληθυσμιακή αναλογία σχεδόν 85 άτομα ανά 100.000.

Έκτοτε, υπό την ηγεμονία του, το σκηνικό έχει αλλάξει άρδην. Επί τα χείρω.

Μέσα στα τελευταία 23 χρόνια, ο πληθυσμός των φυλακών στην Τουρκία έχει αυξηθεί άνω του 570%!

Η τελευταία σχετική ετήσια έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης καταδεικνύει ότι πάνω από το ένα τρίτο των κρατουμένων στο σύνολο 46 κρατών-μελών του οργανισμού βρίσκεται σε τουρκικές φυλακές.

Αυτές αυξάνονται, δε, συνεχώς σε αριθμό και χωρητικότητα.

Και δη μετά την απόπειρα πραξικοπήματος τη νύχτα της 15ης Ιουλίου του 2016.

Πολιτικοί αντίπαλοι, στρατιωτικοί, ακαδημαϊκοί, δημοσιογράφοι, δημόσιοι υπάλληλοι, μέλη της κοινωνίας των πολιτών και πλείστοι όσοι άλλοι επικριτές της προεδρίας Ερντογάν συνεχίζουν να συλλαμβάνονται σωρηδόν με γενικόλογες κατηγορίες περί «τρομοκρατίας».

Δεν είναι να απορεί λοιπόν κανείς που οι κυβερνήσεις του AKP έχουν κατασκευάσει 299 νέες φυλακές.

Και συνεχίζουν…

Οκτώ νέα σωφρονιστικά ιδρύματα αναμένεται να αποπερατωθούν μόνο εντός του έτους και άλλα δύο μέσα στο 2026.

Παρά τα μύρια όσα οικονομικά προβλήματα στην Τουρκία, η προεδρία Ερντογάν έχει δεσμεύσει 8,7 δισεκατομμύρια τουρκικές λίρες για την κατασκευή 36 νέων φυλακών σε μια τετραετία, φτάνοντας έτσι συνολικά τις 437.

Η κυβέρνηση της Άγκυρας προτιμά να κάνει λόγο για προσπάθειες αποσυμφόρησης στα σήμερα υπερπληθή σωφρονιστικά ιδρύματά της, ενόσω οι διωκτικές υπηρεσίες και οι ποδηγετημένοι δικαστές δουλεύουν «υπερωρίες» στο πλαίσιο της εκτεταμένης καταστολής.

Απέναντι στις καταγγελίες της αντιπολίτευσης και ακτιβιστών, προβάλλει ως επιχείρημα ότι έχουν ήδη κλείσει 394 παλιές φυλακές. Βρίσκονται σε εξελιξη προσπάθειες εκσυγχρονισμού του εγχώριου σωφρονιστικού συστήματος, λέει.

Τα επίσημα στοιχεία ωστόσο μαρτυρούν ότι για τις περίπου 42.000 καταργηθείσες θέσεις σε κελιά, η κυβέρνηση Ερντογάν έχει δημιουργήσει πάνω από 234.500 νέες.

Η Τουρκία κατέχει τα «μαύρα» πρωτεία στους κόλπους του Συμβουλίου της Ευρώπης σε αναλογία αριθμού κρατουμένων ανά 100.000 κατοίκους (Πηγή: Συμβούλιο της Ευρώπης, Πανεπιστήμιο της Λοζάνης)

Συνεχής άγρια καταστολή

Με σημείο αναφοράς το κουρδικό, μετέπειτα (και) τις μεγάλες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στο Γκεζί του 2013 και καταλύτη την απόπειρα πραξικοπήματος πριν από εννέα χρόνια, ο Ταγίπ Ερντογάν ανέβασε την πολιτική καταστολή στην Τουρκία σε άλλο επίπεδο, κυνηγώντας αρχικά ως πρωθυπουργός και τώρα ως πρόεδρος αλύπητα επικριτές και πολιτικούς αντιπάλους.

Στράφηκε κλιμακωτά κατά των Κούρδων, της κοινωνίας των πολιτών, των υποστηρικτών του ισχυρού -και πλέον αείμνηστου- μέντορά του, του μουσουλμάνου ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, του αριστερού/φιλοκουρδικού κόμματος HDP.

Τώρα έχει στο «στόχαστρο» την κεμαλική αξιωματική αντιπολίτευση της χώρας.

Η αρχή έγινε με τη σύλληψη του εξαιρετικά δημοφιλούς -και πλέον έκπτωτου- δημάρχου Κωνταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, στις 19 Μαρτίου, ενώ είχε μόλις εκλεγεί υποψήφιος της δεύτερης μεγαλύτερης κοινοβουλευτικής δύναμης, του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) για τις επόμενες προεδρικές εκλογές.

Είναι προγραμματισμένες για το 2028. Όμως στην Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν όλα μπορεί κανείς να τα περιμένει.

Ακόμη και τη διεκδίκηση μιας τρίτης θητείας από τον ίδιο, είτε μέσω συνταγματικής αλλαγής (που θέτει ως όριο της δύο θητείες), είτε με πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.

Προσώρας, ο βασικός πολιτικός αντίπαλός του, ο 54χρονος Ιμάμογλου, έχει ήδη συμπληρώσει τρεις μήνες προφυλακισμένος -με κατηγορίες για διαφθορά- στις φυλακές Μαρμαρά, στη Σηλυβρία: ένα τεράστιο σωφρονιστικό συγκρότημα έξω από την Κωνσταντινούπολη, με συνολικά 22.000 κρατουμένους, το οποίο έχει γίνει πια σύμβολο μιας χώρας που διψά για Δικαιοσύνη.

«Γινόμαστε μάρτυρες ενός διπλού νομικού συστήματος, που μπορεί να μην υπάρχει στα χαρτιά, όμως αφήνει ανέγγιχτους πραγματικούς εγκληματίες που θεωρούνται «δικά μας παιδιά» και, αν τους είσαι δυσάρεστος, δεν σου επιτρέπεται καν να αποδείξεις την αθωότητά σου», αναφέρεται χαρακτηριστικά σε πρόσφατη ανάρτηση στο Χ στον λογαριασμό του Δρ. Ταϊφούν Καχραμάν, που κρατείται στο Τμήμα 9 των φυλακών στη Σηλυβρία.

Εκεί στοιβάζονται πολιτικοί κρατούμενοι, όπως ο 44χρονος ακαδημαϊκός και πολεοδόμος.

Δυνάμεις ασφαλείας της Τουρκίας έξω από το συγκρότημα των φυλακών Μαρμαρά, στη Σηλυβρία (REUTERS/Osman Orsal/File Photo)

«Θα νικήσει η Δικαιοσύνη»

Μαζί με τον επιχειρηματία, μαικήνα των τεχνών και φιλάνθρωπο Οσμάν Καβαλά, ο Ταϊφούν Καχραμάν είναι ένας από τους οκτώ καταδικασθέντες για «απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης» στις ιστορικές διαδηλώσεις για το Πάρκο Γκεζί.

Το 2022 του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 18 ετών.

Με προ ημερών επιστολή της, η σύζυγος του Καχραμάν ανέφερε επιδείνωση της υγείας του, λόγω των συνθηκών κράτησης και καθυστερήσεων στη θεραπεία του για σκλήρυνση κατά πλάκας.

Τα τελευταία χρόνια εν τω μεταξύ οι κυβερνήσεις του AKP έχουν εισαγάγει αρκετά νομοσχέδια για την παροχή αμνηστίας σε κρατούμενους, επισήμως με στόχο την αποσυμφόρηση των φυλακών.

Ωστόσο οι ευνοημένοι αυτών των ρυθμίσεων είναι κυρίως κοινοί εγκληματίες, βιαστές, μέλη του οργανωμένου εγκλήματος και άτομα που συνδέονται με τζιχαντιστικές ομάδες.

Της αμνηστίας εξαιρούνται πολιτικοί κρατούμενοι, αντιφρονούντες και επικριτές της κυβέρνησης και του προέδρου Ερντογάν, τα δικαιώματα των οποίων -όπως καταγγέλλεται ευρέως- παραβιάζονται βάναυσα και συστηματικά.

To 10ο Πακέτο Δικαστικής Μεταρρύθμισης που ενέκρινε προ ημερών η κυβερνητική πλειοψηφία στην τουρκική Εθνοσυνέλευση χαρακτηρίζεται από την αντιπολίτευση, νομικούς εμπειρογνώμονες και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως «στάχτη στα μάτια» για την εικόνα της σύγχρονης Τουρκίας, εντός και εκτός της χώρας.

Εν μέσω αυξανόμενης λαϊκής δυσαρέσκειας λόγω και της κατάστασης της εθνικής οικονομίας, καθώς και συνεχών συλλήψεων επικριτών της κυβέρνησης -με κατηγορίες περί διαφθοράς ή τρομοκρατίας- εκφράζονται φόβοι ότι τα νέα μέτρα για υπό όρους αποφυλάκιση πρακτικά δημιουργούν χώρο στις φυλακές για περισσότερους πολιτικούς κρατούμενους.

«Όμως από τις 19 Μαρτίου πολλά έχουν αλλάξει», υπογραμμίζεται στην ανάρτηση στον λογαριασμό του Ταϊφούν Καχραμάν στο Χ: μια σαφής αναφορά στη σύλληψη του Εκρέμ Ιμάμογλου.

«Η Σηλυβρία δεν είναι πια τόσο κρύα» αναφέρεται, σε μια σημειολογική παράφραση του διάσημου πια ρητού στην Τουρκία «Στη Σηλυβρία κάνει κρύο» για τις διαβόητες φυλακές των επικριτών του Ερντογάν.

«Ενωμένοι, θα εξασφαλίσουμε τη δικαιοσύνη. Θα γίνουμε ξανά ένα έθνος».

Αλλά αυτό είναι κάτι που μένει να φανεί…