Πίτερ Ναβάρο: Ο αμφιλεγόμενος ιθύνων νους πίσω από τους δασμούς του Ντόναλντ Τραμπ

«Η αγορά θα πιάσει πάτο», αλλά «σύντομα θα έχουμε μια ανοδική έκρηξη» και «ο Dow Jones θα φτάσει άνετα τις 50.000 μονάδες κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ», δήλωσε παράταιρα αισιόδοξος την περασμένη Κυριακή στο CNN ο Πίτερ Ναβάρο, σύμβουλος επί εμπορικών θεμάτων του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.

«Οι μισθοί θα αυξηθούν, τα κέρδη θα αυξηθούν και η ζωή θα είναι όμορφη εδώ στην Αμερική» προέβλεψε ως σύγχρονος… Κάλχας.

Αμφισβητούμενος εντός και εκτός της ακαδημαϊκής κοινότητας των ΗΠΑ, ο 75χρονος οικονομολόγος με διδακτορικό από το Χάρβαρντ θεωρείται ο «αρχιτέκτονας» των εμπορικών πολέμων της εποχής Τραμπ 2.0, που ανατρέπει την παγκοσμιοποίηση, βύθισε τα χρηματιστήρια στο «κόκκινο» και ενέτεινε τους φόβους για παγκόσμια ύφεση.

Ο Ναβάρο έχει υποστηρίξει μια αυστηρή δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ εδώ και δεκαετίες, ειδικά απέναντι στην Κίνα, την οποία θεωρεί κύρια αιτία της αμερικανικής βιομηχανικής -και όχι μόνο- παρακμής.

Τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης τον χαρακτηρίζουν «τσάρο των δασμών».

Όταν πρόκειται άλλωστε για θέματα εμπορικής πολιτικής, ο Ντόναλντ Τραμπ τον εμπιστευέται επί μακρόν με «κλειστά μάτια».

«Στην πρώτη θητεία μου, ελάχιστοι ήταν πιο αποτελεσματικοί ή ανυποχώρητοι από τον Πίτερ στην εφαρμογή των δύο ιερών κανόνων μου: αγοράζουμε αμερικανικά, προσλαμβάνουμε Αμερικανούς» ανέφερε σε ανάρτησή του στο Truth Social ο Τραμπ τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν -εκλεγμένος τότε πρόεδρος των ΗΠΑ- ανακοίνωσε τον νέο διορισμό του Ναβάρο στο πλευρό του, στη δεύτερη θητεία του στον Λευκό Οίκο.

Έκτοτε, ο σύμβουλος επί εμπορικών θεμάτων του Αμερικανού προέδρου βρίσκεται στο πλευρό του όταν υπογράφει διατάγματα, κάθεται στην πρώτη σειρά κατά τη διάρκεια των ομιλιών του, δίνει συνεντεύξεις υπερασπιζόμενος το παγκόσμιο χάος που πυροδοτεί ο Τραμπ με τους εμπορικούς πολέμους.

Για χάρη του, εξάλλου, έχει κάνει μέχρι και φυλακή…

Ο Πίτερ Ναβάρο (δεύτερος από δεξιά) στο Οβάλ Γραφείο, το 2017, κατά την πρώτη προεδρική θητεία του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο (REUTERS/Kevin Lamarque/File Photo)

«Που είναι ο Πίτερ μου;»

Πάλαι ποτέ μέλος των Δημοκρατικών -με τους οποίους είχε προσπαθήσει ατυχώς να εκλεγεί στη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, στην 49η περιφέρεια στην Καλιφόρνια, το 1996- άλλαξε ρότα και πολιτικό στρατόπεδο στις αρχές του 2000.

Ο ίδιος αναφέρει ως… επιφοίτηση την ένταξη της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου το 2001, που -όπως λέει- κατέστρεψε θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ και δημιούργησε άδικες συνθήκες εμπορίου.

Δημοσίευσε πολλά βιβλία σχετικά με το θέμα, με πομπώδεις τίτλους, όπως «Θάνατος από την Κίνα» και «Οι επερχόμενοι πόλεμοι της Κίνας», που τράβηξαν το ενδιαφέρον του Ντόναλντ Τραμπ, όπως αρέσκεται να λέει ο Ναβάρο.

Έγινε σύμβουλος οικονομικής πολιτικής στην προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ για την προεδρία των ΗΠΑ, το 2016, που τελικά τον έφερε πρώτη φορά στον Λευκό Οίκο.

Το 2017 ο Ναβάρο διορίστηκε «Διευθυντής Εμπορίου και Βιομηχανικής Πολιτικής», επικεφαλής μιας νεοσύστατης αρχής, του «Εθνικού Συμβουλίου Εμπορίου».

Από τότε έπεισε τον Τραμπ να επιβάλει δασμούς σε κινεζικά προϊόντα, καθώς και σε προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου -παρά τις περί του αντιθέτου τότε εισηγήσεις άλλων ανώτερων προεδρικών συμβούλων.

Έγινε και έκτοτε παρέμεινε έμπιστός του.

«Πού είναι ο Πίτερ μου;», επαίρεται ότι φωνάζει ο Τραμπ όταν θέλει την άποψή του για ένα θέμα.

Από τους πολλούς λόγους για τους οποίους ο πρώην και νυν πρόεδρος τον εμπιστεύεται είναι η τυφλή υποταγή του.

Ακόμη και φυλακή πήγε άλλωστε ο Πίτερ Ναβάρο για χάρη του Τραμπ.

Πέρυσι τέτοια εποχή εξέτισε ποινή φυλάκισης 4 μηνών, επειδή αρνήθηκε να συμμορφωθεί με κλήτευση από την ειδική επιτροπή της Βουλής των Αντιπροσώπων, που διερεύνησε την εισβολή στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ, στις 6 Ιανουαρίου του 2021.

Έγινε έτσι ο πρώτος στα αμερικανικά χρονικά πρώην αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, που φυλακίστηκε για περιφρόνηση του Κογκρέσου.

Ανταμείφθηκε αναλαμβάνοντας προεδρικός σύμβουλος στη δεύτερη θητεία Τραμπ, με μότο του «πρώτα επιβάλετε δασμούς και μετά διαπραγματευτείτε».

Από τον… Ρον Βάρα, έως το «Project 2025»

Συγγραφέας του κεφαλαίου 26 περί «δίκαιου εμπορίου» στο διαβόητο έγγραφο στρατηγικής «Project 2025», ο Πίτερ Ναβάρο είναι της λογικής «δασμοί για τα πάντα και παντού, αποδυνάμωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, πάση θυσία ενίσχυση της βιομηχανίας των ΗΠΑ».

«Το μήνυμα είναι: οι δασμοί είναι φορολογικές περικοπές, θέσεις εργασίας, είναι για την εθνική ασφάλεια, είναι υπέροχοι για την Αμερική, οι δασμοί θα κάνουν την Αμερική σπουδαία ξανά», είπε τις προάλλες στο συντηρητικό δίκτυο Fox News, προ της αιφνίδιας αναδίπλωσης του Τραμπ, το βράδυ της Τετάρτης.

Αν και ο Ναβάρο περιγράφει πλέον τον εαυτό του ως «mainstream» -όπως αυτοχαρακτηρίστηκε σε πρόσφατη συνέντευξη στους New York Times- πολλοί οικονομολόγοι χαρακτηρίζουν παράλογες τις θέσεις του.

Όχι μόνο σήμερα, αλλά από την εποχή που ο νυν σύμβουλος του Λευκού Οίκου για θέματα εμπορίου ήταν ακόμη μια περιθωριακή φιγούρα στον ακαδημαϊκό κόσμο, μέχρι που τα βιβλία του κέντρισαν το ενδιαφέρον του Ντόναλντ Τραμπ.

Σε έξι από αυτά έχει επικαλεστεί δεκάδες φορές την οικονομική σοφία ενός ειδικού αναλυτή επί των οικονομικών, με έντονη αντι-κινεζική ζέση, ονόματι Ρον Βάρα.

Στο «Οι επερχόμενοι πόλεμοι της Κίνας», που κυκλοφόρησε το 2006, ο Ναβάρο μνημονεύει τον εν λόγω αναλυτή να προειδοποιεί ακόμη και για εξαγωγή δηλητηριασμένων τροφίμων από την Κίνα.

Στο «Θάνατος από την Κίνα» του 2011, ο Ναβάρο επικαλείται τον Ρον Βάρα για την αναφορά ότι ο κινεζικός «κατασκευαστικός δράκος είναι αδηφάγος», ενώ «ο αμερικανικός αετός κοιμάται».

Χρειάστηκε να φτάσει το 2019 και μια έρευνα της Αυστραλής ακαδημαϊκού Τέσα Μόρις-Σουζούκι για να αποδειχθεί ότι ο Ρον Βάρα δεν υπήρξε ποτέ.

Το όνομά του ήταν απλά ο αναγραμματισμός του επιθέτου του Ναβάρα και ένας πλαστός χαρακτήρας που είχε φτιάξει ο ίδιος, προκειμένου να δώσει μεγαλύτερη επιστημονική βαρύτητα στις δικές του θεωρίες…

Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ με τη «βίβλο» του περί «Φραγμών στο εξωτερικό εμπόριο» επί χείρας, στον Κήπο των Ρόδων στον Λευκό Οίκο, στις 2 Απριλίου (REUTERS/Carlos Barria/File Photo)

«Φαγωμάρα» στον Λευκό Οίκο

Οι τριγμοί που έφεραν οι τραμπικοί δασμοί στις διεθνείς χρηματαγορές επεκτάθηκαν μοιραία στον Λευκό Οίκο.

Μετρώντας τις τελευταίες ταραχώδεις ημέρες απώλειες πολλών δισεκατομμυρίων στο ταμπλό της Wall Street, ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, «δεξί χέρι» του Ντόναλντ Τραμπ και… υπ’ ατμόν επικεφαλής του νεοσύστατου Τμήματος Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας (DOGE), Έλον Μασκ τάχθηκε δημόσια υπέρ μιας ζώνη ελεύθερου εμπορίου των ΗΠΑ με την ΕΕ και επέκρινε ανοιχτά τον Πίτερ Ναβάρο.

«Ένα διδακτορικό στα οικονομικά από το Χάρβαρντ είναι κάτι κακό, όχι καλό», έγραψε στο X ως σχόλιο κάτω από μια ανάρτηση χρήστη της πλατφόρμας, ο οποίος υπερασπιζόνταν τον «τσάρο των δασμών».

Συμφώνησε με μια άλλη ανάρτηση, με τη ρήση του οικονομολόγου Τόμας Σόουελ πως «σε κάθε καταστροφή σε όλη την αμερικανική ιστορία, πάντα φαίνεται να μπλέκεται κάποιος από το Χάρβαρντ».

«Σκ@τ@ έφτιαξε ο Ναβάρο», ήταν το οργισμένο σχόλιό του σε έτερη ανάρτηση.

Τον χαρακτήρισε «πιο ηλίθιο από ένα τσουβάλι τούβλα».

«Ο Έλον όταν είναι στη γραμμή του DOGE είναι υπέροχος, αλλά καταλαβαίνουμε τι συμβαίνει εδώ», είπε στο Fox News ο έμπιστος σύμβουλος του Τραμπ.

«Ο Έλον πουλάει αυτοκίνητα. Απλώς προστατεύει τα δικά του συμφέροντα», δήλωσε, προσθέτοντας ότι η αλυσίδα εφοδιασμού της Tesla είναι πιθανό να αντιμετωπίσει προβλήματα στο πλαίσιο του εμπορικού πολέμου, ιδίως με την Κίνα.

Ο Λευκός Οίκος υποβάθμισε τη δημόσια αντιπαράθεση με το απλοϊκό μότο «τα αγόρια θα είναι πάντα αγόρια».

Αποκάλυψε ωστόσο τις όλο και πιο βαθιές ρηγματώσεις στην παραδοσιακή βάση MAGA του Αμερικανικού προέδρου και των τεχνο-ολιγαρχών που έχουν συσπειρωθεί γύρω του.

MAGA και τεχνο-ολιγάρχες: μια σχέση υπό δοκιμή

«Η εθνικιστική Δεξιά και η τεχνολογική Δεξιά ενώθηκαν για να εκλέξουν τον Τραμπ τον Νοέμβριο, αλλά ο συνασπισμός MAGA (*) δείχνει να βρίσκεται στα πρόθυρα κατάρρευσης», γράφει το αμερικανικό περιοδικό The Atlantic.

Η μεν πρώτη, εξηγεί, «θεωρεί πρωταρχικής σημασίας τον κοινωνικό συντηρητισμό -όπως τις μαζικές απελάσεις, τους αυστηρούς περιορισμούς στη μετανάστευση και μια ρητά χριστιανική κυβέρνηση- ακόμα κι αν γίνεται σε βάρος των ελεύθερων αγορών».

Από την άλλη, εξέχοντα μέλη της τεχνολογικής Δεξιάς δίνουν προτεραιότητα στην τεχνολογική πρόοδο του ιδιωτικού τομέα.

Και φυσικά στα κέρδη τους.

Αν και αναμφίβολα θα προκύψουν περαιτέρω διαφωνίες και απώλειες, η συμμαχία αυτή φαίνεται ότι -προσώρας τουλάχιστον- θα παραμείνει ενωμένη, ενόσω η εποχή Τραμπ 2.0 ακόμη διαμορφώνεται.

(*) «Make America Great Again»