Ο Άντι Κάουφμαν πέθανε το 1984. Η ταινία «Άνθρωπος στο φεγγάρι» σε σκηνοθεσία Μίλος Φόρμαν και πρωταγωνιστές τους: Τζιμ Κάρεϊ (στο ρόλο του Κάουφμαν), Ντάνι ντεΒίτο, Κόρτνεϊ Λοβ και Πολ Τζιαμάτι, κυκλοφόρησε το 1999.
Οι R.E.M., των οποίων το τραγούδι-αφιέρωση στον Κάουφμαν «Man on the Moon» έγινε επιτυχία, έχουν αποσυρθεί.
Είναι λογικό λοιπόν το νέο ντοκιμαντέρ του υποψήφιου για βραβείο Emmy Άλεξ Μπρέιβερμαν, «Thank You Very Much», να έχει έρθει για να προκαλέσει αμηχανία σε μια νέα γενιά που ίσως δεν έχει ακούσει ποτέ για τον κωμικό (o οποίος δεν θα ήθελε να τον αποκαλούμε έτσι, μην αντέχοντας τα καλούπια).
Επινόησε τον θάνατό του ή όχι;
Ο θάνατος του Άντι Κάουφμαν περιτριγυρίζεται από ποικίλες αντιφάσεις και συνωμοσίες, όπως και η ζωή του. Και, η ιδέα ότι ο κωμικός ενδέχεται να σκηνοθέτησε τον θάνατό του διερευνάται εκ νέου στο «Thank You Very Much». Ο Κάουφμαν υποδύθηκε τον Λάτκα Γκράβας στην κωμική σειρά του ABC «Taxi» από το 1978 έως το 1983 και πέθανε από καρκίνο του πνεύμονα το 1984 σε ηλικία 35 ετών.
Σε ένα απόσπασμα από συνέντευξη του συμπρωταγωνιστή του Κάουφμαν στο «Taxi», Ντάνι ντεΒίτο, λίγο μετά το θάνατο του Κάουφμαν, ο ηθοποιός θυμάται πώς αντέδρασε η συμπρωταγωνίστριά τους Κάρολ Κέιν στην κηδεία του κωμικού.
«Πήγε στην κηδεία. Είπε ότι πλησίασε το φέρετρο και τον σκούντηξε γιατί ακόμα και εκείνη τη στιγμή δεν πίστευε ότι ο Άντι είχε φύγει», λέει ο ντεΒίτο στο αρχειακό απόσπασμα.
Ερωτηθείς για τις μακροχρόνιες φήμες ότι ο κωμικός δεν πέθανε στην πραγματικότητα το 1984, ο καλύτερός του φίλος, ο συγγραφέας Μπομπ Ζμούντα, λέει: «Σε αυτό το θέμα λοιπόν πρέπει να προσέχω τι λέω, να φυλάγομαι».
«Ο Άντι Κάουφμαν [τελικά] επινόησε τον θάνατό του ή όχι; Ένα πράγμα ξέρω, αν ο Άντι Κάουφμαν δεν είχε πεθάνει, τι θα έκανε; Θα προσποιούταν τον θάνατό του», λέει.
«Συνηθίζαμε να μιλάμε γι’ αυτό»
Στο ντοκιμαντέρ αναπαράγεται μια συζήτηση μεταξύ του Ζμούντα και του Κάουφμαν σχετικά με το θέμα. Ο Ζμούντα λέει ότι η ρίζα της ιδέας ήταν προφανής.
«Σκεφτείτε το. Να προσποιηθεί τον θάνατό του… Από πού πήρε ο Άντι αυτή την ιδεά; Από τους γονείς του!» λέει, λίγο πριν αναφερθεί σε μια ιστορία, σύμφωνα με την οποία οι γονείς του κωμικού του έκρυψαν ότι ο αγαπημένος του παππούς είχε πεθάνει. «Το ψέμα, το λατρεμένο ψέμα, μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα. Η πραγματικότητα μπορεί πάντα να χειραγωγηθεί και να ελεγχθεί. Αυτό είναι πολύ σημαντικό».
Η Λιν Μαργκάλις, η οποία ήταν η φίλη του Κάουφμαν την εποχή του θανάτου του, παραδέχεται: «Συνηθίζαμε να μιλάμε γι’ αυτό».
«[Μιλούσαμε] για το πόσα χρόνια θα έπρεπε να μείνει μακριά [αν σκηνοθετούσετε τον θάνατο του], ξέρετε, σαν να ήταν αλήθεια… και τα χρόνια γίνονταν όλο και περισσότερα, γιατί ένας χρόνος δεν ήταν αρκετός. Και ρωτούσε, ‘Πιστεύεις ότι οι άνθρωποι θα με θυμούνται ακόμα σε τριάντα χρόνια, αν γυρίσω πίσω;’ και εγώ έλεγα, ‘Λοιπόν, θα σε θυμούνται, αν γυρίσεις πίσω’».
Ο Μπομπ Παγκάνι, ένας άλλος φίλος του Κάουφμαν και επαγγελματίας φαρσέρ, λέει: «Είναι σχεδόν σαράντα χρόνια τώρα, καταλαβαίνετε τι εννοώ; Αλλά από την άλλη πλευρά, γαμώτο, θα θαύμαζα την αφοσίωση [του] σε αυτό».
Ψευδαίσθηση
Αν και ο Κάουφμαν, ο «άνθρωπος που τραγουδά και χορεύει», έμεινε στην ιστορία για την εκκεντρική κωμωδία του, είχε και μια σοβαρή πλευρά, θυμάται η Μαργκάλις.
«Αφού κάναμε την πρεμιέρα της ταινίας [του Κάουφμαν το 1983] My Breakfast with Blassie. Με κοίταξε και ήταν πολύ σοβαρός», λέει. «Και μου είπε: ‘Λιν, θέλω να μου υποσχεθείς ότι θα κρατήσεις ζωντανό το έργο μου. Θέλω ολόκληρη η ζωή μου να θεωρηθεί ως μια μακρά, συγκεχυμένη, όμορφη παράσταση. Όπως, αν ήταν ένα βότσαλο που έπεφτε στο νερό, θα έκανε κύματα και θα συνέχιζε να κάνει κύματα και να κάνει κύματα και να κάνει κύματα και να κάνει κύματα και να μην σταματάει ποτέ. Απλά δεν σταματάει ποτέ’ ».
Ωστόσο, όπως έγραψε ο δημοσιογράφος του Guardian, Τζέσι Χάσενγκερ, «Ο Άντι Κάουφμαν δημιούργησε τόσες πολλές έξυπνες φάρσες για να στεγάσει το έργο του, ώστε πολλοί υπέθεσαν ότι δεν πρέπει να πέθανε πραγματικά νέος σε ηλικία 35 ετών (ορισμένοι από τους συνεργάτες του επέμεναν να διαιωνίζουν αυτή την ψευδαίσθηση, αν και το πιστοποιητικό θανάτου του είναι διαθέσιμο στο ευρύ κοινό)».
*Mε πληροφορίες από: Washington Post | Guardian | People | Κεντρική φωτογραφία θέματος: Thank You Very Much