Αβραάμ Λίνκολν: Ο μεγαλόψυχος

Τυχαία, μια μέρα, βρέθηκα στην πόλι Φορτ Ουαίην της πολιτείας Ινδιάνας. Θέλησα λοιπόν να επισκεφθώ το περίφημο μουσείο της, το αφιερωμένο αποκλειστικά στη ζωή και στην εθνική και πολιτική δράσι του Αβραάμ Λίνκολν: του μεγάλου δηλαδή αυτού αναμορφωτού της Αμερικανικής Συμπολιτείας, ο οποίος εχρημάτισε και πρόεδρός της.

Ο κοσμήτωρ του Μουσείου, δόκτωρ Λούις Ουώρρεν, με δέχτηκε ευγενικά. Τριγυρίσαμε μαζύ τις απέραντες αίθουσες του μουσείου. Μου εξήγησε τα αναρίθμητα αντικείμενα που βρισκόντουσαν στους τοίχους ή στις προθήκες, όλα σχετικά με τη ζωή του αλησμονήτου και υπερόχου εκείνου πολιτικού ανδρός. Και τέλος, δίνοντάς μου ένα μεγάλο «Άλμπουμ» αυτογράφων, σημειώσεων, επιστολών κ.λπ. του πολυκλαύστου προέδρου, με άφησε μονάχον στην αίθουσα να τα περιεργασθώ.

Ξαφνικά, κι’ ενώ ξεφύλλιζα με ιερή συγκίνησι το «Άλμπουμ», το βλέμμα μου έπεσε επάνω σε μια επιστολή. Ο λεπτός γυναικείος χαρακτήρας των γραμμάτων της τράβηξε αμέσως την προσοχή μου.

Άρχισα να την διαβάζω:

Προς τον εντιμότατο Αβραάμ Λίνκολν
Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής
Εν Βάσιγκτων, 5 Απριλίου 1864.
Αξιότιμε κύριε,

Ω, ήταν μια επιστολή νεαρής κοπέλλας! Το χαρτί, κιτρινιασμένο πια από την πολυκαιρία, τριμμένο σχεδόν, μύριζε σαν λείψανο ιερό περασμένων καλών εποχών, περασμένων μεγαλείων, περασμένης δόξης εθνικής κι’ ατομικής. Είχε υπογραφή: «Μις Κ… Ν…», αυτή η επιστολή. Κάποια κοπέλλα την είχε γράψει, που θα λεγόταν ίσως Καρλόττα, Κάκια, Κελία, μα ίσως και Κυνθία. Τώρα βέβαια θα είνε πεθαμένη ασφαλώς κι’ αυτή, γιατί απ’ το 1864 ως τώρα έχουν —αλλοίμονο!—περάσει τόσα χρόνια.

Μα ας αφήσω τις ονειροπολήσεις μου κι’ ας δω τι έγραφε στον Ανώτατο Άρχοντα του Κράτους η απλοϊκή, η αφελής εκείνη «Μις Κ… Ν…». Άρχισα λοιπόν να διαβάζω πάλι:

Εντιμότατε κύριε,
Πολλές ώρες, ξέρετε, και πολλές ημέρες δίστασα, όσο ν’ αποφασίσω να σας γράψω. Τέλος, θεώρησα καλό να σας εκμυστηρευτώ τις θλίψεις μου και τη μεγάλη μου στενοχωρία. Πρόκειται δηλαδή για μένα και για τον μέλλοντα σύζυγό μου…

Χαμογέλασα άθελά μου και σκέφτηκα ότι πολύ λίγο θ’ απασχόλησαν ίσως τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής οι θλίψεις κι’ οι στενοχώριες μιας μικρούλας άγνωστης κι’ ανώνυμης «μις», εφόσον μάλιστα «επρόκειτο περί αυτής και περί του μέλλοντος συζύγου της».

Αλλά ας προχωρήσουμε στη συμπαθητική επιστολή της απλοϊκής κοπέλλας:

Ο μέλλων σύζυγός μου, λοιπόν, είνε στρατιώτης, εντιμότατε κύριε πρόεδρε. Έχουμε αρραβωνιαστή από κάμποσα χρόνια πριν. Μα δεν μπορούμε ακόμη να παντρευτούμε. Να, πέρυσι, τον Ιούλιο του 1863, αρρώστησε και τον πήγαν στο στρατιωτικό νοσοκομείο. Κάθησε κάμποσους μήνες εκεί και βγήκε τον Οκτώβριο του 1863. Κι’ ενώ θα τον έστελναν στο σύνταγμά του πάλι, ωστόσο τον έστειλαν εδώ για να ψηφίση, μια που ήσαν οι εκλογές.

Ω, τον ανδρείο στρατιώτη! Τύχη που την είχε, τελοσπάντων! Ενώ περίμενε ο καϋμένος να τον ξαναστείλουν στο σύνταγμά του, να ξαναβρεθή πάλι στη φωτιά του επαναστατικού πολέμου, αντίθετα, η καλή του τύχη τον στέλνει στο Βάσιγκτων. Κοντά στην αγαπημένη του, κοντά στους δικούς του και τους δικούς της. Αχ, ευλογημένες εκλογές! Προς χάριν σας ο φανταράκος αυτός θ’ αλλάξη λίγα φιλιά με την καλή του, θα φάη και θα πιη φαγητά εκλεκτά, θα διηγηθή χθεσινές ανδραγαθίες του στις μάχες —ενώ η μικρούλα του «Μις Κ… Ν…» θα τον καμαρώνη κλεφτά— κι’ οι δικοί του θα τον κυττούν και θα τον θαυμάζουν.

Ας παραλείψω όμως αυτά τα όνειρά μου πάλι, κι’ ας προχωρήσω στην ανάγνωσί μου:

Μια λοιπόν που ήρθε ο αρραβωνιαστικός μου έτσι ανέλπιστα, κύριε πρόεδρε, αποφασίσαμε να παντρευτούμε κιόλας. Μα, πράγμα παράξενο, εντιμότατε… Ο πατέρας μου άρχισε να φέρνη χίλιες δυσκολίες!

Αχ, τον μοχθηρό πατέρα της μικρούλας «Μις Κ… Ν…»! Τον φαντάζομαι με φαβορίτες, σαν έναν στριφνόν γαιοκτήμονα, που ίσως θα βρίσκη την κόρη του μικρή για γάμο, ή που ίσως δεν του αρέσει τώρα ο καϋμένος ο στρατιώτης. Μήπως άραγε του χτύπησε στο μάτι κανένας καλύτερος γαμπρός;

Κι’ η επιστολή εξακολουθεί:

Έτσι, ο δύστυχος αρραβωνιαστικός μου ξαναγύρισε πάλι στο σύνταγμά του μονός —κι’ όχι διπλός, όπως τα λογαριάζαμε— εντιμότατε. Έκλαψα πολύ. Αν δεν μας λυπηθήτε εσείς, θα φύγω και θα πάω κοντά του. Θα γίνουμε ένα παράνομο ανδρόγυνο, δίχως ο παπάς να ευλογήση την ένωσί μας. Λυπηθήτε μας, εντιμότατε. Δόστε μια άδεια στον αρραβωνιαστικό μου, να ’ρθή εδώ, μήπως μπορέσουμε και κανονίσουμε τα πράγματα με τον πατέρα μου.

Ασφαλώς, η μικρούλα τα γράφει αυτά κρυφά, και καλοκλειδωμένη στο δωμάτιό της. Θα κλαίη… Οι θόρυβοι έξω στη σκάλα ή στο διάδρομο θα την κάνουν να τινάζεται τρομαγμένη. Αχ, πότε θα τελειώση πια αυτή η επιστολή της;

Και τελειώνει έτσι:

Ελπίζω, εντιμότατε, και παρακαλώ το Θεό κι’ εσάς να με λυπηθήτε. Μην πετάξετε με περιφρόνησι την επιστολή μου. Έχω και πατέρα, και μητέρα, και πολλές φίλες, και τον αγαπημένο μου αρραβωνιαστικό. Κι’ όλοι αυτοί θα καταλυπηθούν που θα πεθάνω. Και θα πεθάνω ασφαλώς, αν δεν με λυπηθήτε και δεν δώσετε άδεια στον αγαπημένο μου.

Τη φτωχή μικρούλα! Ποιος ξέρει σε τι…. Μπα… Έχει κι’ υστερόγραφο. Ας το διαβάσουμε κι’ αυτό:

Ο στρατιώτης για τον οποίο σας μιλάω, εντιμότατε, λέγεται Α… Δ… Γ… Είνε στο 140ό Σύνταγμα, 1η Ταξιαρχία, 1η Μεραρχία, 2ο Σώμα Στρατού, στη στρατιά του Ποτομάκ. Και με συγχωρείτε, εντιμότατε, που σας γράφω εγώ  η ίδια. Ο αρραβωνιαστικός μου δεν μπορεί να σας γράψη ο ίδιος, λέει, γιατί απαγορεύει ο κανονισμός να γράφουν οι στρατιωτικοί για άδειες στην Κυβέρνησι. Ώστε κάντε μου, σας παρακαλώ, τη χάρι, και δόστε του μια άδεια. Πρόκειται για την ευτυχία μας, βλέπετε, κι’ ο Θεός να σας φωτίση εσάς, που έχω ακουστά πολλά για την καλωσύνη σας, να μας λυπηθήτε.

Βασίζομαι στην απόφασί σας, εντιμότατε, και διατελώ ευπειθής δούλη σας.

«Μις Κ… Ν…»

Α, μα ήταν τραγική η κατάστασις για την καϋμένη την κοπέλλα, και τραγική επίσης και για τον στρατιώτη, τον καλό της!

Ήταν όμως τραγική και για τον Ανώτατο Άρχοντα των Ηνωμένων Πολιτειών.

Όλα τον πολεμούσαν την εποχή εκείνη. Στους γηραλέους ώμους του σήκωνε την ευθύνη της τύχης ολοκλήρου της Συμπολιτείας. Ο αρχιστράτηγός του Γκραντ αγωνιζόταν στη Βιργινία τον «υπέρ των όλων αγώνα», εναντίον των επαναστατών. Και ζητούσε από τον υπέροχο Πρόεδρό του Αβραάμ Λίνκολν διαρκώς άνδρες, διαρκώς στρατό, διαρκώς πυρομαχικά.

Και το Κογκρέσσο, αντί να υποβοηθή τις μεγαλειώδεις, αλλά κι’ αγωνιώδεις προσπάθειες —υπέρ Πατρίδος και κοινής σωτηρίας— του προέδρου του, τον αντιπολιτευόταν ταπεινά κι’ άνανδρα, από μικροκομματικούς υπολογισμούς. Η Κυβέρνησις, κι’ αυτή ακόμη μαχόταν λυσσωδώς εναντίον του λευκού και μεγάλου Προέδρου! Ο λαός, δυσαρεστημένος εναντίον του Γκραντ, λυσσομανούσε κι’ αυτός εναντίον του Προέδρου, επειδή εκείνος επέμενε να τον έχη αρχιστράτηγο, έχοντας πεποίθησι στη στρατηγική αξία του.

Και… και τα νέα, επιτέλους, από το μέτωπο δεν ήσαν καθόλου ευχάριστα: οι επαναστάτες νικούσαν διαρκώς.

Μέσα λοιπόν στις τόσες αγωνίες του γηραιού Ανωτάτου Άρχοντος ερχόταν τώρα ένα ανόητο κοριτσάκι από το Βάσιγκτων, κλαίγοντας στην επιστολή του για ένα φαντάρο, πολύτιμον εκεί κάτω, στο μέτωπο, ζητώντας να του δώσουν άδεια.

Μα είνε να γελάη κανένας!

Η επιστολή αυτή, χωρίς να διαβαστή ολόκληρη, ρίχτηκε ασφαλώς στο καλάθι των αχρήστων!

Μα όχι! Δεν ρίχτηκε στο καλάθι των αχρήστων! Ο σεβαστός και μεγάλος γέρων τη διάβασε ολόκληρη!

Και ξέρετε τι έκανε; Διαβάστε την ημερομηνία της επιστολής της κοπέλλας: λέει 5 Απριλίου 1864. Διαβάστε τώρα και την ιδιόχειρη σημείωσι του Λίνκολν, γραμμένη στο πίσω μέρος της επιστολής:

Προς το έντιμον υπουργείον των Στρατιωτικών.
Να σταλή με κάθε τρόπο ο στρατιώτης αυτός εις άδειαν. Η άδειά του εγκρίνεται.
14 Απριλίου 1864.
Αβραάμ Λίνκολν

Ναι, όλες οι αγωνίες, τα μαρτύρια και τα βάσανα του μεγάλου γέροντος παραμερίστηκαν στην ψυχή του, προκειμένου να παντρευτή η «Μις Κ… Ν…» τον καλό της!

Edward Doherty

*Κείμενο του αμερικανού δημοσιογράφου, συγγραφέα και σεναριογράφου Έντουαρντ Ντόχερτι (Edward ή Eddie Doherty, 1890-1975), που είχε δημοσιευτεί στο περιοδικό «Μπουκέτο» στις 14 Μαρτίου 1935 (τόμ. 12, αρ. 576) υπό τον τίτλο «Χάριν μιας μικρής ερωτευμένης».

«Μπουκέτο», 14 Μαρτίου 1935

Ο Αβραάμ Λίνκολν (Abraham Lincoln), ο δέκατος έκτος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών (1861-1865), γεννήθηκε στο Κεντάκυ στις 12 Φεβρουαρίου 1809 και απεβίωσε (κατόπιν δολοφονικής επίθεσης εις βάρος του την προτεραία) στην Ουάσινγκτον στις 15 Απριλίου 1865.