Στα τέλη του 1958 το περίφημο Κυπριακό Ζήτημα βρισκόταν κατά τα φαινόμενα προ αδιεξόδου, καθώς στις προηγηθείσες διακοινοτικές ταραχές είχαν προστεθεί αφενός η υιοθέτηση του διχοτομικού σχεδίου του βρετανού πρωθυπουργού Χάρολντ Μακμίλαν από τουρκικής πλευράς και αφετέρου η στροφή του Μακαρίου υπέρ της ανεξαρτησίας με την υποστήριξη της Ελλάδας.
Παρά το φαινομενικό αυτό αδιέξοδο, η Αθήνα και η Άγκυρα, λόγω των δυσχερειών που αντιμετώπιζαν τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο σε επίπεδο στρατηγικής, αποφάσισαν εκ παραλλήλου να επιδείξουν σχετική διαλλακτικότητα και να αναζητήσουν οδούς προσεγγίσεως σε ό,τι αφορούσε το Κυπριακό.
Έτσι, οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, Ευάγγελος Αβέρωφ και Φατίν Ζορλού, συναντήθηκαν και συνομίλησαν για θέματα που άπτονταν του Κυπριακού αρχικά στη Νέα Υόρκη και ακολούθως στο Παρίσι.
Με την απρόθυμη συναίνεση της Μεγάλης Βρετανίας, Ελλάδα και Τουρκία ανακοίνωσαν τελικά τη σύγκληση διάσκεψης κορυφής στη Ζυρίχη, η οποία πραγματοποιήθηκε από τις 5 έως τις 11 Φεβρουαρίου 1959 με τη συμμετοχή των πρωθυπουργών των δύο χωρών, Κωνσταντίνου Καραμανλή και Αντνάν Μεντερές, καθώς και των υπουργών επί των Εξωτερικών.
Παρά τις εμφανώς διαφορετικές αντιλήψεις της κάθε πλευράς αναφορικά με το καθεστώς του νησιού, οι ελληνοτουρκικές συνομιλίες που διεξήχθησαν στη Ζυρίχη κατέληξαν σε συμφωνία για τη δημιουργία ανεξάρτητου κυπριακού κράτους, αποκλειομένων στο διηνεκές τόσο της ένωσης όσο και της διχοτόμησης.
Η συναφθείσα «Συνθήκη Συμμαχίας», σε μια προσπάθεια να παρακαμφθεί η αξίωση των Τούρκων για τη δημιουργία δικής τους στρατιωτικής βάσης στην Κύπρο, προέβλεπε τη συγκρότηση ενός κοινού στρατηγείου με ελληνικές και τουρκικές δυνάμεις (950 και 650 άνδρες αντίστοιχα).
Εξάλλου, η συνομολογηθείσα «Συνθήκη Εγγυήσεως» προέβλεπε ότι η Μεγάλη Βρετανία, η Ελλάδα και η Τουρκία θα εγγυόνταν την ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα και το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία αποτελούσε επίσης συμβαλλόμενο μέρος της Συνθήκης.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η Συνθήκη περιελάμβανε διάταξη σύμφωνα με την οποία οι τρεις προαναφερθείσες εγγυήτριες δυνάμεις, σε περίπτωση παραβίασης της Συνθήκης, θα έπρεπε να συμπράξουν για την αποκατάσταση του status quo ή και να δράσουν μονομερώς, εφόσον η εν λόγω σύμπραξη ήταν ανέφικτη.
Αυτήν ακριβώς τη διάταξη επικαλέστηκε η Τουρκία (παρά τα ισχυρά νομικά επιχειρήματα περί του αντιθέτου) για να δικαιολογήσει την ένοπλη επέμβαση και την εισβολή της στη Μεγαλόνησο το 1974.
Σε ό,τι αφορούσε πάλι τις βασικές διατάξεις του Συντάγματος του νεοσύστατου κράτους, αυτές περιλαμβάνονταν στη λεγόμενη «Βασική Διάρθρωση».
Βάσει αυτών η Κυπριακή Δημοκρατία αποκτούσε ελληνοκύπριο πρόεδρο και τουρκοκύπριο αντιπρόεδρο, που θα εκλέγονταν από την ελληνική και την τουρκική κοινότητα αντίστοιχα. Τόσο ο πρόεδρος όσο και ο αντιπρόεδρος, που θα εκλέγονταν για πέντε έτη, είχαν δικαίωμα να ασκήσουν βέτο σε ζητήματα εσωτερικής ασφάλειας, άμυνας και εξωτερικής πολιτικής.
Επίσης, το Σύνταγμα της αρτισύστατης Κυπριακής Δημοκρατίας προέβλεπε τη δημιουργία δύο Κοινοτικών Συνελεύσεων (ελληνικής και τουρκικής), καθώς και μιας ενιαίας Βουλής Αντιπροσώπων με ποσοστιαία αναλογία 70% Ελληνοκυπρίων και 30% Τουρκοκυπρίων.
Μεταξύ άλλων, το Σύνταγμα προέβλεπε επίσης τα της σύνθεσης του υπουργικού συμβουλίου (επτά Ελληνες, τρεις Τούρκοι) και της στελέχωσης του δημόσιου τομέα (70% Έλληνες και 30% Τούρκοι), ενώ ρύθμιζε και τα θέματα της δικαστικής εξουσίας.
Την επομένη, Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου, το πρωτοσέλιδο του «Βήματος» ήταν ασφαλώς αφιερωμένο στη συναφθείσα Συμφωνία. Στους πηχυαίους τίτλους της εφημερίδας αναγράφονταν τα εξής: «Επετύχαμεν λύσιν διδούσαν εις την Κύπρον την ελευθερίαν της, λέγει ο κ. Καραμανλής».
Η εφημερίδα φρόντιζε να καταστήσει πλήρως ενήμερους τους αναγνώστες της για την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο ζήτημα της ανεξαρτησίας της Μεγαλονήσου, αλλά, ελλείψει επίσημων στοιχείων για τους όρους και τις λεπτομέρειες του διακανονισμού, έσπευδε να δηλώσει ότι διατηρεί τις επιφυλάξεις της, που εκφράζονταν ως εξής σε σχετικό σύντομο σχόλιό της υπό τον τίτλον «Το βάθος και την ουσίαν της»: «[…] Μη κατέχοντες υπεύθυνα στοιχεία ως προς το βάθος και την ουσίαν της επελθούσης συμφωνίας, θεωρούμεν ότι το εθνικόν αλλά και το επαγγελματικόν χρέος επιβάλλει αναμονήν και επιφύλαξιν μέχρις ου καταστή υπευθύνως γνωστόν το ακριβές περιεχόμενον της επελθούσης συμφωνίας, η πραγματική της έννοια και αι προοπτικαί τας οποίας διανοίγει εν τη εφαρμογή της η εν λόγω συμφωνία».
Η θέση της εφημερίδας έναντι της Συμφωνίας της Ζυρίχης κατέστη απόλυτα ευκρινής την Παρασκευή 13 Φεβρουαρίου, με ανυπόγραφο άρθρο γνώμης που έφερε τον τίτλο «Αποτέλεσμα αδηρίτου ανάγκης». Σε αυτό διαβάζουμε τα ακόλουθα:
Κρινομένη υπό το πρίσμα της σκληράς πραγματικότητος, η Ελληνοτουρκική συμφωνία διά το Κυπριακόν πρέπει με πάσαν αντικειμενικότητα να χαρακτηρισθή ως αποτέλεσμα αδηρίτου ανάγκης και όχι ως η δικαίωσις του σκοπού τον οποίον είχε τάξει εις εαυτό το Ελληνικόν Έθνος όταν ενεστερνίσθη τον απελευθερωτικόν αγώνα του Ελληνισμού της Κύπρου. Ο αγών αυτός εξεκίνησε με ένα δεδηλωμένον σκοπόν — την αυτοδιάθεσιν του Κυπριακού Λαού, δηλαδή την ΕΝΩΣΙΝ με την Ελλάδα. Εις την συνέχειάν του, όμως, παρενεβλήθησαν εμπόδια πραγματικώς ανυπέρβλητα, τα οποία κατέστησαν έκτοτε φανερόν ότι η εμμονή εις τον αρχικόν σκοπόν εδημιούργει διά το Ελληνικόν Έθνος τεραστίους κινδύνους, ο κυριώτερος των οποίων ήτο να ευρεθή η χώρα μας, παρά την θέλησίν της και παρά το συμφέρον της, έξω του Δυτικού Κόσμου και των φυσικών της Συμμαχιών. Παρά ταύτα, το Ελληνικόν Έθνος και ιδιαιτέρως ο Κυπριακός Λαός διεξήγαγον τον αγώνα μέχρι τέλους, με ηρωισμόν και με πνεύμα θυσίας, που προσέθεσεν ήδη εις την Ελληνικήν Ιστορίαν μίαν επί πλέον σελίδα δόξης, διά την οποίαν θα υπερηφανεύωνται αι επερχόμεναι γενεαί των Ελλήνων. Με την πάροδον όμως του χρόνου ήρχισε να καταφαίνεται ότι ο αρχικός σκοπός ήτο κατά την περίοδον αυτήν ανεπίτευκτος και ότι το δημιουργηθέν αδιέξοδον ήτο αδύνατον να θραυσθή με οιανδήποτε θυσίαν ή με οιανδήποτε διπλωματικήν δεξιοτεχνίαν. Πρώτος συνέλαβε την πραγματικότητα, με τον ρεαλισμόν που τον διακρίνει και ο οποίος αμιλλάται τον υψηλόν πατριωτισμόν και την προσήλωσίν του εις την μοίραν των συμπατριωτών του, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, Εθνάρχης και πολιτικός αρχηγός, κατόπιν εκλογής, του Κυπριακού Λαού. Και υπέβαλε διά πρώτην φοράν εις τους Βρετανούς, μέσω της Αγγλίδος βουλευτού κυρίας Κασλ, την πρότασιν περί δημιουργίας διεθνώς ηγγυημένου ανεξαρτήτου Κυπριακού Κράτους.
Από της στιγμής εκείνης καθίστατο προφανές ότι ο αγών ήλλαζε σκοπούς και ότι έπρεπε να οδηγηθώμεν εις άλλην, διάφορον της αυτοδιαθέσεως, λύσιν, δηλαδή εις λύσιν ανεξαρτησίας η οποία θα ήτο κατ’ ανάγκην λύσις συμβιβασμού. Όπως εις κάθε συμβιβασμόν, τα συνάπτοντα μίαν συμφωνίαν μέρη προβαίνουν εις υποχωρήσεις διά να επιτύχουν την συνεννόησιν, ούτω και εις την προκειμένην περίπτωσιν προέβησαν και τα τρία μέρη εις υποχωρήσεις. Ημείς, διά της εγκαταλείψεωςτης Ενώσεως και της αποδοχής της μερικής τουρκικής συμμετοχής εις τας δημοσίας υποθέσεις της νήσου. Οι Τούρκοι, διά της εγκαταλείψεως της οριστικής προσαρτήσεως ή της διχοτομήσεως ακόμη της Κύπρου. Και οι Άγγλοι, διά της παραιτήσεώς των από την μακροτάτην κυριαρχίαν των επί της νήσου.
Ουδείς ισχυρίζεται εις την Ελλάδα ότι η δοθείσα λύσις, την οποίαν, καθ’ όλας τας ενδείξεις, θα υιοθετήση εντός της προσεχούς εβδομάδος και η Βρετανική Κυβέρνησις, είναι η καλυτέρα. Όλοι όμως οι Έλληνες, όσων η πολιτική οξυδέρκεια δεν έχει αμαυρωθή από τα κομματικά πάθη, και όσων η διαισθητική ικανότης δεν έχει αμβλυνθή από την μονόπλευρον υποταγήν εις ξένης προελεύσεως συνθήματα, διαισθάνονται ότι η δοθείσα λύσις ήτο η μόνη εφικτή σήμερον. Ίσως κατά το παρελθόν να επετυγχάνετο καλυτέρα λύσις. Αλλά παρετηρήθη τούτο το παράδοξον: Ότι το Ελληνικόν Έθνος και ο Κυπριακός Λαός ιδιαιτέρως, ενώ επέδειξαν απροσμέτρητον ηρωισμόν κατά την διεξαγωγήν του αγώνος της Κυπριακής Αντιστάσεως, δεν επέδειξαν ανάλογον ικανότητα εις τον πολιτικόν χειρισμόν του μεγάλου θέματος. Και έτσι εδημιουργήθη ο γνωστός φάκελλος των «χαμένων ευκαιριών», τον οποίον είναι εντελώς περιττόν να ανοίξωμεν εκ νέου σήμερον.
Το καθήκον μας είναι τώρα να προσαρμοσθώμεν προς την δημιουργουμένην πραγματικότητα, να εφαρμόσωμεν με γενναιότητα και καλήν θέλησιν τα συμφωνηθέντα και να αντλήσωμεν εκ της εφαρμογής των τα περισσότερα δυνατά οφέλη επί του διεθνούς, του οικονομικού και του πολιτικού επιπέδου διά την χώραν μας. Το γεγονός ότι ο Κυπριακός Λαός, διά των αυθορμήτων του εκδηλώσεων της πρώτης ημέρας και εν συνεχεία διά των προχθεσινών δηλώσεων του ηγέτου του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, υιοθέτησεν ήδη κατά βάσιν την δοθείσαν λύσιν, αποτελεί την ουσιαστικήν της επικύρωσιν από τον αμέσως ενδιαφερόμενον πληθυσμόν. Θα ακολουθήση και η κύρωσίς της από την Ελληνικήν Βουλήν, κατά τους κανόνας της Δημοκρατίας, όταν η λύσις θα έχη ολοκληρωθή και διά της Βρεττανικής συμφωνίας. Και θα ανοίξη ούτω διά την ζωήν των Κυπρίων, ως πολιτών ενός ανεξαρτήτου και με Ελληνικήν πλειοψηφίαν Κρατιδίου, και διά τας σχέσεις της Ελλάδος με τους Συμμάχους της, μία νέα εποχή, η οποία ελπίζομεν να είναι εποικοδομητική δι’ όλους.
Ο Θανάσης Μπέμπης ήταν το τέλειο «10». Και ο μύθος του για δεκαετίες ξεκινούσε πάντα με τις ίδιες λέξεις. Τα πειράγματα στον αδελφικό του φίλο Ανδρέα Μουράτη, η τραγιάσκα του Μανταλόζη και τα… πνευματικά δικαιώματα του «Πινόκιο»
Ολυμπιονίκης και ασημένιος παγκόσμιος πρωταθλητής μόλις στα 26 του έτη, ο Εμμανουήλ Καραλής είναι πολύ περισσότερα από ένας αθλητής που αγγίζει τον ουρανό
Ο θρυλικός καλλιτέχνης της Eurovision, Johnny Logan, έφτασε χθες, Κυριακή 23 Μαρτίου 2025, στην Αθήνα για πρώτη φορά, ενόψει των δύο προγραμματισμένων εμφανίσεών του στο Θέατρο Παλλάς.
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Τρίτη 25.03.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/03/pexels-isaac-mitchell-278678383-13839950-1-600x384.jpg)
