Ντυμένος Σπάρτακος τις Απόκριες

Στη μνήμη των απανταχού σινεφίλ η μορφή του Σπάρτακου έχει ταυτισθεί με τη μορφή του Κερκ Ντάγκλας που τον ερμήνευσε στη θρυλική ομώνυμη ταινία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ (1960). Η ίδια η ταινία συνδέθηκε με κάποια μορφή αντίστασης, καθότι ο Ντάγκλας – ως πρωταγωνιστής, αλλά και ως παραγωγός – κατόρθωσε να επιβάλει την αναγραφή στους τίτλους της ταινίας του ονόματος του Ντάλτον Τράμπο ως σεναριογράφου, που συμπεριλαμβανόταν έως τότε στη μακαρθική «μαύρη λίστα» και υποχρεωνόταν να εργάζεται καλυπτόμενος από ονόματα-βιτρίνες (εξαιρετικά διαφωτιστική εν προκειμένω η «Βιτρίνα» (1976) του Μάρτιν Ριτ). Ο αυθεντικός Σπάρτακος  (111-71 π.Χ.) ταλαιπωρήθηκε κάπως περισσότερο από τον Τράμπο.  Ηγήθηκε μιας μαζικής εξέγερσης μονομάχων, δούλων και λοιπών απόκληρων εναντίον των Ρωμαίων και σταυρώθηκε μαζί με πάνω από έξι χιλιάδες συντρόφους του κατά μήκος 130 μιλίων της Αππίας Οδού, αρκετούς αιώνες προτού γίνει της μόδας να φορούν στα λαιμουδάκια τους το όργανο του βασανισμού του οι οπαδοί μιας νέας θρησκείας.

Ακόμη και στους νεώτερους χρόνους, η πιο γνωστή ιδεολογική μετάλλαξη του σπαρτακισμού – ανοιχτά κομμουνιστική, αυτή τη φορά – βάφτηκε στο αίμα των εμπνευστών της. Οι γερμανοί Σπαρτακιστές οργάνωσαν μια ένοπλη εξέγερση κατά τον πρώτο χρόνο της – θνησιγενούς, όπως έμελλε να αποδειχτεί – Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Η εξέγερση καταπνίγηκε από τα παραστρατιωτικά «Ελεύθερα Σώματα» (freikorps), τις δεξαμενές εγκληματιών για τα κατοπινά ναζιστικά Τάγματα Εφόδου, εκατοντάδες Σπαρτακιστές πιάστηκαν αιχμάλωτοι, υποβλήθηκαν σε φρικτά βασανιστήρια και θανατώθηκαν, ενώ την κοινή τους μοίρα μοιράστηκαν οι ηγέτες τους, η Ρόζα Λούξεμπουργκ και ο Καρλ Λίμπκνεχτ, την ίδια μάλιστα ημέρα (15 Ιανουαρίου 1919). Μέχρι τότε, πάντως, η ιστορία του Σπάρτακου και των επιγόνων του παρέμενε μια αυστηρά τραγική υπόθεση. Δεν πρόσφερε πλούσιο υλικό για φαρσοκωμωδίες και καλαμπούρια.

Oλα αυτά θα αλλάξουν έναν αιώνα αργότερα, στη δική μας εποχή που ελέω κοινωνικών μέσων δικτύωσης δύναται, πλήρως απενοχοποιημένα και δίχως να σκάσει ούτε ένα τόσο δα χειλάκι από τα γέλια, να μεταμορφώνει κάθε τι τραγικό σε φαιδρό (και τούμπαλιν). Στην τραγελαφική οντισιόν για τον ρόλο του νέου Σπάρτακου, πρώτος πέρασε με άριστα ο Ντόναλντ Τραμπ: ένα καθ’ όλα γελοίο υποκείμενο, επιδέξιο μονάχα για να αποψιλώνει τα εκατομμύρια του μπαμπάκα του και να εξευτελίζει απελπισμένους άνεργους σε χυδαία τηλεριάλιτι, όπως ανερυθρίαστα έκανε στον «Μαθητευόμενο» (The apprentice), κρίθηκε κατάλληλο για να επωμισθεί τον ρόλο του άγιου προστάτη των μη προνομιούχων. Πρόκειται αναμφίβολα για την πιο μελανή σελίδα στην ιστορία της Αμερικής αλλά, κρατάμε μικρό καλάθι, διότι την έχουμε πάντοτε ικανή να γράψει οσονούπω και μελανότερη.

Στην πιο πρόσφατη οντισιόν προκρίθηκε μετά βαΐων και κλάδων ως νέος Σπάρτακος ο Νόβακ Τζόκοβιτς. Να σας πούμε τη μαύρη αλήθεια, δεν το περιμέναμε. Είχαμε μείνει με την εντύπωση ότι κραδαίνει ρακέτα και όχι ξίφος. Δική μας αβλεψία, ασφαλώς, δική μας μυωπία: έπρεπε να καταλάβουμε ότι από το μπαστούνι του γκολφ του Ντόναλντ Τραμπ έως τη ρακέτα του τένις του Νόβακ Τζόκοβιτς είναι ένα τσιγάρο δρόμος. Ούτε η περιουσιακή σου κατάσταση αποτελεί αξεπέραστο εμπόδιο εάν επιθυμείς να σταδιοδρομήσεις ως καθοδηγητής εξαθλιωμένων. Μπορεί κάλλιστα το επώνυμό σου να φιγουράρει στη λίστα με τους πιο πλούσιους ανθρώπους στον κόσμο· εάν τους φτωχούς δεν τους πειράζει μία, εσένα δεν σε πειράζει χίλιες. Δεν γνωρίζαμε επίσης την άποψη του Τζόκοβιτς για την απορρόφηση συμπαντικής ενέργειας από τα δέντρα κι έχουμε ήδη συμφιλιωθεί με το ενδεχόμενο αμέτρητοι μελλοντικοί αστέρες του τένις να αγκαλιάζουν κορμούς. Αλλού είναι το ζήτημα. Η συγχώνευση της πολιτικής επιστήμης με την ψυχοπαθολογία. Επειγόντως.