Συντάξεις – Ποιοι κερδίζουν, ποιοι χάνουν αν βγουν εκτός εργασίας πριν από τα 62 έτη

Χιλιάδες κατηγορίες ασφαλισμένων σπεύδουν μαζικά να υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης πριν από το 2022, υπό τον φόβο κατάργησης του δικαιώματος πρόωρης συνταξιοδότησης πριν από τα 62 και τα 67 χρόνια. Και αυτό παρότι το υπουργείο Εργασίας έχει διαψεύσει κατ’ επανάληψη ότι πρόκειται να καταργηθεί αυτό το δικαίωμα (άλλωστε δεν προβλέπεται από την ισχύουσα  νομοθεσία).

Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη δήλωση του αρμόδιου υπουργού Εργασίας Κωστή Χατζηδάκη ότι «δεν θα αλλάξουν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης ούτε προς το καλύτερο ούτε προς το χειρότερο».

«ΤΑ ΝΕΑ» παραθέτουν έναν χρήσιμο οδηγό με ερωτήσεις – απαντήσεις για τις επερχόμενες αλλαγές και τα δικαιώματα των υποψήφιων συνταξιούχων:

Τι σημαίνει θεμελιωμένο ή κατοχυρωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα;

Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος υπάρχει όταν ο ασφαλισμένος συμπληρώνει τον ελάχιστο χρόνο ασφάλισης και το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης (όπου αυτό προβλέπεται), που απαιτούνται για τη συνταξιοδότησή του. Το θεμελιωμένο δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί οποτεδήποτε και ο ασφαλισμένος έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει εργαζόμενος.

Τι αλλάζει στο συνταξιοδοτικό καθεστώς από το νέο έτος και τι πρέπει να πράξουν οι υποψήφιοι συνταξιούχοι;

Από τον Ιανουάριο του 2022 (νόμος 4336 / 2015) τα γενικά όρια ηλικίας ορίζονται στα 67 έτη με 15ετία (4.500 ημέρες ασφάλισης) το λιγότερο, ή στα 62 έτη, αλλά με 40 χρόνια προϋπηρεσίας (12.000 ημέρες ασφάλισης) και αυτό είναι κάτι που ωθεί πολλούς ασφαλισμένους στην πρόωρη έξοδο, πριν αλλάξουν τα όρια ηλικίας.

Ωστόσο χιλιάδες ασφαλισμένοι μπορούν να αποχωρήσουν πρόωρα και μετά το 2022 που εκπνέει το μεταβατικό διάστημα. Πρόκειται κυρίως για μητέρες ανηλίκων στον ιδιωτικό τομέα, γονείς στο Δημόσιο, ασφαλισμένους με 35ετίες στο Δημόσιο και ΔΕΚΟ – Τράπεζες κ.ά. που πιάνουν τα μεταβατικά όρια ηλικίας σύμφωνα με τους πίνακες του νόμου 4336 του 2015, ώστε να φύγουν πριν από τα 62 ή τα 67.

Διευκρινίζεται ότι δεν υπάρχει καμία νομοθετημένη ή έστω θεσμοθετημένη διαδικασία «κατοχύρωσης» δικαιώματος που πρέπει να ακολουθηθεί μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Οποιος μπορεί να συνταξιοδοτηθεί μέχρι 31/12/2021, όποιος δηλαδή έχει ήδη θεμελιωμένο δικαίωμα, διατηρεί το δικαίωμα αυτό και μετά την 1/1/2022 και μπορεί οποτεδήποτε να το ασκήσει χωρίς κανέναν περιορισμό.

Πέραν αυτού, ακόμη και γι’ αυτούς που δεν έχουν θεμελιώσει το συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31/12/2021, το νέο ηλικιακό όριο δεν είναι τα 67, όπως ανακριβώς λέγεται, αφού υπάρχει δυνατότητα συνταξιοδότησης στα 62 με 40 έτη ασφάλισης, όπου μπορούν να αναγνωρισθούν έως 7 πλασματικά έτη.

Ποιοι ασφαλισμένοι και ασφαλισμένες θίγονται από το 2022;

Οσοι δεν υπάγονται σε μεταβατικές διατάξεις, όσοι δηλαδή είτε δεν είχαν συμπληρώσει έως το 2012 τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης είτε αν και έχουν συμπληρώσει τα απαιτούμενα έτη έως το 2021 δεν προλαβαίνουν να συμπληρώσουν έως τότε το παλιό ηλικιακό όριο (π.χ. άνδρας στο ΙΚΑ που δεν συμπληρώνει τις 10.500 ημέρες έως το 2012, γυναίκα μητέρα ανηλίκου που δεν συμπλήρωσε 5.500 ημέρες έως το 2012 και άνδρας δημόσιος υπάλληλος που έχει 35 έτη ασφάλισης, αλλά δεν συμπληρώνει τα 58 έτη έως το 2021 ή άνδρας/γυναίκα στο Δημόσιο που δεν συμπληρώνει τα 56 ή 58 για μειωμένη σύνταξη μέχρι 31/12/2021).

Αυτή η κατηγορία ασφαλισμένων θα συνταξιοδοτηθεί στα 62 έτη, αν τότε έχει συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης, άλλως, αν έχει λιγότερο χρόνο ασφάλισης, θα συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη στα 67 έτη και μειωμένη στα 62 έτη, ανάλογα με τις προβλεπόμενες διατάξεις.

Τι ισχύει για το συνταξιοδοτικό όσον αφορά τις μητέρες ανηλίκων;

Oι μητέρες που είναι γεννημένες μέχρι το 1970 προλαβαίνουν στις περισσότερες περιπτώσεις να υπαχθούν στα νέα μεταβατικά ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης που ισχύουν από 19/8/2015.

Βασική προϋπόθεση για τη συνταξιοδότηση των μητέρων είναι ότι πρέπει να έχουν μέχρι το 2010 ή το 2011 ή το 2012 συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης ή 25 έτη προϋπηρεσίας με πραγματικό ή πλασματικό χρόνο ασφάλισης.

Διαφορετικά, όσες γυναίκες συμπληρώνουν μετά το 2013 τις 5.500 ημέρες ή τα 25 έτη ασφάλισης, δεν μπορούν να διεκδικήσουν σύνταξη ως μητέρες ανηλίκων.

Η μητέρα που έχει ελπίδες μετά την αύξηση των ορίων ηλικίας να συνταξιοδοτηθεί νωρίτερα λόγω ανηλίκου, θα πρέπει να έχει ηλικία που να επιτρέπει να συμπληρώσει το απαιτούμενο νέο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης εγκαίρως, δηλαδή εντός του μεταβατικού σταδίου που θέτει ο νέος νόμος και σίγουρα μέχρι το 2021.