Κλιματική αλλαγή και ΚΑΠ: Ο αντίκτυπος

Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ από τη γεωργία μειώθηκαν περισσότερο από 20% από το 1990, αλλά έχουν μείνει σταθερές από το 2010. Ωστόσο, καθώς η γεωργική παραγωγή συνεχίζει να αυξάνεται, το αποτύπωμα του κλίματος ανά μονάδα παραγωγής βελτιώνεται. Παρόλα αυτά, απαιτείται περαιτέρω μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για την επίτευξη των φιλόδοξων κλιματικών στόχων της ΕΕ για το 2030 (επιτυγχάνοντας τουλάχιστον μείωση του 55% των εκπομπών έως το 2030 στην ΕΕ). Η ΚΑΠ συνέβαλε στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Η μείωση επιτυγχάνεται κυρίως με την προστασία των υφιστάμενων αποθεμάτων άνθρακα, ιδίως χάρη στη συντήρηση μόνιμων λειμώνων, που υποστηρίζονται από εκτεταμένα συστήματα βοσκής ζώων. Υπάρχει δυνατότητα περαιτέρω αύξησης της αποθήκευσης άνθρακα στα εδάφη της ΕΕ.

Σε ότι αφορά την προσαρμογή του κλίματος, επιτυγχάνεται κυρίως μέσω της στήριξης της ποικιλομορφίας των καλλιεργειών και των γεωργικών συστημάτων, της επενδυτικής στήριξης για προσαρμογή σε νέες κλιματικές συνθήκες, του περιορισμού της διάβρωσης του εδάφους και της βελτίωσης της ανθεκτικότητας στις πλημμύρες. Ωστόσο, η καλύτερη στόχευση της υποστήριξης της ΚΑΠ θα οδηγούσε σε αύξηση της αποτελεσματικότητας.

Αυτά είναι από τα κύρια ευρήματα της αξιολόγησης του αντίκτυπου της ΚΑΠ στην αλλαγή του κλίματος και στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Η αξιολόγηση διαπιστώνει επίσης ότι η μείωση των εκπομπών έχει καλύτερα αποτελέσματα στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις σε αντίθεση με τις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Ωστόσο, οι κτηνοτρόφοι διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη διαχείριση μεγάλων εκτάσεων γης, οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να είναι καταβόθρες άνθρακα (ειδικά όταν διαχειρίζονται μεγάλες περιοχές μόνιμων βοσκοτόπων και τραχιάς βοσκής).

Η αγροτική ανάπτυξη υποστηρίζει τη μείωση των εκπομπών στον τομέα της κτηνοτροφίας μέσω διαφόρων μέτρων, όπως γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα που αφορούν τη διαχείριση ζωοτροφών ή κοπριάς ή επενδύσεις σε σταβλικές εγκαταστάσεις και υποδομές για αποθήκευση κοπριάς, τη στέγαση ζώων κ.ά. Η στήριξη του τομέα της κτηνοτροφίας συμβάλει παράλληλα, στην ενίσχυση οικονομικά ευάλωτων περιοχών.

Η κύρια συμβολή των αροτραίων συστημάτων προέρχεται από τη βελτιωμένη διαχείριση της γης, η οποία υποστηρίζεται κυρίως μέσω γεωργοπεριβαλλοντικών δεσμεύσεων και μέτρων βιολογικής γεωργίας, καθώς και καλλιέργειες σταθεροποίησης αζώτου, όπως η μηδική και η σόγια, υποστηρίζονται κυρίως με το «πρασίνισμα».

Όμως, η ΚΑΠ έχει επιτύχει λιγότερες μειώσεις εκπομπών σε εντατικά λιβάδια ή αροτραίες εκμεταλλεύσεις. Η υποστήριξη για περιοχές που αντιμετωπίζουν φυσικούς περιορισμούς βοηθά στην πρόληψη της εγκατάλειψης της γης και της απώλειας λιβαδιών, αλλά ο θετικός αντίκτυπος στον μετριασμό του κλίματος (π.χ. με την προστασία των αποθεμάτων άνθρακα στα εδάφη) δεν είναι εγγυημένος, καθώς εξαρτάται από τις πρακτικές των αγροτών, που ακολουθούν στις παραγωγές τους.

Με την κατάρτιση και την παροχή συμβουλών στους αγρότες σχετικά με τις τεχνικές και πρακτικές για τη βελτίωση της κλιματικής απόδοσης, μπορούν να σημειωθεί πρόοδος.