Στην αρχή του έβδομου βιβλίου ο Ηρόδοτος κάνει λόγο για το θάνατο του Δαρείου και την άνοδο του Ξέρξη στο θρόνο της Περσίας.
Η εκστρατεία του νέου βασιλιά των Περσών εναντίον των Ελλήνων καλύπτεται από τα τελευταία τρία βιβλία του έργου του Ηροδότου.
Αρχικά παρουσιάζονται οι δραματικές συνθήκες κάτω από τις οποίες λαμβάνει ο Ξέρξης την οριστική απόφαση για την πραγματοποίηση της γιγαντιαίας αυτής εκστρατείας.
Στη συνέχεια περιγράφονται οι πολεμικές προπαρασκευές των Περσών, η διάβαση του Ελλησπόντου και η μεγάλη στρατιωτική επιθεώρηση στο Δορίσκο.
Ιδιαίτερη βαρύτητα έχουν οι συνομιλίες του Ξέρξη με τον Αρτάβανο και τον Δημάρατο.
Όμως, ο Ηρόδοτος αναφέρεται και στις προετοιμασίες των Ελλήνων, στο φρόνημα και στον οπλισμό τους, στην ελληνική παράταξη στις Θερμοπύλες και στο Αρτεμίσιο.
Σειρά έχουν ακολούθως τα πολεμικά γεγονότα και τα συμπαρομαρτούντα: η μάχη των Θερμοπυλών, η ναυμαχία του Αρτεμισίου, η αποτυχημένη περσική επιχείρηση εναντίον των Δελφών, τα πολεμικά συμβούλια των αντιπάλων, η ναυμαχία της Σαλαμίνας και οι συνέπειές της, καθώς και οι κινήσεις των δυνάμεων των δύο αντιμαχόμενων πλευρών ύστερα από την καθοριστική ναυτική αναμέτρηση.
Η διήγηση του δεύτερου έτους του πολέμου αρχίζει με τις κινήσεις των αντίπαλων στόλων, αλλά γρήγορα επικεντρώνεται στις εξελίξεις που σημειώνονταν στην ξηρά και έμελλε να οδηγήσουν στη μάχη των Πλαταιών.
Ο Ηρόδοτος περιγράφει λεπτομερώς τις διαπραγματεύσεις, τις στρατιωτικές κινήσεις, την εξέλιξη της μάχης, τα λάφυρα και την ταφή των νεκρών.
Πιο συνοπτική είναι η αφήγηση του δεύτερου μεγάλου γεγονότος μέσα στο ίδιο έτος του πολέμου, της συντριβής του περσικού στόλου και της εκπόρθησης του περσικού στρατοπέδου στο ακρωτήριο της Μυκάλης.
*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, το μνημείο του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες.