H οργουελική διάσταση της κρίσης που καλπάζει μαζί με την πανδημία του κορωνοϊού, δύσκολα θα μπορούσε να περιγραφεί ακόμη και από τους χειρότερους εσχατολόγους.

Από την πρώτη στιγμή είχε επισημανθεί, έστω και σε περιορισμένη έκταση, η ιδιαίτερη σημασία της ορθής ενημέρωσης, η διάσταση της ατομικής ευθύνης, της ευθύνης των αρμοδίων και όσων κατέχουν θέσεις νευραλγικές. Υπό μία έννοια και σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, η ανταπόκριση στις απαιτήσεις της κρίσης είναι πάντως ικανοποιητική.

Παρά ταύτα, εσχατολόγοι άλλου τύπου ήδη έχουν αρχίσει να πλάθουν σενάρια τα οποία ξεπερνούν τα όρια του ορθολογισμού.

Βλέπουν διάφοροι τον κίνδυνο του ολοκληρωτισμού να εξαπλώνεται παγκοσμίως, διακρίνουν σκοπιμότητες πολιτικές και άλλες, εκτιμούν ότι ο κόσμος είναι πλέον πρόθυμος να υποταχθεί οικειοθελώς στις απαγορεύσεις και τους περιορισμούς που έχουν επιβληθεί ή και που θα επιβληθούν. Και πιστεύουν ότι αυτά θα διαμορφώσουν το νέο περιβάλλον της δυστοπίας, της εθελούσιας και τυφλής υπακοής στον αυταρχισμό.

Είναι ωστόσο αυτά σενάρια συνωμοσίας, τα οποία προς το παρόν αυτοαναιρούνται από την πραγματικότητα.

Είναι φανερό και δεδομένο ότι μία πανδημία τέτοιου τύπου θα αλλάξει αντιλήψεις και συμπεριφορές, σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο. Δεν είναι όμως απίθανο, σε μεγάλο βαθμό να λειτουργήσει και διορθωτικά.

Μπορεί και να είναι καλύτερη η επόμενη ημέρα

Φαίνεται σήμερα πώς μία μεμονωμένη πολιτική απόφαση είναι αρκετή για να ανατρέψει συνθήκες, με τρόπο που έως χθες φάνταζε αδιανόητος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η αμερικανική απαγόρευση ταξιδιών από την Ευρώπη προς τις ΗΠΑ.

Υπό τις παρούσες και διαφαινόμενες συνθήκες, ίσως για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες μπορεί να γίνει μία πρόβλεψη με μεγάλο βαθμό βεβαιότητας.

Το σίγουρο είναι ότι όλα όσα γνωρίζαμε ή νομίζαμε ότι γνωρίζαμε, θα αλλάξουν. Δεν είναι όμως καθόλου βέβαιο ότι θα αλλάξουν προς το χειρότερο.

Ζούμε με έναν τρόπο πρωτόγνωρο τι σημαίνει η μετάβαση στην νέα εποχή, όμως μπορεί αυτό να συμβαίνει και να εξελίσσεται με τρόπο εξισορροπητικό.

Δεν θα πρέπει να αποκλειστεί ότι όλα αυτά θα αναδιατάξουν εθνικούς και υπερεθνικούς οργανισμούς, θα προσδιορίσουν με τρόπο ρεαλιστικό και αποτελεσματικό προτεραιότητες και αποφάσεις, θα επιβάλλουν πολιτικές και οικονομικές αναθεωρήσεις, οι οποίες έως και τώρα υποτάσσονται σε παραμέτρους που υπερβαίνουν ή και αντίκεινται στο κοινό καλό.

Μπορεί αυτά να ακούγονται ως ένα αισιόδοξο σενάριο σε μία ζοφερή περίοδο. Ωστόσο, είναι πολύ μεγαλύτερο το λάθος να υποκύψει κανείς σε συνωμοσιολογίες και σενάρια καταστροφής. Πολύ απλά, γιατί σε μία τέτοια συνθήκη θα συμβάλλει στην επαλήθευσή τους.

Η εξελισσόμενη κρίση θα είναι ούτως ή άλλως καταλύτης σε όλα τα πεδία. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να υπάρξει επιστροφή σε όλα όσα γνωρίζαμε, όμως πολλά από τα όσα επιφυλάσσει η επόμενη ημέρα μπορεί και να είναι σε θετική κατεύθυνση.