Επιβεβαίωσε τo Β-/Β για την Ελλάδα η Standard & Poor’s

Επιβεβαίωσε ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor’s την αξιολόγηση «Β-/Β» για την Ελλάδα, διατηρώντας σταθερές τις προοπτικές.

Σύμφωνα με την σχετική έκθεση της Standard & Poor’s η ελληνική οικονομία εξισορροπεί σταδιακά, κάτι που απεικονίζεται στη βελτίωση των εξαγωγών προϊόντων και υπηρεσιών και στη εξαιρετική δημοσιονομική εξυγίανση, εξελίξεις που αποδεικνύουν πως η ανταγωνιστικότητα βελτιώνεται, όπως και η ικανότητα διακυβέρνησης των θεσμών.

Πάντως, ο οίκος αξιολόγησης υπογραμμίζει ότι το χρέος της κυβέρνησης και το εξωτερικό χρέος της οικονομίας είναι ακόμη υψηλά και ως εκ τούτου το outlook της Ελλάδας παραμένει αμετάβλητο, κάτι που δείχνει πως οι οικονομικές και πολιτικές προκλήσεις αντισταθμίζουν τη δημοσιονομική και διαρθρωτική προσαρμογή.

Αύξηση του ΑΕΠ οδηγεί σε αναβάθμιση

«Θα μπορούσαμε να αναβαθμίσουμε τη μακροπρόθεσμη αξιολόγηση για την Ελλάδα εάν καταγραφόταν σημαντικότερη ανάκαμψη του ΑΕΠ από ότι αναμένουμε. Αυτό θα μπορούσε να προκύψει από διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στις αγορές απασχόλησης και προϊόντων που θα αποδώσουν καρπούς ταχύτερα από ότι αναμένουμε ή εάν η αποκατάσταση του τραπεζικού συστήματος μπορέσει να παράσχει πιο σημαντική πιστωτική επέκταση.

» Θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε σε υποβάθμιση της αξιολόγησης εάν εκτιμήσουμε ότι υπάρχει πιθανότητα για νέα αναγκαστική ανταλλαγή ομολόγων, λόγω της αποδυνάμωσης της πολιτικής κατάστασης ή λόγω αναβολών στην προγραμματισμένη στήριξη από τους επίσημους πιστωτές» τονίζεται στην έκθεση.

Η Standard & Poor’s προβλέπει ότι η ανάπτυξη του ΑΕΠ θα ανακάμψει σταδιακά την περίοδο 2014-2017, με τις εξαγωγές να ωθούνται από το ευνοϊκότερο διεθνές περιβάλλον, ιδιαίτερα σε Γερμανία και Βρετανία, αγορές στις οποίες καταλήγει το 15% και πλέον των ελληνικών εξαγωγών.

Αναφορικά με την πρόοδο των επενδύσεων οι αναλυτές του οίκου θεωρούν πως θα σημειωθεί βελτίωση, λόγω των καλύτερων πιστωτικών συνθηκών, το μεγαλύτερο περιθώριο των εταιρειών να επενδύσουν σε εξοπλισμό, αλλά και λόγω της εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου.

Για την ιδιωτική κατανάλωση ο οίκος αξιολόγησης θεωρεί πως η ικανότητα των νοικοκυριών να δαπανήσουν παραπάνω θα παραμείνει περιορισμένη, λόγω της πολύ υψηλής ανεργίας και των χαμηλών μισθών, παράγοντες που έχουν οδηγήσει σε μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος.

Οι κοινωνικές εντάσεις υποχωρούν

Η Standard & Poor’s αποδίδει τα εύσημα στην Κυβέρνηση για τις καλύτερες δημοσιονομικές και εξωτερικές επιδόσεις της χώρας. Όπως αναφέρει η ελληνική κυβέρνηση έχει προχωρήσει σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και στη συλλογή των φορολογικών εσόδων, ενώ σχεδιάζει περαιτέρω μεταρρυθμίσεις στην αγορά.

Οι αναλυτές της S&P χαρακτηρίζουν «ρευστό» το πολιτικό περιβάλλον, ωστόσο βλέπουν ότι θα εξακολουθήσει να τηρείται το υφιστάμενο πλαίσιο πολιτικής. Σημαντική είναι η πρόβλεψη της Standard & Poor’s ότι οι κοινωνικές εντάσεις θα υποχωρήσουν, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της δημοσιονομικής εξυγίανσης έχει γίνει, και οι συνθήκες ανάπτυξης βελτιώνονται.

Βιώσιμα πλεονάσματα

Για το δημοσιονομικό έλλειμμα σημειώνει πως βελτιώθηκε στο 2,9% του ΑΕΠ το 2013 από σχεδόν 16% το 2009. Αξιοσημείωτη ήταν η προσαρμογή από πλευράς δαπανών όπου σημειώθηκε συρρίκνωση 18% σε ονομαστικούς όρους (2009-2012), σε σύγκριση με την προσαρμογή από πλευράς εσόδων.

Ο οίκος θεωρεί πως η προσαρμογή στα έσοδα θα είναι πιο βιώσιμη. Αναφέρει πως η Ελλάδα δεν θα επιτύχει τον στόχο του Μνημονίου για πρωτογενές πλεόνασμα 4,5% του ΑΕΠ το 2016 και ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα αυξάνεται κατά 2% του ΑΕΠ σε μέσα επίπεδα μέχρι το 2017, δεδομένης της αναμενόμενης ανάκαμψης του ρυθμού ανάπτυξης του ΑΕΠ.

Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας

Για την προσαρμογή στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, σημειώνει πως το έλλειμμα 15% του ΑΕΠ το 2008 έχει μετατραπεί σε πλεόνασμα το 2013, λόγω της κατακόρυφης μείωσης των εισαγωγών, αλλά και λόγω της αύξησης των εξαγωγών του τουρισμού και του κλάδου μεταφορών.

Ο οίκος αναμένει ότι το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα παραμείνει σε γενικές γραμμές ισορροπημένο στο διάστημα 2014-2017, ενώ υπογραμμίζει πως η βελτίωση του ισοζυγίου αντανακλά και την αύξηση των τρεχουσών μεταβιβάσεων προς την ελληνική κυβέρνηση από την ΕΕ.

Για την ανταγωνιστικότητα εκπεφρασμένη σε όρους κόστους εργασίας η έκθεση του οίκου σημειώνει πως το μοναδιαίο κόστος εργασίας είναι σήμερα χαμηλότερο από το επίπεδο που ήταν το 2000, κάτι που αποκαθιστά πλήρως την ανταγωνιστικότητα των τιμών.

Εκτίμηση για τις τράπεζες

Η Standard & Poor’s δεν αναμένει ότι η ελληνική κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει τα 11,5 δισ. ευρώ του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για δημοσιονομικούς σκοπούς, υπογραμμίζοντας πως «η κυβέρνηση θα χρειαστεί τα περισσότερα, αν όχι όλα, από τα 11,5 δισ. ευρώ για να καλύψει τις κεφαλαιακές ανάγκες των ελληνικών τραπεζών μετά από το asset quality review της ΕΚΤ, που αναμένεται τον Οκτώβριο του 2014».

»Εκτιμούμε ότι η διαφορά ανάμεσα στα επίπεδα εταιρικού δανεισμού και στο επιτόκιο της ΕΚΤ θα παραμείνει ευρεία, κυρίως λόγω της αδύναμης ποιότητας του ενεργητικού των τραπεζών – με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPL) να υπερβαίνουν το 30% του συνόλου των δανείων και να υπάρχει έλλειψη πίστωσης λόγω των κεφαλαιακών περιορισμών για τις τράπεζες».

Ο οίκος εκτιμά πως οι διασυνοριακές διατραπεζικές καταθέσεις θα σταθεροποιηθούν, ενώ η χρηματοδότηση από την ΕΚΤ που διαμορφώνεται περίπου στο 20% των συνολικών υποχρεώσεων του τραπεζικού συστήματος θα παραμείνει υποστηρικτική.

Οι ανάγκες χρηματοδότησης

Για το 2014 ο οίκος εκτιμά πως οι μεικτές ανάγκες δανεισμού της ελληνικής κυβέρνησης ανέρχονται σε 45 δισ. ευρώ περίπου, συμπεριλαμβανομένων χρεολυσίων 25 δισ. ευρώ μακροπρόθεσμου χρέους, 15 δισ. ευρώ βραχυπρόθεσμου χρέους και 4,3 δισ. ευρώ δημοσιονομικού ελλείμματος.

Ο οίκος προσδιορίζει στα 34 δισ. ευρώ τις ανάγκες ακαθάριστου δανεισμού της Ελλάδας για το 2015 (16 δισ. ευρώ μακροπρόθεσμοι τίτλοι, 15 δισ. ευρώ βραχυπρόθεσμος δανεισμός και 2,8 δισ. ευρώ δημοσιονομικό έλλειμμα).

Σύμφωνα με την ανάλυσή του οι ανάγκες χρηματοδότησης της Γενικής Κυβέρνησης θα περιλαμβάνουν 9 δισ. ευρώ από το δανεισμό του ΔΝΤ και ένα συνδυασμό 2,5 δισ. ευρώ από έσοδα ιδιωτικοποιήσεων, 3 δισ. ευρώ από περαιτέρω επιστροφή κερδών από τις κεντρικές τράπεζες, την αύξηση της έκδοσης εντόκων γραμματίων, αλλά και επιπλέον χρηματοδότηση από τις κεφαλαιαγορές.

Ο οίκος σημειώνει πως λόγω της σταδιακής αντικατάστασης των ομολόγων που λήγουν από επίσημο δανεισμό, ο όγκος του εμπορικού δανεισμού που δεν ανήκει στον επίσημο τομέα πιθανότατα θα μειωθεί σε επίπεδο χαμηλότερο από το ένα τρίτο του συνολικού χρέους της χώρας.

Η πορεία του χρέους

Για το προφίλ του ελληνικού δημοσίου χρέους η Standard & Poor’s σημειώνει πως έχει ενισχυθεί σημαντικά, με τη μέση διάρκεια να έχει επιμηκυνθεί στα 16 έτη και τους τόκους να έχουν παραταθεί κατά 15 χρόνια. Ωστόσο αναφέρει πως παρά την δημοσιονομική προσαρμογή, το δημόσιο χρέος αυξήθηκε στο 173% του ΑΕΠ το 2013 από 103% το 2008 λόγω της σημαντικής ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και λόγω της συνολικής συρρίκνωσης του ΑΕΠ κατά 23%.

«Η καθαρή παρούσα αξία του χρέους έχει μειωθεί, βελτιώνοντας τις μετρήσεις για τη βιωσιμότητα του χρέους. Εκτιμούμε ότι το δημόσιο χρέος θα συνεχίσει να κινείται αυξητικά σε ονομαστικούς όρους, αλλά θα μειώνεται ως ποσοστό της οικονομίας στο 164% του ΑΕΠ το 2017», σημειώνεται στην έκθεση.

Η Standard & Poor’s αναφέρει πως το εξωτερικό χρέος διαμορφώνεται στο περίπου 400% των εσόδων του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το 2014.

Αναβάθμιση το Σεπτέμβριο

Η θετική έκθεση της Standard & Poor’s δεν αιφνιδίασε την κυβέρνηση. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι τελευταίες συναντήσεις του προέδρου του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Οικονομικών Π.Τσακλόγλου και του επικεφαλής του ΟΔΔΗΧ, Στ.Παπαδόπουλου με τους αναλυτές της Standard & Poor’s είχαν γίνει σε πολύ καλό κλίμα και είχαν παρασχεθεί άμεσα όλα τα στοιχεία που ζήτησαν τα στελέχη του οίκου για το χρέος, τα μακροοικονομία μεγέθη και την εκτέλεση του προϋπολογισμού.

Είναι χαρακτηριστικό πως τα τελικά μεγέθη για το ΑΕΠ 2013, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2013 ήταν αισθητά καλύτερα από τις μέσες προβλέψεις της Standard & Poor’s.

Παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών θεωρούν πιθανή μια αλλαγή της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδας στις 12 Σεπτεμβρίου 2014, οπότε η Standard & Poor’s θα ολοκληρώσει τη «μεγάλη» της επισκόπηση για την ελληνική οικονομία. Όπως αναφέρουν, η τρέχουσα έκθεση είχε «μεταβατικό» χαρακτήρα, κυρίως διότι ο αναλυτής της Standard & Poor’s Μάρκο Μέρτσνικ που χρόνια παρακολουθούσε την Ελλάδα αποχώρησε λόγω προαγωγής και αντικαταστάθηκε από Γαλλίδα αναλύτρια.

Θανάσης Κουκάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ