Εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Ελύτη στο Μουσείο Βρανά

Το «Ελαιοτριβείο – Μουσείο Βρανά» αποτελεί ένα σπάνιο αρχιτεκτονικό μνημείο και ένα ζωντανό τεκμήριο της μεγάλης βιομηχανικής ανάπτυξης της Λέσβου. Είναι όμως και ένας χώρος που συνδέεται άμεσα με μορφή του μεγάλου νομπελίστα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη, αφού αποτελεί δημιούργημα του παππού του και ένα από τα λίγα ευδιάκριτα ίχνη της λεσβιακής καταγωγής του ποιητή.

Για το λόγο αυτό, η «Εταιρεία Αρχιπέλαγος», με τη φροντίδα της οποίας αναστυλώθηκε και μετατράπηκε σε μουσείο το ιστορικό ελαιοτριβείο του Παπάδου, έχει προγραμματίσει για το φετινό καλοκαίρι – συμμετέχοντας στις εκδηλώσεις για την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννηση του ποιητή – μια σειρά σημαντικών πολιτιστικών εκδηλώσεων, οι οποίες θα φιλοξενηθούν στο χώρο του Ελαιοτριβείου των προγόνων του και θα διοργανωθούν με τη στενή συνεργασία της συντρόφου του και θεματοφύλακα του έργου του, της ποιήτριας κ. Ιουλίτας Ηλιοπούλου.

Οι εκδηλώσεις αυτές, που έχουν προγραμματιστεί για το τελευταίο τριήμερο του Ιουλίου του 2011 και φιλοδοξούν να αναδείξουν τη σχέση του μεγάλου ποιητή με το νησί της καταγωγής του, περιλαμβάνουν:

• ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ «Η ΛΕΣΒΟΣ ΤΟΥ ΕΛΥΤΗ»
  Δημιουργήθηκε για να συνδέσει τη μορφή του ποιητή με τον προγονικό χώρο του Ελαιοτριβείου Βρανά και για να ανιχνεύσει την πνευματική του σχέση με τον τόπο της καταγωγής του, μέσα από συγκεκριμένες αναφορές που εντοπίζονται στο ποιητικό και πεζογραφικό του έργο και αφορούν το φυσικό περίγυρο, την παράδοση και τις πνευματικές φυσιογνωμίες του νησιού (Σαπφώ, Κριναγόρας, Θεόφιλος) που απασχόλησαν τη σκέψη και την τέχνη του.
  Η έκθεση περιλαμβάνει, επίσης, πλήρες και τεκμηριωμένο χρονολόγιο που διατρέχει τη ζωή του ποιητή καθώς κι έναν φωτογραφικό «κατάλογο» των ταξιδιών που πραγματοποίησε στη Μυτιλήνη από το 1915 ως το 1986.
  Η έκθεση θα λειτουργήσει μόνιμα στο χώρο του «Ελαιοτριβείου – Μουσείου Βρανά» και μετά το τέλος των εκδηλώσεων – θα στεγαστεί στον υποβλητικό χώρο μιας από τις αποθήκες λαδιού του βιομηχανικού μνημείου, η οποία διασκευάστηκε ειδικά για να τη φιλοξενήσει.
  Τα εγκαίνια θα γίνουν το βράδυ της Παρασκευής 29 Ιουλίου 2011 και, με την ευκαιρία τους, θα αποκαλυφθεί στην είσοδο του Μουσείου ένα μικρό ανάγλυφο με τη μορφή του ποιητή – έργο του διακεκριμένου γλύπτη καθηγητή Θόδωρου Παπαγιάννη – που θα σηματοδοτεί στο εξής συμβολικά τη σχέση του Ελύτη με τον συγκεκριμένο μνημείο, με το νησί της Λέσβου και με το χώρο του Αιγαίου.
• ΠΡΩΤΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΥΡΟΥΠΟΥ
  Κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων θα γίνει η παγκόσμια πρώτη εκτέλεση ενός πρωτότυπου μουσικού έργου, βασισμένου στο εκτενές ποίημα του Ελύτη «Της Σελήνης της Μυτιλήνης», το οποίο συνέθεσε ειδικά για τις επετειακές εκδηλώσεις στο Ελαιοτριβείο Βρανά ο διακεκριμένος μουσουργός Γιώργος Κουρουπός.
  Η συναυλία αυτή – που περιλαμβάνει και άλλα τραγούδια του Γιώργου Κουρουπού σε ποίηση Ελύτη, καθώς και μια τιμητική αναφορά στους Μ. Χατζιδάκι και Μ. Θεοδωράκη – θα γίνει στη μικρή αυλή του ελαιοτριβείου – μουσείου την Παρασκευή 29 Ιουλίου 2011, αμέσως μετά τα εγκαίνια της θεματικής έκθεσης. Επειδή, λόγω του περιορισμένου χώρου (250 περίπου θέσεις), η είσοδος στην εκδήλωση των εγκαινίων θα γίνει με προσκλήσεις, η συναυλία θα επαναληφθεί το επόμενο βράδυ, το Σάββατο 30 Ιουλίου 2011, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Παίρνουν μέρος οι διακεκριμένοι λυρικοί τραγουδιστές Σπύρος Σακκάς και Δάφνη Πανουργιά, τους οποίους συνοδεύουν ο συνθέτης (στο πιάνο) και η Βιβή Γκέκα (στο μαντολίνο), ενώ συμμετέχει η Ιουλίτα Ηλιοπούλου που θα διαβάσει κείμενα του Οδυσσέα Ελύτη.
  Για τη συναυλία αυτή ο Γιώργος Κουρουπός γράφει: «Η νέα μου πρόταση για τη Μυτιλήνη έχει ως κεντρικό άξονα το συγκινητικό ποίημα «Της Σελήνης της Μυτιλήνης –Παλαιά και Νέα Ωδή». Απαγγέλλεται ολόκληρο, συνοδεία πιάνου, μαντολίνου και πολλών κρουστών οργάνων, που χειρίζονται οι τρεις φωνές που μετέχουν στο έργο. Στόχος μου ήταν να μεταφέρω την μυστηριακή ατμόσφαιρα του ποιήματος στον κόσμο των ήχων και όχι να αναπαραστήσω το φυσικό ηχητικό περιβάλλον. Οι συνεχώς μεταβαλλόμενες ανταύγειες του φεγγαριού, η γοητεία, η μελαγχολία, ο φόβος της νύχτας, ο εύθραυστος ψυχισμός του παιδιού και ο εξομολογητικός διαλογισμός του ποιητή, αναζητούν το ηχητικό τους ανάλογο…»
• ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΤΩΝ «ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΩΝ» ΜΕ ΤΗΝ ΑΛΚΗΣΤΗ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗ
  Οι εκδηλώσεις θα ολοκληρωθούν με μια μεγάλη συναυλία με ελεύθερη είσοδο που θα γίνει την Κυριακή 31 Ιουλίου 2011 στη μεγάλη αυλή του Ελαιοτριβείου – Μουσείου (χωρητικότητας 2.000 θέσεων), στη διάρκεια της οποίας η δημοφιλής τραγουδίστρια Άλκηστις Πρωτοψάλτη, με τη συνοδεία του Στέφανου Κορκολή στο πιάνο, θα ερμηνεύσει και πάλι, 27 χρόνια μετά την πρώτη του εκτέλεση, το κλασικό πλέον, μουσικό έργο που την καθιέρωσε. Πρόκειται για το έργο «Προσανατολισμοί» του Ηλία Ανδριόπουλου, που αποτελείται από μελοποιημένα μέρη της ομώνυμης πρώτης ποιητικής συλλογής του Οδυσσέα Ελύτη.
  Στη συναυλία θα παρευρεθεί και θα προλογίσει ο συνθέτης. «Σε αυτή, την τελευταία και οριστική, μουσική επεξεργασία του έργου, -σημειώνει ο Ηλίας Ανδριόπουλος – δεν θα ήθελα να παρεκκλίνω από την αρχική μου ευαισθησία, αλλά να ενσωματώσω νεότερα στοιχεία της έκφρασής μου – πιο περίτεχνα ίσως – που θέλω να πιστεύω ότι συνιστούν ένα προχώρημα των μουσικών ιδεών μου πάνω στους «Προσανατολισμούς». Αναλογίζομαι κάποιες φορές, πως οι πηγές της ευαισθησίας μου, που εμποτίζουν ολόκληρο το σώμα της μουσικής μου, εντοπίζονται στα χρόνια της εφηβείας μου. Το μόνο που καταθέτω στην μετέπειτα καλλιτεχνική μου διαδρομή είναι, να εμπλουτίζω αυτή την νεανική ευαισθησία με νέους και πιο ώριμους εκφραστικούς τρόπους».

Δίνοντας το στίγμα των εκδηλώσεων του τριημέρου, ο Πρόεδρος της Εταιρείας Αρχιπέλαγος διακεκριμένος σκηνοθέτης κ. Νίκος Κούνδουρος, υπογραμμίζει επιγραμματικά:
«Η Εταιρεία Αρχιπέλαγος τιμά τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Οδυσσέα Ελύτη και φέρνει το λόγο του, συμβολικά, πίσω στον τόπο της καταγωγής του. Στη Λέσβο, που δικαιούται να είναι περήφανη ότι στα χώματά της βρίσκονται οι ρίζες ενός τόσο μεγάλου ποιητή».

Ελαιοτριβείο – Μουσείο Βρανά της Εταιρείας «Αρχιπελάγος»