Ξέρετε τα πάντα για τον Καρκίνο του Πνεύμονα;

Τι είναι ο καρκίνος του πνεύμονα;

Ο καρκίνος του πνεύμονα χαρακτηρίζεται από την αύξηση μη φυσιολογικών κυττάρων μέσα στον πνεύμονα. Υπάρχουν δύο κύριες μορφές καρκίνου του πνεύμονα:

§ ο μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (SCLC)

§ ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (NSCLC).

Ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα, είναι η πιο συνηθισμένη μορφή καρκίνου του πνεύμονα και ευθύνεται για περίπου το 85% του συνόλου των περιστατικών. Μπορεί να υποδιαιρεθεί σε:

Επιδημιολογικά στοιχεία

Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι το κύριο αίτιο θανάτου από καρκίνο στους άνδρες και το δεύτερο αίτιο θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ενώ ευθύνεται για το 19,7% του συνόλου των θανάτων από καρκίνο.

Παγκοσμίως, περισσότερα από 1,5 εκατομμύρια νέα περιστατικά καρκίνου του πνεύμονα διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο. Πρόκειται για τον πιο θανατηφόρο τύπο καρκίνου στην Ευρώπη, όπου το 2006 κόστισε τη ζωή σε 334.800 ανθρώπους. Περισσότεροι από 3.000 άνθρωποι πεθαίνουν από καρκίνο του πνεύμονα κάθε μέρα σε όλο τον κόσμο.

Παράγοντες κινδύνου

Θεωρείται ότι ο καρκίνος του πνεύμονα οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στην έκθεση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, αν και, όπως συμβαίνει και με άλλους καρκίνους, η ευαισθησία στη νόσο μπορεί να μεταβληθεί ή να μετριαστεί από προστατευτικούς παράγοντες της γενετικής προδιάθεσης ή της δίαιτας ενός ατόμου.

Το κάπνισμα τσιγάρων είναι αναμφίβολα ο κυριότερος αιτιολογικός παράγοντας αφού συνδέεται με 80% των περιστατικών στους άνδρες και με 50% των περιστατικών στις γυναίκες. Θεωρείται υπεύθυνος για την πλειονότητα των περιστατικών καρκίνου του πνεύμονα στις Η.Π.Α. και σε άλλες χώρες, όπου το κάπνισμα είναι ή ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένο.

Έχει εκτιμηθεί ότι η εισπνοή καπνού από το περιβάλλον, το λεγόμενο παθητικό κάπνισμα, προκαλεί ετησίως 3.000 θανάτους από καρκίνο του πνεύμονα στις Η.Π.Α. Οι σύζυγοι καπνιστών έχουν αυξημένες κατά 20% πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του πνεύμονα.

Aλλοι παράγοντες που φαίνεται να συσχετίζονται με τον καρκίνο του πνεύμονα είναι:

§ επαγγελματική έκθεση σε διάφορα υλικά (πίσσα, αιθάλη και μέταλλα, όπως αρσενικό και χρώμιο),

§ έκθεση σε οικοδομικά υλικά (άλατα πυριτίου και αμίαντο)

§ ακτινοβολία (ραδόνιο, ακτίνες-Χ και ακτίνες γάμμα)

§ ατμοσφαιρική ρύπανση (λόγω κυκλοφορίας – κυρίως λόγω των καυσαερίων από τις εξατμίσεις μηχανών ντίζελ και άλλων καρκινογόνων, που μεταφέρονται με τον αέρα)

§ ρύπανση εσωτερικών χώρων (που προκαλείται από τις καύσεις για θέρμανση και μαγείρεμα και είναι ιδιαίτερα σημαντική στις φτωχότερες χώρες)

§ οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του πνεύμονα

Συμπτώματα

Αν και ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ένας από τους πιο κοινούς συμπαγείς όγκους, είναι δύσκολο να διαγνωσθεί σε πρώιμο στάδιο δεδομένου ότι δεν εμφανίζει συμπτώματα παρά μόνο αφού έχει εξαπλωθεί σε άλλα σημεία του σώματος (μεταστάσεις).

Είναι φυσιολογικό, οι ασθενείς με συμπτώματα να επισκέπτονται για πρώτη φορά τον ιατρό σε όψιμο στάδιο και αυτό έχει ως αποτέλεσμα μειωμένες θεραπευτικές επιλογές και κακή πρόγνωση.

Συνήθως σε νόσους πρώιμου σταδίου δεν εμφανίζονται συμπτώματα και η αρχική ένδειξη είναι ένα τυχαίο ακτινογραφικό εύρημα (π.χ. μια ακτινογραφία θώρακα που γίνεται σαν εξέταση ρουτίνας).

Τα κλινικά χαρακτηριστικά του προχωρημένου καρκίνου του πνεύμονα συνήθως προκαλούνται από την τοπική ανάπτυξη του όγκου στον πνεύμονα και περιλαμβάνουν απόφραξη των βρόγχων (από ενδοβρογχική ανάπτυξη ή εξωτερική πίεση), διήθηση του μεσοθωρακίου (αύξηση του όγκου στο κεντρικό διαμέρισμα του θώρακα), μετάσταση μέσω των αιμοφόρων αγγείων και των λεμφαγγείων, και διαταραχές άλλων λειτουργιών του σώματος, ιδιαίτερα του ενδοκρινούς, μεταβολικού και νευρικού συστήματος (παρανεοπλασματικά σύνδρομα).

Τα βασικότερα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα είναι:

§ Δύσπνοια και/ή συριγμός

§ Χρόνιος βήχας και/ή επαναλαμβανόμενες κρίσεις βρογχίτιδας

§ Βράγχος φωνής (βραχνάδα)

§ Αποβολή αίματος με το βήχα (αιμόπτυση) ή ίχνη αίματος στα πτύελα (αιμόφυρτα πτύελα)

§ Απώλεια βάρους και όρεξης, χωρίς γνωστή αιτία

§ Πόνος στο θώρακα

Διάγνωση

Η διαδικασία διάγνωσης του καρκίνου του πνεύμονα περιλαμβάνει μικροσκοπική εξέταση των κυττάρων του όγκου (κυτταρολογική και ιστολογική εξέταση). Τέτοιες εξετάσεις επιτρέπουν την κατάταξη του καρκίνου του πνεύμονα σε δύο μεγάλες κατηγορίες: μικροκυτταρικό (SCLC) και μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (NSCLC).

Παρά αυτή την κατάταξη, οι διαφορές μεταξύ των δύο ομάδων μπορεί να είναι ασαφείς, και σε ποσοστό 10% έως 20% οι καρκίνοι του πνεύμονα έχουν χαρακτηριστικά και των δύο τύπων καρκίνου (μικτοί ιστολογικοί τύποι).

Τη διάγνωση ακολουθεί η διαδικασία της σταδιοποίησης, κατά την οποία διερευνάται η έκταση της νόσου και οι δομές ή /και όργανα που έχουν προσβληθεί. Στο πλαίσιο της σταδιοποίησης γίνονται διάφορες εξετάσεις, όπως αξονικές ή μαγνητικές τομογραφίες θώρακος, εγκεφάλου, κοιλίας (με ή χωρίς σκιαγραφικό), σπινθηρογράφημα οστών κ.ά. Το στάδιο της νόσου έχει προγνωστική αξία και καθορίζει μαζί με άλλους συνεκτιμώμενους παράγοντες τη θεραπευτική αντιμετώπιση.

Θεραπεία

Η επιλογή της σωστής θεραπείας εξαρτάται από την ακριβή εκτίμηση του τύπου του όγκου, του σταδίου εξέλιξής του και της έκτασης της εξάπλωσής του στους περιβάλλοντες ιστούς (τοπική διήθηση) ή στους απομακρυσμένους ιστούς (μετάσταση).

Οι τρεις κλασικές θεραπείες για τον καρκίνο του πνεύμονα είναι η χειρουργική επέμβαση, η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν μία ή περισσότερες από αυτές τις θεραπείες, ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου, το στάδιο της νόσου, την ηλικία και τη φυσική κατάσταση του ασθενούς.

Νεότερες βιολογικές (στοχεύουσες) θεραπείες που στοχεύουν ειδικά τις μοριακές διαδικασίες που υποστηρίζουν την αύξηση και την εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων, έχουν δώσει ενθαρρυντικά αποτελέσματα τα τελευταία χρόνια, καθώς οδηγούν σε παράταση της επιβίωσης και καλύτερη ποιότητα ζωής.

Οι εντοπισμένοι καρκίνοι (δηλ. καρκίνοι που δεν έχουν εξαπλωθεί στους περιβάλλοντες ιστούς), που ανιχνεύονται σε πρώιμο στάδιο μπορεί να αντιμετωπιστούν επιτυχώς με χειρουργική επέμβαση και ακτινοβολία.

Έως 70% των ασθενών επιβιώνουν για τουλάχιστον πέντε έτη μετά τη διάγνωση, αν λάβουν θεραπεία σε αυτό το στάδιο, ενώ ένα ποσοστό εξ αυτών επιτυγχάνουν ίαση.

Ωστόσο, η πλειοψηφία των περιστατικών μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα διαγιγνώσκονται σε προχωρημένο στάδιο, όταν ο καρκίνος έχει ήδη εξαπλωθεί σε άλλο μέρος του σώματος. Για τον προχωρημένο μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, η χημειοθεραπεία καθώς και ο συνδυασμός χημειοθεραπείας και στοχευουσών θεραπειών είναι η συνηθέστερες θεραπευτικές επιλογές πρώτης γραμμής.

Ποιότητα ζωής

Η ποιότητα ζωής είναι βασικό ζήτημα για τους ασθενείς με προχωρημένο μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα. Οι ασθενείς και αυτοί που τους φροντίζουν συχνά έρχονται αντιμέτωποι με δύσκολες επιλογές, όταν πρέπει να ζυγίσουν τα πλεονεκτήματα της επιθετικής ή εντατικής χημειοθεραπείας, όπως η παράταση της επιβίωσης ή ο έλεγχος του όγκου, έναντι των σοβαρών παρενεργειών που περιλαμβάνουν οξείες καταστάσεις, όπως διάρροια και εμέτους, ουδετεροπενία συνοδευόμενη από αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων, αλωπεκία (απώλεια μαλλιών), και έναντι των λιγότερο άμεσων ανεπιθύμητων ενεργειών, όπως η παράταση της παραμονής στο νοσοκομείο και η καταβολή.

Όμως, η μη χορήγηση ή και η διακοπή της θεραπείας και η επακόλουθη επιδείνωση της νόσου συνδέεται επίσης με χειρότερη ποιότητα ζωής, λόγω, μεταξύ άλλων, επιδείνωσης των συμπτωμάτων του πόνου, της δύσπνοιας και του βήχα.

Οι στοχεύουσες θεραπείες έχουν τη δυνατότητα να καθυστερήσουν την επιδείνωση της νόσου και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ασθενών με μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα.

health.in.gr