Τα Καρδιαγγειακά Νοσήματα στην Ελλάδα

Υποκείμενη αιτία όλων των μορφών Καρδιαγγειακής Νόσου είναι η Αθηροσκλήρυνση.

Η Αθηροσκλήρυνση οφείλεται στην βλαπτική επίδραση συνδυασμού πολλών παραγόντων μερικοί των οποίων είναι τροποποιήσιμοι.

Οι κυριώτεροι απ’ αυτούς είναι: Αρτηριακή Υπέρταση, Υπερλιπιδαιμία, Κάπνισμα, Παχυσαρκία, Μη Υγιεινή Διατροφή, Σακχαρώδης Διαβήτης, Έλλειψη Σωματικής Aσκησης.

Η ανάπτυξη της Αθηροσκλήρυνσης γίνεται ύπουλα σε βάθος χρόνου και όταν εμφανισθεί είναι συνήθως προχωρημένη.

Μεγάλες μελέτες έχουν αποδείξει ότι η τροποποίηση των παραγόντων αυτών μπορεί να προλάβει σε μεγάλο βαθμό την πρώτη κλινική εκδήλωση της Καρδιαγγειακής Νόσου, ενώ στους ασθενείς πού η νόσος έχει ήδη εμφανισθεί, να μειώσει την θνητότητα ή την ανάγκη επεμβατικής θεραπείας και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής τους.

Η Καρδιαγγειακή νόσος αποτελεί μία από τις κυριώτερες αιτίες θανάτου στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία 4.300.000 θάνατοι κάθε χρόνο στην Ευρώπη οφείλονται σ’ αυτήν, δηλαδή το 48% του συνόλου των θανάτων (54% του συνόλου των θανάτων γυναικών, 43% των θανάτων ανδρών).

Οι μισοί περίπου θάνατοι από καρδιαγγειακά αίτια οφείλονται σε περιστατικά Στεφανιαίας Νόσου (ΣΝ) ενώ 1 στους 3 σε Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια (ΑΕΕ).

Η Στεφανιαία νόσος (ΣΝ) αποτελεί την πιο συχνή αιτία θανάτου στην Ευρώπη και είναι υπεύθυνη για περίπου 1.920.000 θανάτους κάθε χρόνο.

Μίαστις 5 γυναίκες (22%) και 1 στους 5 άνδρες (21%) στην Ευρώπη πεθαίνουν από ΣΝ.

Συνιστά επίσης μία από τις συχνότερες αιτίες «αναπηρίας» και επιβαρύνει σημαντικά τα οικονομικά των συστημάτων Υγείας των χωρών.

Στην πατρίδα μας το κόστος αντιμετώπισης των ασθενών με ΣΝ ανήλθε το έτος 2003 σε 733.000 ευρώ.

Η θνητότητα από καρδιαγγειακή νόσο παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των διαφόρων περιοχών της Ευρώπης.

Σε γενικές γραμμές είναι πολύ υψηλότερη σε χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης συγκριτικά με αυτές της Βόρειας, Νότιας και Δυτικής Ευρώπης.

Επίσης η θνητότητα από ΣΝ είναι υψηλότερη στην Δυτική συγκριτικά με την Νότια Ευρώπη.

Τα πράγματα δεν ήσαν όμως πάντοτε έτσι.

Τα τελευταία 30 χρόνια η θνητότητα από ΣΝ υποχώρησε σημαντικά στις περισσότερες Βόρειες και Δυτικές ευρωπαϊκές χώρες, αλλά αυξήθηκε ταχέως σε μερικές χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.

Έτσι π.χ. ενώ την δεκαετία 1994-2004 η θνητότητα από ΣΝ στους άνδρες < 65 ετών στην Φινλανδία μειώθηκε κατά 37% και την Μ. Βρετανία κατά 42%, στην Αλβανία αυξήθηκε 57% και στην Ουκρανία 19%.

Το μεγαλύτερο ποσοστό (58%) της μείωσης αυτής αποδίδεται στην μείωση της επίπτωσης της ΣΝ στον πληθυσμό σαν αποτέλεσμα μείωσης των μειζόνων παραγόντων κινδύνου-κυρίως του καπνίσματος- συνεπεία οργανωμένης δράσης πού έχουν αναλάβει και στις πολιτικές που έχουν εφαρμόσει οι χώρες αυτές (πρωτογενής πρόληψη).

Σαφώς μικρότερο ποσοστό (42%) αποδόθηκε στην βελτίωση του τρόπου θεραπείας της ΣΝ ή την δευτερογενή πρόληψη.

Στην Ελλάδα είναι γεγονός ότι στον τομέα της πρόληψης διαπιστούται σημαντική υστέρηση.

Χαρακτηριστικά στοιχεία:

1. Η χώρα μας κατέχει παγκοσμίως την πρώτη θέση στην κατανάλωση τσιγάρων ανά κάτοικο στον κόσμο.
2. Μεταξύ των ετών 1961-2003 η μέση ημερήσια κατανάλωση θερμίδων αυξήθηκε σε ποσοστό 26%.
3. Αυξήθηκε επίσης σημαντικά η κατανάλωση λιπών.
4. Το 2003 ποσοστό 46% των ανδρών και 40% των γυναικών είχαν Υπερχοληστεριναιμία. Οι μισοί δεν το γνώριζαν.
5. Το 2004 οι Έλληνες ήταν οι πιο παχύσαρκοι άνδρες σε ολόκληρη την Ευρώπη με πρόβλεψη το 2010 να αυξήσουν την διαφορά από τις άλλες χώρες.
6. Η πλειοψηφία (74%) των παχύσαρκων δηλώνουν πεπεισμένοι ότι έχουν φυσιολογικό βάρος.
7. Το 55% των Ελλήνων δεν ασκείται καθόλου ή ασκείται λίγο (δηλ < 100 min/εβδομάδα) και το 70% των εργαζομένων χρησιμοποιεί ιδιωτικό μεταφορικό μέσο (αυτοκίνητο ή μηχανή) για να πάει στην δουλειά του.

Το ερώτημα που τίθεται είναι: Τι έγινε στην πατρίδα μας τις τελευταίες δεκαετίες από πλευράς θνητότητας από ΣΝ σαν αποτέλεσμα της κατάστασης πού αναφέρθηκε;

Ο ακόλουθος πίνακας περιέχει επίσημα στατιστικά στοιχεία πού αφορούν την θνητότητα (ανά 100.000 κατοίκους) από ΣΝ σε άνδρες ηλικίας 0-64 ετών για τα έτη 1979, 1989, 1999 και 2004 ή 2005 σε 25 Ευρωπαϊκές χώρες για τις οποίες υπάρχουν σχετικώς πλήρη στοιχεία από το 1972 έως το 2005.

1979 1989 1999 2005

(** : δεν υπάρχουν στοιχεία)

Παρατηρήσεις:

1. 1979: η Ελλάδα κατείχε την 4η καλύτερη θέση από πλευράς (μικρότερης) θνητότητας από ΣΝ στους άνδρες σε ολόκληρη την Ευρώπη, υστερώντας μόνο της Γαλλίας και 2 άλλων Μεσογειακών χωρών (Ισπανία, Πορτογαλία).

Βρισκόταν σε σαφώς καλύτερη θέση από την γειτονική Ιταλία και το σύνολο σχεδόν των χωρών της ΕΕ.

2. 1989: η θνητότητα ανδρών από ΣΝ στην Ελλάδα την δεκαετία 1979-1989 δεν μεταβλήθηκε καθόλου, παραμένοντας σταθερή στους 53 θανάτους / 100.000 κατοίκους.

Όμως υποχωρήσαμε στην 6η θέση του καταλόγου, διότι τα μέτρα ενημέρωσης του κοινού σε θέματα πρόληψης που ελήφθησαν και η υιοθέτηση πιο υγιεινού τρόπου ζωής από τους πολίτες σε μερικές Ευρωπαϊκές χώρες άρχισαν να αποδίδουν και σαν αποτέλεσμα μας ξεπέρασαν (πέτυχαν μικρότερη θνητότητα) ορισμένες χώρες της Κεντρικής Ευρώπης ( Βέλγιο, Ελβετία) και η Ιταλία.

3. 1999: Και την δεκαετία 1989 – 1999 η θνητότητα της ΣΝ στους άνδρες στην χώρα μας παρέμεινε απόλυτα σταθερή (54/100.000).

Όμως μειώθηκε σημαντικά -σε επίπεδα κατώτερα των δικών μας- η αντίστοιχη θνητότητα στο σύνολο σχεδόν των χωρών της (μη διευρυμένης) ΕΕ αλλά και στις περισσότερες χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, με αποτέλεσμα να κατρακυλήσουμε στην 17η θέση του καταλόγου.

4. 2005: Η θνητότητα των ανδρών από ΣΝ στην Ελλάδα παρουσίασε για πρώτη φορά μικρή κάμψη (7.4%) συγκριτικά με το 1999.

Η θνητότητα όμως αυτή (50/100.000) ήταν διπλάσια περίπου της παρατηρούμενης σε όλες τις άλλες μεσογειακές χώρες.

Επίσης ήταν σαφώς μεγαλύτερη της θνητότητας από ΣΝ του συνόλου των χωρών της ΕΕ, αλλά και τού συνόλου των χωρών της Δυτικής, Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Φινλανδίας, της χώρας πού κάποτε κατείχε τα «σκήπτρα» της μεγαλύτερης θνητότητας από ΣΝ στον κόσμο.

Το 2005 η Ελλάδα βρέθηκε στην 18η θέση του καταλόγου έχοντας θνητότητα ΣΝ μικρότερη μόνο από αυτή των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης (πρώην ανατολικό μπλοκ) οι οποίες όμως (με εξαίρεση τη Ρωσία) άρχισαν ήδη να την μειώνουν και μάλιστα με σαφώς μεγαλύτερα ποσοστά από εμάς.

Συμπέρασμα

Η Ελλάδα όσον αφορά τη θνητότητα από ΣΝ:

Το 1979 εμφάνιζε χαρακτηριστικά Μεσογειακής χώρας.

Το 1989 Κεντροευρωπαϊκής χώρας.

Το 1999 χώρας της Δυτικής και της Βόρειας Ευρώπης.

Το 2005 χώρας της Ανατολικής Ευρώπης.

Εύλογα τίθεται το ερώτημα: Τελικά τι είδους Ευρώπη είμαστε;

health.in.gr