Φροντίστε την ψυχική υγεία του παιδιού σας

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού καλό είναι να ξαναθυμηθούμε ποιές είναι εκείνες οι στρατηγικές που προτείνει η διεθνής βιβλιογραφία ως τις καλύτερες για την προαγωγή της ψυχικής υγείας των παιδιών αλλά και για τη δημιουργία στενών δεσμών ανάμεσα σε γονείς και παιδιά.

Ενισχύστε την αυτοπεποίθηση του παιδιού σας

Τα παιδιά αναπτύσσουν την αίσθηση του εαυτού ήδη από τη βρεφική ηλικία, καθώς βλέπουν και αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους μέσα από τα μάτια των γονιών τους. Το παιδί «ρουφάει» στην κυριολεξία τον τόνο της φωνής του γονιού, τη γλώσσα του σώματός του αλλά και κάθε του έκφραση, με αποτέλεσμα οι πράξεις και τα λόγια του γονιού να επηρεάζουν την αναπτυσσόμενη εικόνα του εαυτού του παιδιού όσο τίποτε άλλο.

Έτσι, ο έπαινος για οτιδήποτε καλό και σωστό έκανε το παιδί, όσο μικρό και αν είναι το κατόρθωμά του, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για να αισθανθεί το παιδί επιτυχία και περηφάνεια. Υπάρχει η λανθασμένη αντίληψη ότι κάτι τέτοιο μπορεί να κάνει κακό στο παιδί που θα επαναπαυθεί και δεν θα προσπαθήσει περισσότερο: αυτό δεν είναι σωστό και, μάλιστα, ισχύει το αντίθετο: ο έπαινος αποτελεί την κινητήριο δύναμη για να προσπαθήσει το παιδί και να διαπρέψει και σε άλλους τομείς.

Οι γονείς θα πρέπει ν’ αποφεύγουν τις μειωτικές συγκρίσεις με άλλα παιδιά ή τις διαρκείς παρατηρήσεις προς το παιδί. Το να του επιτρέπουν να κάνει πράγματα μόνο του θα του δώσει μια αίσθηση ελέγχου και υπεροχής και θα το βοηθήσουν να νιώσει καλά για τον εαυτό του.

Επιβραβεύστε το παιδί σας πιο συχνά

Αν ένας γονιός μετρήσει πόσες φορές μέσα στη μέρα αντιδρά αρνητικά ή λέει κάτι αρνητικό στο παιδί του θα εκπλαγεί! Συχνά οι γονείς κάνουν περισσότερη κριτική απ’ ότι επαινούν το παιδί. Πως όμως θα ένιωθε ο γονιός αν, για παράδειγμα, το αφεντικό του ή ο/η σύζυγός του του φερόταν με τον ίδιο τρόπο, ακόμα και αν είχε καλές προθέσεις;

Η καλύτερη στρατηγική είναι να επισημαίνει κανείς στο παιδί τι κάνει σωστά και να το επιβραβεύει ειδικά για τη συγκεκριμένη πράξη και όχι να του λέει κάτι γενικό και αόριστο, όπως ένα σκέτο μπράβο ή «είσαι καλό παιδί».

Τέτοιου είδους δηλώσεις ευνοούν την επανεμφάνιση της επιθυμητής συμπεριφοράς και μειώνουν την πιθανότητα ανεπιθύμητης συμπεριφοράς. Οι ανταμοιβές θα πρέπει να είναι γενναιόδωρες, όπως η αγάπη του γονιού, η προσοχή του, αγκαλιές και φιλιά, κομπλιμέντα και όχι υλικά αγαθά.

Οριοθέτηση και συνέπεια στην άσκηση πειθαρχίας

Αν και η λέξη πειθαρχία παραπέμπει σε υπερβολική αυστηρότητα και στρατιωτικές συνθήκες, στην πραγματικότητα χρειάζεται ένας βαθμός πειθαρχίας σε ένα σετ κανόνων σε κάθε σπίτι. Στόχος είναι να μάθει το παιδί ποιες είναι οι σωστές συμπεριφορές και να έχει αυτοέλεγχο. Τα παιδιά έχουν την τάση να τεστάρουν την ανοχή των γονιών τους και τα όρια που αυτοί θέτουν, αλλά ταυτόχρονα χρειάζονται αυτά τα όρια και τους κανόνες για να γίνουν υπεύθυνοι ενήλικες.

Χρόνος για τα παιδιά

Με τις υπερβολικές απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής, συχνά οι γονείς βρίσκονται στη δυσάρεστη θέση να μην έχουν ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά τους. Μπορεί ο γονιός να βρίσκει το χρόνο για τα γεύματα ή το διάβασμα του παιδιού, αλλά να μην έχει τον ιδιαίτερο χρόνο να καθίσει με το παιδί και να το ακούσει, να παίξουν ή να κάνουν κάτι μαζί χωρίς πίεση.

Τα παιδιά που δεν έχουν την προσοχή του γονιού τους συχνά επιδεικνύουν αρνητικές συμπεριφορές, προκειμένου να τραβήξουν την προσοχή του γονιού, ακόμα κι αν αυτό είναι κάτι αρνητικό και συνεπάγεται τιμωρία (το ζητούμενο είναι να έχει την προσοχή, οποιουδήποτε είδους).

Ο γονιός ως θετικό μοντέλο συμπεριφοράς

Τα παιδιά μαθαίνουν πως να φέρονται μέσα από την παρατήρηση των γύρω τους και, κυρίως των γονιών τους. Ο γονιός που θυμώνει και χάνει την ψυχραιμία του δίνει στο παιδί του ένα μοντέλο του τι να κάνει όταν κι αυτό βρεθεί σε παρόμοια κατάσταση.

Καλό είναι λοιπόν να επιδεικνύει ο γονιός συμπεριφορές τις οποίες θα ήθελε να υιοθετήσει το παιδί του: φιλικότητα, ευγένεια, σεβασμό, καλοσύνη, ειλικρίνεια, τιμιότητα, ανεκτικότητα. Οι γονείς δεν θα πρέπει να ξεχνούν ότι θα πρέπει να φέρονται στα παιδιά τους όπως και οι ίδιοι θα ήθελαν να τους φέρονται οι άλλοι.

Η σημασία της επικοινωνίας

Η προτεραιότητα θα πρέπει να βρίσκεται στην επικοινωνία. Οι γονείς δε μπορούν να περιμένουν από τα παιδιά τους να κάνουν κάτι μόνο και μόνο γιατί έτσι είπε ο γονιός. Και τα παιδιά, όπως και οι ενήλικες, χρειάζονται εξηγήσεις. Αν δε δίνονται εξηγήσεις, τα παιδιά αρχίζουν και αναρωτιούνται για τα κίνητρα και τις αξίες των γονιών και για το αν έχουν κάποια βάση.

Οι γονείς που συζητούν με τα παιδιά τους και τους δίνουν να καταλάβουν τους λόγους για τους οποίους γίνονται κάποια πράγματα (και τις συνέπειες που θα ακολουθήσουν αν δε γίνουν) δίνουν στα παιδιά τους την ευκαιρία να μάθουν και να καταλάβουν ορισμένες υποχρεώσεις, κοινωνικούς κανόνες και διεργασίες.

Ξεκάθαρες προσδοκίες

Είναι απαραίτητο για τα παιδιά να γνωρίζουν ακριβώς τι περιμένουν οι γονείς από αυτά και να μην έχουν να το μαντέψουν από τα συμφραζόμενα. Επομένως, οι γονείς θα πρέπει να δηλώσουν ξεκάθαρα τις προσδοκίες τους.

Αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα, καλό είναι να γίνει συζήτηση με το παιδί (θα πρέπει να είναι σχολικής ηλικίας), θέτοντας ποιο είναι το πρόβλημα, γιατί είναι πρόβλημα, πως αισθάνεται ο γονιός και το παιδί σχετικά με αυτό και τι προτείνει ο καθένας για την επίλυσή του. Εδώ θα πρέπει να θέσει ο γονιός και το ποιες θα είναι οι συνέπειες.

Ο γονιός μπορεί να κάνει διάφορες εναλλακτικές προτάσεις και να δώσει στο παιδί τη δυνατότητα επιλογής. Οι διαπραγματεύσεις και η συζήτηση που επιτρέπουν τη συμμετοχή του παιδιού στη διαδικασία λήψης αποφάσεων αποτελούν κίνητρο για να τις εφαρμόσει το παιδί.

Άνευ όρων αγάπη

Οι γονείς είναι υπεύθυνοι για την ανατροφή των παιδιών τους, αλλά είναι υπεύθυνοι και για να δείξουν την αγάπη τους στο παιδί. Όταν ακόμη και η επιδιορθωτική καθοδήγηση σε περίπτωση σφάλματος ή άσχημης συμπεριφορά του παιδιού γίνεται με αγάπη, αυτό κάνει όλη τη διαφορά για το παιδί. Το να καταλάβει το παιδί ότι οι γονείς το αγαπούν άνευ όρων, ακόμα και αν δεν τους αρέσουν κάποιες από τις συμπεριφορές του, είναι σημαντικό για την ψυχική του υγεία.

Ουδείς αλάνθαστος

Οι γονείς θα πρέπει να δεχθούν ότι και οι ίδιοι υπόκεινται στους ίδιους ανθρώπινους περιορισμούς όπως όλοι και ότι δεν είναι αλάνθαστοι! Και οι γονείς έχουν τα δυνατά και τ’ αδύνατα σημεία τους, και συχνά η υπομονή τους φτάνει στα όρια της.

Είναι σημαντικό για τον κάθε γονιό ν’ αναγνωρίζει τις ανάγκες του και να έχει ρεαλιστικές προσδοκίες από τον εαυτό του, το σύζυγο και τα παιδιά του. Οι γονείς δεν θα πρέπει να ξεχνούν ότι το να είναι κανείς γονιός είναι κουραστική εργασία και χρειάζονται διαλείμματα ψυχικής ξεκούρασης και χαλάρωσης. Ακόμα και αυτό έχει σημασία -όχι μόνο για το γονιό- για το παιδί, που μαθαίνει ότι πρέπει να φροντίζουμε για την ψυχική μας υγεία.

health.in.gr