Φάρμακα και ευρώ: Τι μέλλει γενέσθαι με τις τιμές και την επάρκεια

Οι τιμές των φαρμάκων είναι τόσο διαφορετικές στις χώρες της ευρωζώνης, ώστε έχει αναπτυχθεί ολόκληρη βιομηχανία οικονομικής εκμετάλλευσης του γεγονότος αυτού. Ένα φάρμακο για τη γρίπη είναι 60% ακριβότερο στη Βρετανία από ό,τι στην Ελλάδα. Με τη νομοθεσία των παράλληλων εξαγωγών η Ελλάδα πωλεί στη μέση τιμή των τριών φθηνότερων χωρών της ΕΕ. Τι θα αλλάξει όμως με το καινούριο νόμισμα και πώς θα διαμορφωθεί το τοπίο; Θα συνεχιστεί η έλλειψη σκευασμάτων στα ράφια των ελληνικών φαρμακείων;

Ο ΕΟΦ, το υπουργείο Ανάπτυξης, το υπουργείο Υγείας και κάθε αρμόδιος φορέας δηλώνουν αδυναμία να ελέγξουν τις παράλληλες εξαγωγές, ενώ με εξαγγελίες και πρόστιμα προσπαθούν να «συνετίσουν» τους φερόμενους ως υπεύθυνους. Όσοι γνωρίζουν όμως την αγορά φαρμάκου στην Ευρώπη, υποστηρίζουν ότι η πρώτη επίπτωση του ευρώ θα είναι να αυξηθούν οι πωλήσεις των φαρμάκων για τον… πονοκέφαλο.

Η αλήθεια είναι ότι η εισαγωγή του ευρώ θα επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην αγορά φαρμάκου, αλλά όχι αμέσως. Η πρώτη επίπτωση θα είναι το γεγονός ότι οι καταναλωτές θα μπορούν να συγκρίνουν τις τιμές που ισχύουν εντός των διαφορετικών συστημάτων υγείας στην Ευρώπη.

Μακροπρόθεσμα, μπορεί να οδηγήσει στην εναρμόνιση των κοινωνικών πολιτικών εντός της ΕΕ. Πριν από αυτό όμως, το ενιαίο νόμισμα θα λειτουργήσει ως μοχλός μεταρρύθμισης ενός εξαιρετικά περίπλοκου συστήματος.

Ως γνωστόν, κάποιες εταιρείες, κυρίως φαρμακαποθήκες, γνωστές ως «παράλληλοι εισαγωγείς», αγοράζουν φάρμακα από τις χώρες όπου είναι φθηνότερα, τα μεταφέρουν στις χώρες όπου πωλούνται σε υψηλότερες τιμές (κυρίως Βρετανία και Γερμανία), τα επανασυσκευάζουν για την τοπική αγορά και τα πωλούν αποκομίζοντας ένα σεβαστό κέρδος.

Για να αναφέρουμε μια ακραία περίπτωση, ένα φάρμακο για τον καρκίνο ή για τη γρίπη μπορεί να πωλείται 60% ακριβότερα στη Βρετανία από ό,τι στην Ελλάδα ή την Πορτογαλία, αν και συνήθως οι διαφορές κυμαίνονται μεταξύ 30 και 50%.

Η αξία της αγοράς των παράλληλων εισαγωγών ανέρχεται περίπου στα 790 εκατομμύρια ευρώ ετησίως μόνο στη Βρετανία. Στη Γερμανία, τα φαρμακεία έχουν εντολή να διαθέτουν εισαγόμενα φάρμακα, αν είναι φθηνότερα κατά 10% ή περισσότερο από τα εγχώρια. Στη Σουηδία, η απαγόρευση των παράλληλων εισαγωγών έπαψε να ισχύει το 1995, ενθαρρύνοντας την εισροή ξένων φαρμάκων, τα οποία τώρα αντιστοιχούν στο 6% της συνολικής αγοράς.

Οι περισσότεροι καταναλωτές θα εκπλαγούν όταν διαπιστώσουν, μέσω της ενιαίας εφαρμογής του ευρώ, πόσο διαφέρουν οι τιμές των φαρμάκων από χώρα σε χώρα.

Ωστόσο, η σύγκλιση των τιμών θα καθυστερήσει, κυρίως επειδή η αγορά φαρμάκου συνδέεται στενά με τα συστήματα υγείας, τα οποία διαφέρουν επίσης πολύ από χώρα σε χώρα.

Οι κυβερνήσεις ελέγχουν τις πολιτικές επιστροφής φαρμακευτικών δαπανών και τα φάρμακα θεωρούνται δαπάνη του προϋπολογισμού που πρέπει να περιοριστεί όσο είναι δυνατόν.

Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν λίστες με τιμές αναφοράς, οι οποίες προκύπτουν από ένα μέσο όρο τιμών και από ένα «καλάθι» χωρών. Η Γαλλία, που είναι γνωστή ως σκληρός διαπραγματευτής, έχει δύο λίστες, μια για τα φάρμακα για τα οποία θα υπάρχουν επιστροφές από το σύστημα υγείας και άλλη μια που περιλαμβάνει τα φάρμακα που δεν καλύπτονται από αυτό. Οι περισσότερες χώρες έχουν επιβάλει περικοπές με τον έναν ή τον άλλο τρόπο την τελευταία δεκαετία.

Οι πιο αισιόδοξοι ελπίζουν ότι η μεγαλύτερη διαφάνεια στις τιμές θα οδηγήσει σε μια σταδιακή εναρμόνιση, η οποία στη συνέχεια θα επιφέρει τη σύγκλιση των πολιτικών κοινωνικής ασφάλισης και επιστροφής δαπανών στο σύνολο της ευρωζώνης.

Αυτό, σε συνδυασμό με τις μεταφερόμενες (από χώρα σε χώρα) συντάξεις, θα βοηθήσει στην ενοποίηση μιας υποτιθέμενης ελεύθερης αλλά στην πραγματικότητα κατακερματισμένης αγοράς εργασίας. Πάντως, οι εθνικές κυβερνήσεις θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες προκειμένου να φτάσουν σε μια συναινετική λύση σχετικά με την κοινή πολιτική κοινωνικής προστασίας, ακριβώς όπως συναντούν προβλήματα στο να βρουν κοινό παρονομαστή σχετικά με τη χρηματοοικονομική προστασία. Και στους δύο τομείς, υπάρχουν μεγάλα συμφέροντα τα οποία πρέπει να διαταραχθούν.

Οι φαρμακευτικές εταιρείες υποστηρίζουν ότι η έρευνα αποτελεί ουσιαστικό τμήμα της λειτουργίας τους και γι’ αυτό είναι ζωτικής σημασίας να διατηρηθούν οι διαφορές στις τιμές. Οι τιμές τους, όμως, απλώς αντανακλούν τη διαφορετική αγοραστική δύναμη και τους προϋπολογισμούς υγείας των διαφορετικών χωρών.

Η εναρμόνιση των τιμών ενέχει τον κίνδυνο να στραφεί ο τομέας έρευνας και ανάπτυξης (R&D) των φαρμακοβιομηχανιών προς την πιο προσοδοφόρα αμερικανική αγορά. Η Ευρώπη θα χάσει θέσεις εργασίας, καθώς και μια πολύτιμη δεξαμενή πνευματικής ιδιοκτησίας και προστιθέμενης αξίας.

Παρόμοιες απειλές περικλείει και η προοπτική διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε χώρες όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία, στις οποίες οι πατέντες των φαρμάκων είναι δυσκολότερο να τηρηθούν από ό,τι στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

health.in.gr