To «μαύρο κουτί» της επιχείρησης διάσωσης του άτυχου Στέλιου στο φαράγγι του Αμπά

Για μια σειρά από δυσλειτουργίες και ελλείψεις στην επιχείρηση διάσωσης στο φαράγγι του Αμπά, κατά τη διάρκεια της οποίας έχασε την ζωή του στις 7 Δεκεμβρίου ο Στέλιος Παπαδογιαννάκης, κάνει λόγο η Σπηλαιολογική Ομοσπονδία Ελλάδας.

Η Σπηλαιολογική Ομοσπονδία Ελλάδας καταγράφει στην ανακοίνωσή τις διαπιστώσεις της από το πεδίο της επιχείρησης, οι οποίες βασίζονται σε άμεσες μαρτυρίες και τεχνικές παρατηρήσεις, καθώς το κείμενο συντάχθηκε από την εθελοντική ομάδα διάσωσης που συστάθηκε και έσπευσε στο σημείο.

Την ίδια στιγμή, η Σπηλαιολογική Ομοσπονδία ζητάει την εξέταση των αιτιών καθυστέρησης και των διαπιστωμένων ελλειμμάτων στην επιχειρησιακή ανταπόκριση των εμπλεκόμενων υπηρεσιών.

Τα 6 σημεία

Όπως αναφέρει το patris.gr, έξι είναι συνολικά τα σημεία που καταγράφει η Σπηλαιολογική Ομοσπονδία Ελλάδας. Το πρώτο σημείο αφορά στην δυσλειτουργία επικοινωνίας. Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση οι αρχικές πληροφορίες που μεταφέρθηκαν σχετικά με την κατάσταση του τραυματία, υπήρξαν αντιφατικές και ελλιπείς, χωρίς επαρκή επιβεβαίωση και ιατρική εκτίμηση. Η Σπηλαιολογική Ομοσπονδία Ελλάδας εξηγεί ότι λόγω αυτή της αδυναμίας επικοινωνίας, ο Στέλιος Παπαδογιαννάκης δεν αντιμετωπίστηκε εξ αρχής ως πολυτραυματίας, με αποτέλεσμα την ακατάλληλη περαιτέρω αντιμετώπιση του περιστατικού.

Το δεύτερο σημείο που επισημαίνει η Σπηλαιολογική Ομοσπονδία Ελλάδας είναι η απουσία ιατρικής υποστήριξης: Ο κρατικός μηχανισμός δεν διέθετε εξειδικευμένο ιατρικό ή παραϊατρικό (paramedic) προσωπικό για την άμεση εκτίμηση της κατάστασης του τραυματία, οδηγώντας σε υποεκτίμηση της σοβαρότητάς της.

Ένα ακόμα σημείο, το τρίτο κατά σειρά αφορά στην ακατάλληλη όπως χαρακτηρίζεται, διαχείριση του τραυματία, καθώς όπως εξηγεί η Σπηλαιολογική Ομοσπονδία Ελλάδας το αρχικά χρησιμοποιηθέν φορείο δεν διέθετε βασικό εξοπλισμό ακινητοποίησης (spine board), παραβιάζοντας τα θεμελιώδη πρωτόκολλα της διαχείρισης ενός πολυτραυματία.

Το τέταρτο σημείο, το οποίο καταγράφει η Σπηλαιολογική Ομοσπονδία Ελλάδας αφορά στις καθυστερήσεις και την έλλειψη σχεδιασμού. Τα μέλη της Ομοσπονδίας αναφέρουν ότι η εμμονή όπως την χαρακτηρίζουν αεροδιακομιδή ως μοναδική λύση επί 10 και πλέον ώρες, χωρίς εναλλακτικό σχέδιο επίγειας μεταφοράς, αποδείχθηκε μοιραία για τον Στέλιο Παπαδογιαννάκη. Όπως αναφέρουν, το εναλλακτικό πλάνο ενεργοποιήθηκε μόνο μετά από επίμονες παροτρύνσεις των εθελοντών διασωστών της Ομοσπονδίας και λοιπών ομάδων.

Η Σπηλαιολογική Ομοσπονδία Ελλάδας ως έκτο σημείο καταγράφει την ακαταλληλότητα των πτητικών μέσων, καθώς τα διαθέσιμα ελικόπτερα (Στρατού/Λιμενικού) δεν ήταν εξειδικευμένα για ορεινή διάσωση (HEMS), με αποτέλεσμα την αδυναμία προσέγγισης επί ώρες.

Το έκτο και τελευταίο σημείο που κατέγραψε η Ομοσπονδία, αφορά σε ελλείμματα τεχνογνωσίας και εξοπλισμού. Παρατηρήθηκε όπως λένε συγκεκριμένα, έλλειψη γνώσεων σε τεχνικές κάθετης διάσωσης και οριζόντιας μεταφοράς φορείου σε δύσβατο πεδίο από μέλη του κρατικού μηχανισμού, καθώς και ανεπάρκεια στοιχειώδους εξοπλισμού προστασίας των ίδιων των διασωστών από τις αντίξοες καιρικές συνθήκες.

Αναλυτικά η ανακοίνωση της Σπηλαιολογικής Ομοσπονδίας Ελλάδας

Η Σπηλαιολογική Ομοσπονδία Ελλάδος (Σ.Ο.Ε.) και η εθελοντική Ομάδα Διάσωσής της, εκφράζουν τα ειλικρινή συλλυπητήρια στην οικογένεια του εκλιπόντος Στέλιου Παπαδογιαννάκη.

Η Ομάδα Διάσωσης, σε συνεργασία με ορειβάτες και canyoneers, συμμετείχε ενεργά στην επιχείρηση διάσωσης στο φαράγγι του Αμπά, στα Αστερούσια Όρη της νότιας Κρήτης (07/12/2025), καταβάλλοντας κάθε δυνατή προσπάθεια καθ’ όλη τη διάρκειά της.

Με αίσθημα ευθύνης απέναντι στην κοινότητα των ορεινών δραστηριοτήτων και το ευρύτερο κοινό, η Σ.Ο.Ε. προχωρά στη δημοσιοποίηση κρίσιμων διαπιστώσεων σχετικά με τις δυσλειτουργίες που καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, με στόχο την πρόληψη παρόμοιων τραγωδιών στο μέλλον.

Διαπιστώσεις από το πεδίο της επιχείρησης

Παρά την άμεση κινητοποίηση των εθελοντών διασωστών της Σ.Ο.Ε., εγγεγραμμένων στο Μητρώο της Πολιτικής Προστασίας, κατά τη διάρκεια της επιχείρησης διαπιστώθηκαν τα εξής:

• Δυσλειτουργία επικοινωνίας: Οι αρχικές πληροφορίες που μεταφέρθηκαν σχετικά με την κατάσταση του τραυματία, υπήρξαν αντιφατικές και ελλιπείς, χωρίς επαρκή επιβεβαίωση και ιατρική εκτίμηση. Δεν αντιμετωπίστηκε εξ αρχής ως πολυτραυματίας, με αποτέλεσμα την ακατάλληλη περαιτέρω αντιμετώπιση του περιστατικού.

• Απουσία ιατρικής υποστήριξης: Ο κρατικός μηχανισμός δεν διέθετε εξειδικευμένο ιατρικό ή παραϊατρικό (paramedic) προσωπικό για την άμεση εκτίμηση της κατάστασης του τραυματία, οδηγώντας σε υποεκτίμηση της σοβαρότητάς της.

• Ακατάλληλη διαχείριση του τραυματία: Το αρχικά χρησιμοποιηθέν φορείο δεν διέθετε βασικό εξοπλισμό ακινητοποίησης (spine board), παραβιάζοντας τα θεμελιώδη πρωτόκολλα της διαχείρισης ενός πολυτραυματία.

• Καθυστερήσεις και έλλειψη εναλλακτικού σχεδιασμού: Η εμμονή στην αεροδιακομιδή ως μοναδική λύση επί 10 και πλέον ώρες, χωρίς εναλλακτικό σχέδιο επίγειας μεταφοράς, αποδείχθηκε μοιραία. Το εναλλακτικό πλάνο ενεργοποιήθηκε μόνο μετά από επίμονες παροτρύνσεις των εθελοντών διασωστών της Σ.Ο.Ε και λοιπών ομάδων.

• Ακαταλληλότητα πτητικών μέσων: Τα διαθέσιμα ελικόπτερα (Στρατού/Λιμενικού) δεν ήταν εξειδικευμένα για ορεινή διάσωση (HEMS), με αποτέλεσμα την αδυναμία προσέγγισης επί ώρες.

• Ελλείμματα τεχνογνωσίας και εξοπλισμού: Παρατηρήθηκε έλλειψη γνώσεων σε τεχνικές κάθετης διάσωσης και οριζόντιας μεταφοράς φορείου σε δύσβατο πεδίο από μέλη του κρατικού μηχανισμού, καθώς και ανεπάρκεια στοιχειώδους εξοπλισμού προστασίας των ίδιων των διασωστών από τις αντίξοες καιρικές συνθήκες.

Τα αιτήματά μας

Με βάση τα παραπάνω και σε συνέχεια των σχετικών καταγγελιών της Ελληνικής Ομοσπονδίας Ορειβασίας – Αναρρίχησης (Ε.Ο.Ο.Α.), η Σπηλαιολογική Ομοσπονδία Ελλάδος αιτείται:

• Άμεση διερεύνηση: Εξέταση των αιτιών καθυστέρησης και των διαπιστωμένων ελλειμμάτων στην επιχειρησιακή ανταπόκριση των εμπλεκόμενων υπηρεσιών.

• Ενεργοποίηση ΕΜΕΔΑ: Άμεση εφαρμογή του Εθνικού Μηχανισμού Εναέριας Διάσωσης και Αεροδιακομιδών «Θεοφάνης Ερμής Θεοχαρόπουλος» (ν. 4989/2022 & 5075/2023), ο οποίος παραμένει ανενεργός παρά τη νομοθέτησή του.

• Εκσυγχρονισμό πρωτοκόλλων: Υιοθέτηση διεθνών προτύπων HEMS για την άμεση ιατρική παρέμβαση και τη χρήση εξειδικευμένου εξοπλισμού.

• Θεσμική Συνεργασία: Καθορισμό σαφούς πρωτοκόλλου συνεργασίας μεταξύ κρατικών φορέων και πιστοποιημένων εθελοντικών οργανώσεων.

Η διάσωση σε δυσπρόσιτες περιοχές δεν αφορά μόνο τους ορειβάτες· αποτελεί δημόσιο αγαθό που το κράτος οφείλει να παρέχει σε κάθε πολίτη ή επισκέπτη. Η θωράκιση του μηχανισμού διάσωσης με εξειδικευμένη γνώση, σύγχρονα μέσα και αλληλοσεβασμό μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων είναι ζήτημα ζωής και θανάτου.