Έρευνα: Κυρίαρχο το αίτημα για «πολιτική αλλαγή» – Κρίση νομιμοποίησης στους θεσμούς

Πάνω από έξι στους δέκα ψηφοφόρους επιθυμούν πολιτική αλλαγή -με το αίτημα να είναι πλειοψηφικό ακόμη και μεταξύ των αυτοπροσδιοριζόμενων ως Κεντρώων- σύμφωνα με τα ευρήματα μακροχρόνιων τάσεων δημοσκοπήσεων που παρουσίασε ο πρόεδρος της Metron Analysis, Στράτος Φαναράς, στο πλαίσιο της συζήτησης που διοργάνωσε ο Κύκλος Ιδεών, υπό τον τίτλο «Το αδιέξοδο της χώρας που αποτυπώνουν οι δημοσκοπήσεις».

Ειδικότερα, στην ερώτηση «τι θα λέγατε ότι χρειάζεται περισσότερο η διακυβέρνηση της χώρας σήμερα; Πολιτική σταθερότητα ή πολιτική αλλαγή;», το 62% απάντησε «πολιτική αλλαγή», ενώ το 37% «πολιτική σταθερότητα». Σχολιάζοντας το εύρημα, ο κ. Φαναράς τόνισε πως «εξεπλάγην» από το ποσοστό όσων δηλώνουν ότι επιθυμούν πολιτική αλλαγή.

«Έχει πολιτικό πρόσημο αυτή η πλειοψηφία. Έχουμε έναν χώρο που από την Αριστερά ξεκινά από το 90% και φτάνει μέχρι το Κέντρο στο 56%. Αντίθετα, περνάει μπροστά το “πολιτική σταθερότητα” στην Κεντροδεξιά και στη Δεξιά», συμπλήρωσε, θέτοντας το ερώτημα κατά πόσον υπάρχει ζήτημα κυβερνησιμότητας.

«Η πολιτική αλλαγή δεν αφορά απλώς τη διακυβέρνηση της χώρας, είναι ένα θέμα που αφορά το πολιτικό σύστημα και το πολιτικό κλίμα που επικρατεί στη χώρα», διευκρίνισε.

Πλειοψηφικό το αίτημα πολιτικής αλλαγής

Χαμηλή εμπιστοσύνη στο Κοινοβούλιο

Στη μέτρηση της πολιτικής και κοινωνικής εμπιστοσύνης —από το 1 έως το 10—, που, όπως διευκρίνισε ο Στράτος Φαναράς, δεν αφορά την εμπιστοσύνη στη διακυβέρνηση αλλά στο Κοινοβούλιο, οι μέσες τιμές εμπιστοσύνης σπάνια ξεπερνούν το 4.

«Τον περασμένο μήνα και τώρα έχουμε μέση τιμή 3,2 και 3,3, που είναι οι χαμηλότερες της τελευταίας περιόδου διακυβέρνησης της ΝΔ», τόνισε ο πρόεδρος της Metron Analysis.

Όσον αφορά την κοινωνική εμπιστοσύνη —την εμπιστοσύνη, δηλαδή, στον συμπολίτη—, οι απαντήσεις εμφανίζονται μοιρασμένες. «Αν και σε αυτόν τον δείκτη ήμασταν κάτω από το 5, μπορεί να δερνόμασταν στους δρόμους», σχολίασε.

Ακολούθως, επισήμανε με έμφαση ότι πλέον υπάρχει ένα ζήτημα που υπερβαίνει τη διακυβέρνηση, υπερβαίνει τον πρωθυπουργό και τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, και αγκαλιάζει συνολικά τους θεσμούς και το πολιτικό σύστημα.

Πολιτική και κοινωνική εμπιστοσύνη

Για τους θεσμούς και την εμπιστοσύνη των πολιτών, οι Ένοπλες δυνάμεις απολαμβάνουν την εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας των πολιτών, ενώ ακολουθεί η Αστυνομία και η Εκκλησία. Ακολουθούν οι Ανεξάρτητες Αρχές, η Δικαιοσύνη, οι Τράπεζες και τελευταία, με χαμηλό δείκτη εμπιστοσύνης, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.

Εξηγώντας τις τάσεις και την πρωτοκαθεδρία του Στρατού και της Αστυνομίας ο κ. Φαναράς, υπογράμμισε πως «μηχανισμοί δηλαδή οι οποίοι δεν είναι διαιρετικοί, μηχανισμοί που δεν είναι πολιτικοί και είναι θεμελιώδεις για τη συνοχή και την ύπαρξη του Κράτους. Καταϊδρωμένες στην τέταρτη θέση οι Ανεξάρτητες Αρχές, στη συνέχεια η Δικαιοσύνη, οι Τράπεζες και τα ΜΜΕ. Έχουμε μια εικόνα πλήρους αναξιοπιστίας και έλλειψης εμπιστοσύνης».

Η εμπιστοσύνη σε σημαντικούς θεσμούς

Μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην ευρωπαϊκή δικαιοσύνη από την ελληνική – «Κρίση νομιμοποίησης»

Ένα ακόμη κρίσιμο εύρημα αφορά την εμπιστοσύνη την εμπιστοσύνη στους θεσμούς για την απόδοση δικαιοσύνης. Η ευρωπαϊκή δικαιοσύνη απολαμβάνει σαφώς υψηλότερη εμπιστοσύνη σε σύγκριση με την ελληνική.

Συγκεκριμένα, το 73% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι εμπιστεύεται «πολύ» ή «αρκετά» την ευρωπαϊκή δικαιοσύνη, ενώ μόλις το 34% εκφράζει εμπιστοσύνη προς την ελληνική. Χαμηλές είναι επίσης οι επιδόσεις τόσο της κυβέρνησης (22%) όσο και της αντιπολίτευσης (26%) στα επίπεδα εμπιστοσύνης.

«Έχουμε ένα ζήτημα, εδώ και δύο χρόνια, το αποτέλεσμα είναι by far μπροστά σε εμπιστοσύνη η ευρωπαϊκή δικαιοσύνη και όχι οι δικοί μας θεσμοί. Αν αυτό δεν συνιστά κρίση νομιμοποίησης, δεν ξέρω τι θα μπορούσε να συνιστά», υπογράμμισε με έμφαση ο κ. Φαναράς.

«Πόσο εμπιστεύεστε τον κάθε έναν από τους παρακάτω θεσμούς ότι συμβάλλει να αποκαλυφθεί η αλήθεια και να αποδοθεί δικαιοσύνη»

Η μεγάλη βουτιά «στην πορεία της χώρας»

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η μακροχρόνια τάση των ευρημάτων για την πορεία της χώρας. Κατά την εκλογή της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη, όπως και την περίοδο της πανδημίας του κορονοϊού, οι πολίτες αισθάνονταν πλειοψηφικά ότι η πορεία της χώρας κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση.

Έκτοτε, ωστόσο, η εικόνα αλλάζει σταθερά, με τη θετική γνώμη να υποχωρεί στο 25% τον Σεπτέμβριο του 2025. «Διαμορφώνεται ένα τοπίο που έχει αρνητικό ισοζύγιο από το 2022 και μετά, άρα έχουμε μια τριετία που η απόσταση των αρνητικών με τα θετικά διευρύνεται. Είναι ένα πρώτο σημάδι για το κλίμα που επικρατεί στη χώρα την τελευταία δεκαετία», σχολίασε ο κ. Φαναράς.

Παρόμοια εικόνα, ωστόσο, είχε καταγραφεί και την περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Με την εκλογή του, τον Ιανουάριο του 2015, το 69% των πολιτών απαντούσε ότι η πορεία της χώρας ήταν «σωστή», ποσοστό που στη συνέχεια υποχώρησε έως και σε μονοψήφια επίπεδα.

«Η χώρα μας αυτήν την περίοδο κινείται προς τη σωστή ή προς τη λάθος κατεύθυνση;»

Επτά στους δέκα κρίνουν αρνητικά την κυβέρνηση

Σε ό,τι αφορά την αξιολόγηση της κυβέρνησης, από την έναρξη της διακυβέρνησης της ΝΔ έως και τον Νοέμβριο του 2020 —περίοδος της πανδημίας— η κυβέρνηση Μητσοτάκη αξιολογούνταν θετικά από την πλειονότητα των πολιτών. Όπως ανέφερε ο πρόεδρος της Metron Analysis, «το 68% της θετικής κρίσης που καταγράφηκε τον Μάρτιο του 2020 δεν έχει υπάρξει ξανά την περίοδο της Μεταπολίτευσης».

Έκτοτε, παρά τις επιμέρους διακυμάνσεις, τα ποσοστά θετικών αξιολογήσεων βαίνουν μειούμενα, φτάνοντας στο μόλις 23% τον Οκτώβριο του 2025. «Σήμερα βρισκόμαστε σε μια περιοχή που έχουμε πάνω από 70% αρνητικές αξιολογήσεις», σημείωσε ο κ. Φαναράς, προσθέτοντας ότι τα μεγέθη που παρουσιάζονται παραπέμπουν σε αξιολογήσεις προηγούμενων κυβερνήσεων στο παρελθόν.

«Ποια είναι η εντύπωσή σας για το έργο της κυβέρνησης συνολικά. Θετική ή αρνητική;»

Η πτώση της αξιωματικής αντιπολίτευσης

Αρνητική είναι η εικόνα και για την αξιωματική αντιπολίτευση. Από την εκλογή του Νίκου Ανδρουλάκη και την ανάληψη της δεύτερης θέσης στα κοινοβουλευτικά έδρανα, μετά τη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, είχε καταγραφεί μια αρχική θετική διάθεση (26%) προς το ΠΑΣΟΚ–ΚΙΝΑΛ, παρά το συνολικά αρνητικό ισοζύγιο.

Η τάση αυτή όμως σταδιακά εξανεμίστηκε, με αποτέλεσμα σήμερα μόλις το 10% να κρίνει θετικά τις επιδόσεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης, έναντι 81% που διατυπώνουν αρνητική άποψη. «Έχουμε μια αξιωματική αντιπολίτευση που απέχει διψήφιο ποσοστό από την κυβέρνηση. Εκ του ρόλου της δεν παίρνει αποφάσεις, αλλά σε κάθε περίπτωση θα μπορούσαν να είναι πολύ πιο ψηλές οι επιδόσεις», ανέφερε ο δημοσκόπος.

Αξιολόγηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης

«Τοπίο κατακερματισμού στη χώρα»

Καταληκτικά ο Στράτος Φαναράς παρομοίασε το κομματικό σύστημα της Ελλάδος με πίτα. «Εμφανίζονται διάφοροι οι οποίοι θέλουν να πάρουν ένα κομμάτι από την πίτα. Και όσο παίρνει ο καθένας ένα κομμάτι από την πίτα, αυτά τα κομμάτια λεπταίνουν, μικραίνουν και καθιστούν αδύναμη τη δυνατότητα της επόμενης μέρας για να υπάρξει συνοχή, πλειοψηφία, αποδοχή για να προχωρά τις αναγκαίες επιλογές που έχει ανάγκη η χώρα», επισήμανε.

Πρόσθεσε πως «δηλαδή είναι το τοπίο του κατακερματισμού, μέχρι να μείνουν ψίχουλα στο ταψί και να χρειαστούμε να ανασυνθέσουμε, να ξανά φουρνίσουμε μια νέα πίτα».