Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΙΖ’)
Στο σύγγραμμά του «Αθηναίων Πολιτεία» ο Αριστοτέλης, ύστερα από μια ιστορική αναδρομή, προβαίνει στη συστηματική παρουσίαση των κρατικών θεσμών της Αθήνας
Το ενδιαφέρον του Αριστοτέλη για τα προβλήματα της κοινότητας και του κρατικού βίου τον οδήγησε από νωρίς στη δημιουργία συγγραμμάτων (εξωτερικών λόγων) όπως ο Πολιτικός και τα έργα του Περί δικαιοσύνης και Περί βασιλείας (το τελευταίο ενδέχεται να προέρχεται από την εποχή κατά την οποία έζησε στη Μακεδονία). Η δραστηριότητα του Σταγειρίτη στο συγκεκριμένο τομέα συνεχίστηκε με πλήθος έργων, που σχεδόν όλα χάθηκαν ήδη από την αρχαιότητα (τίτλοι όπως Νόμιμα βαρβαρικά, Δικαιώματα ελληνίδων πόλεων και Πολιτείαι, ένα μεγαλεπήβολο συλλογικό έργο για πολλές δεκάδες πολιτεύματα).
Μοναδική εξαίρεση αποτέλεσε το σύγγραμμα Αθηναίων Πολιτεία, όπου ο Αριστοτέλης, ύστερα από μια ιστορική αναδρομή, προβαίνει στη συστηματική παρουσίαση των κρατικών θεσμών της Αθήνας. Οι πολύτιμες γνώσεις που προσφέρονται εδώ συνυπάρχουν με ορισμένα λάθη και μεροληπτικές προσεγγίσεις, προφανώς συνεπεία της μεγάλης δυσκολίας του εγχειρήματος και της έλλειψης αξιόπιστων σε κάθε περίπτωση πηγών.
Βεβαίως, το ενδιαφέρον των μελετητών στο υπό εξέταση πεδίο προσελκύουν κατεξοχήν τα Πολιτικά, σύγγραμμα που θεωρείται –στη διαθέσιμη τουλάχιστον μορφή του– καρπός της σύναψης τμημάτων που δημιουργήθηκαν σε διάφορες χρονικές περιόδους, με αφετηρία την παραμονή του φιλοσόφου στην Άσσο της Μυσίας και κατάληξη τη δεύτερη αθηναϊκή περίοδο του Αριστοτέλη.
Στο πρώτο από τα οκτώ βιβλία των Πολιτικών εξετάζονται οι γενικές προϋποθέσεις της ζωής μέσα σε μια κοινότητα, την οποία ο Αριστοτέλης θεωρεί ως κατάλληλη μορφή διαβίωσης για τον άνθρωπο (κατά τη δική του αντίληψη, η πόλη είναι ένα φυσικό δημιούργημα και ο άνθρωπος είναι φύσει ζώον πολιτικόν). Επίσης, παρουσιάζεται ο τρόπος με τον οποίο σχηματίστηκαν τα τρία είδη κοινωνικών οντοτήτων –ο οίκος/οικογένεια, η κώμη/χωριό και η πόλις– και επεξηγείται η σχέση οικογενειακής και πολιτικής κοινότητας. Στο ίδιο βιβλίο, με ένα σαφώς συντηρητικό πνεύμα, προβάλλεται ως μια φυσική κατάσταση η κυριαρχία των ελευθέρων επί των δούλων (όσων είχαν γεννηθεί για τη δουλεία), των Ελλήνων επί των βαρβάρων. Σε γενικές γραμμές, ο Αριστοτέλης ιεραρχεί τους ανθρώπους με βάση την πνευματική υπεροχή και όχι τη σωματική εργασία, ενώ πρεσβεύει πως ο δούλος είναι μεν έμψυχον όργανον (ένα ζωντανό εργαλείο), αλλά η φιλία ανάμεσα σε αυτόν και τον κύριό του, τον ελεύθερο άνθρωπο, είναι εφικτή στο μέτρο και μόνο όπου ο δεύτερος μπορεί να δει τον πρώτο ως ανθρώπινη ύπαρξη.
*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, έκδοση του αριστοτελικού συγγράμματος «Αθηναίων Πολιτεία» (επιμέλεια Εμμ. Γ. Παντελάκη, καθηγητή του Μαρασλείου Διδασκαλείου, Αθήνα, 1917).
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Α’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Β’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Γ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Δ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Ε’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΣΤ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Ζ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Η’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Θ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Ι’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΙΑ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΙΒ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΙΓ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΙΔ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΙΕ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΙΣΤ’)
- Ο Άρης Betsson μοίρασε δώρα και χαμόγελα στα παιδιά της κλινικής «Άγιος Λουκάς»
- Σιβηρία: Η περιοχή με τη χαμηλότερη θερμοκρασία την παραμονή των Χριστουγέννων στη Γη
- e-EΦΚΑ – ΔΥΠΑ: Ο «χάρτης» των πληρωμών από 29 Δεκεμβρίου έως 2 Ιανουαρίου
- Ο Αντεγέμι εξακολουθεί να προκαλεί συζητήσεις στη Γερμανία
- Παπασταύρου από ΑΔΜΗΕ: Οι εργαζόμενοι διασφαλίζουν την ομαλή ηλεκτροδότηση
- Ιδιοφυΐα, παράνοια και από Ίκαρος, ερημίτης – Η σκοτεινή πτώση του αινιγματικού μεγιστάνα Χάουαρντ Χιουζ
- Oι καταναλωτές θέλουν ανθρώπους όχι bots: Αναντικατάστατη η ζωντανή επαφή
- Άγιος Βασίλης: Πού βρίσκεται; Δείτε live το ταξίδι του σε όλο τον κόσμο
Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Τετάρτη 24.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/stephan-widua-ef5IgSRyFjo-unsplash-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442