Η στεγαστική κρίση στην ΕΕ: Ένα εμπόδιο στην ανεξαρτητοποίηση των νέων

Η σοβαρότητα της στεγαστικής κρίσης στην ΕΕ έχει δυσκολέψει την εύρεση κατοικίας για τους πολίτες, καθώς η έλλειψη προσφοράς κατοικιών σε συνδυασμό με τα υψηλά ενοίκια εξακολουθούν να αποτελούν μείζον πρόβλημα.

Σύμφωνα με την Eurostat, οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν κατά 48% και τα ενοίκια κατά 22% το 2023. Εν τω μεταξύ, ο πληθωρισμός οδήγησε σε αύξηση των τιμών κατά 36%.

Το βάρος αυτό έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τους νεότερους.

Κατά μέσο όρο, το 2023, τα νοικοκυριά της ΕΕ δαπάνησαν το 19,7% του διαθέσιμου εισοδήματός τους για στέγαση. Την ίδια χρονιά, τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι οι νέοι αποτελούν σημαντικό μέρος του πληθυσμού που δαπανά τουλάχιστον το 40% του εισοδήματός του για στέγαση.

Επιπλέον, το 26% των νέων στην ΕΕ ζει σε υπερπλήρεις κατοικίες, ποσοστό 9,2% υψηλότερο από το συνολικό πληθυσμό.

Μιλώντας στο Euronews, η γενική γραμματέας της Housing Europe, Sorcha Eduards, δήλωσε: «Θέτουμε σε κίνδυνο την ικανότητα των νέων να γίνουν ανεξάρτητοι, να ξεκινήσουν τη δική τους ζωή, να δημιουργήσουν οικογένειες. Έτσι, και πάλι, σε χώρες όπου υπάρχει μια κρίσιμη μάζα κατοικιών περιορισμένου κέρδους, έχουμε δει ότι η ηλικία ανεξαρτητοποίησης είναι πράγματι υψηλότερη από ό,τι σε χώρες που δεν έχουν αυτό το φαινόμενο».

«Πιστεύω λοιπόν ότι αυτό ήδη δείχνει ότι η αύξηση του αριθμού των κατοικιών περιορισμένου κέρδους και η βελτίωση των κριτηρίων πρόσβασης βοηθούν τους νέους να έχουν πραγματικά πρόσβαση σε αυτές (τις κατοικίες)».

Η λύση του προβλήματος έγκειται σε μια αλλαγή νοοτροπίας

«Έχουμε βασιστεί υπερβολικά στις δυνάμεις της αγοράς και, φυσικά, από το 2008, με τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση, υπήρξε τεράστιος αντίκτυπος στην ικανότητα του κατασκευαστικού τομέα, με αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά ο αριθμός των εταιρειών που παρέχουν υπηρεσίες, αλλά και να αυξηθεί η δυσκολία των νοικοκυριών να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους», λέει ο Eduards.

«Και νομίζω ότι αν το εξετάσουμε αυτό, δεν θα βρισκόμασταν εδώ, δεν θα μιλούσαμε για κρίση στέγασης αν τα ενοίκια και οι τιμές των κατοικιών είχαν παραμείνει σε ευθυγράμμιση με τα εισοδήματα. Αλλά τώρα έχουμε μια τεράστια, ας πούμε, διαφοροποίηση», σημειώνει.

Όσον αφορά τις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις, η Eduards εξήγησε ότι «είναι ένα άλλο παράδειγμα όπου η δημόσια πολιτική δεν έχει συμβαδίσει με τις κοινωνικές ανάγκες. Έτσι, δεν διασφαλίζουμε ότι οι πόλεις μας μπορούν να στεγάσουν τους φοιτητές μας, ότι μπορούν να στεγάσουν τις ομάδες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος και ότι μπορούν να στεγάσουν επαρκώς τους ηλικιωμένους. Επιτρέπουμε στις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις να υπονομεύουν τις μακροπρόθεσμες».

«Καταλήγουμε σε μια κατάσταση όπου έχουμε κενά διαμερίσματα που αποτελούν απλώς μια επένδυση. Απομακρύνουμε τους φοιτητές από τα πανεπιστήμια και τις οικογένειες στα προάστια. Απομακρύνουμε τους εργαζόμενους που είναι απαραίτητοι στο κέντρο της πόλης στα προάστια, προκαλώντας τους τεράστιο άγχος».

Παραδείγματα προς μίμηση

Ορισμένες χώρες έχουν ήδη εντοπίσει το πρόβλημα. Στην ΕΕ, ορισμένες χώρες έχουν ήδη δημιουργήσει μοντέλα βιώσιμης στέγασης. Στη Γερμανία, 3,2 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε συνεταιρισμούς, ένα μη κερδοσκοπικό μοντέλο που είναι απολύτως δημοκρατικό.

Στην περιοχή της Φλάνδρας στο Βέλγιο, η φτώχεια μειώθηκε κατά 40% μεταξύ των ανθρώπων που έχουν πρόσβαση σε κοινωνική στέγαση.

Η Δανία έχει ξεκινήσει προγράμματα για να εξασφαλίσει ότι οι νέοι μπορούν να έχουν πρόσβαση σε υποτροφίες και να αποφύγουν να περιπέσουν σε μια μακροχρόνια κατάσταση «καναπέ-σέρφινγκ», που τους εκθέτει στον κίνδυνο να γίνουν άστεγοι.

Στην Ολλανδία, πάνω από το 20-30% των κατοίκων ζει σε κατοικίες περιορισμένου κέρδους.

Οι ιδέες υπάρχουν, λέει η Eduards, αλλά πρέπει να βασιζόμαστε πολύ λιγότερο στις δυνάμεις της αγοράς και να επιστρέψουμε στην αντίληψη της στέγασης ως θεμελιώδους δικαιώματος.

«Νομίζω ότι είναι καιρός για μια αλλαγή παραδείγματος. Είναι καιρός να δημιουργήσουμε μια κρίσιμη μάζα κατοικιών που θα είναι υπεύθυνες, θα ανταποκρίνονται στις κοινωνικές μας ανάγκες και δεν θα έχουν ως μοναδικό στόχο τη μεγιστοποίηση του βραχυπρόθεσμου κέρδους από μήνα σε μήνα», υποστηρίζει.