Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι διάλεκτοι στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία (Μέρος Ε’)
Η επική επιρροή στο χορικό άσμα γίνεται αντιληπτή στο λεξιλόγιο, σε ιωνικά και αιολικά φωνολογικά και μορφολογικά στοιχεία
Υπό την επική επίδραση βρίσκεται ένα ακόμα είδος της λυρικής ποίησης, η χορική. Πρόκειται για ένα σύνθετο καλλιτέχνημα, καθώς αποτελεί συνδυασμό ποίησης, μουσικής και όρχησης (χορού). Η χορική ποίηση, που προκρίνει το συλλογικό έναντι του ατομικού και εκφράζει το συναισθηματικό κόσμο ενός συνόλου προσώπων, συνδέθηκε με τη δωρική διάλεκτο, μια και διαμορφώθηκε ως είδος σε δωρόφωνες περιοχές της Πελοποννήσου και της Μεγάλης Ελλάδας. Κύριο γνώρισμα της γλώσσας του χορικού λυρισμού είναι η πολυμορφία της. Η γλωσσική βάση του χορικού μέλους είναι μια λογοτεχνική δωρική πλασμένη σύμφωνα με το μοντέλο της επικής γλώσσας, χωρίς έντονους ιδιωματισμούς. Η επική επιρροή στο χορικό άσμα (οι ύμνοι, οι θρήνοι και τα εγκώμια είναι οι τρεις μεγάλες κατηγορίες χορικών τραγουδιών) γίνεται αντιληπτή στο λεξιλόγιο, σε ιωνικά και αιολικά φωνολογικά και μορφολογικά στοιχεία.
Αρχηγέτης της χορικής ποίησης υπήρξε ο Αλκμάν, ο οποίος έζησε και έγραψε τα ποιήματά του στη Σπάρτη (δε γνωρίζουμε μετά βεβαιότητας εάν ήταν Λυδός, Λάκωνας ή και Ίωνας). Οι πληροφορίες για την περίοδο ακμής του Αλκμάνος –του πρώτου χορικού ποιητή που ξέρουμε– ποικίλλουν, όλες όμως συγκλίνουν προς τον 7ο αιώνα π.Χ. (και μάλιστα το β’ μισό του αιώνα αυτού). Ο Αλκμάν συνέθεσε ύμνους, παρθένια (χορικά λυρικά άσματα που τραγουδούσαν παρθένες σε διάφορες γιορτές), παιάνες, υμεναίους (γαμήλια άσματα) και υπορχήματα (χορικά άσματα με κύριο χαρακτηριστικό το ορχηστικό στοιχείο). Ως πρώτος διδάξας του είδους, ο Αλκμάν έθεσε το γλωσσικό κανόνα για τους διαδόχους του: τα χορικά του άσματα είναι γραμμένα κατ’ αρχήν στη λακωνική διάλεκτο της εποχής του (χωρίς πάντως έντονους λακωνισμούς), αλλά σε αυτά υπάρχουν και πολλοί επικοί τύποι. Οι σαφείς «ομηρισμοί» στην ποίησή του συνάπτονται ενίοτε με αιολικά στοιχεία – άλλα εξ αυτών προέρχονται από το έπος, άλλα πάλι μπορεί να ήταν ντόπια, λακωνικά.
*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, αγγλόφωνη έκδοση (σύγγραμμα της ιταλίδας ιστορικού τέχνης και πανεπιστημιακής καθηγήτριας Gloria Ferrari, 1941-2023) αφιερωμένη στον Αλκμάνα (University of Chicago Press, 2014).
Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι διάλεκτοι στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία (Μέρος Α’)
Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι διάλεκτοι στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία (Μέρος Β’)
Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι διάλεκτοι στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία (Μέρος Γ’)
Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι διάλεκτοι στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία (Μέρος Δ’)
- Τσερνόμπιλ: Η προστατευτική κατασκευή δεν μπλοκάρει πλέον τη ραδιενέργεια οκτώ μήνες μετά το πλήγμα
- Κακοκαιρία Byron: Συναγερμός στη Λάρισα – Πλημμύρισαν τα πρώτα σπίτια από την υπερχείλιση του Ενιπέα
- Ποιοτική απασχόληση: Για την εργασιακή Ιθάκη… είναι μακρύς ο δρόμος
- Γιατί και πώς να παίξετε με τον σκύλο σας
- Πιο αγγλικό δεν έχει – Θα γράψουν οι Oasis το κομμάτι για την επόμενη ταινία του Τζέιμς Μποντ;
- ΗΠΑ: Υπό κράτηση 30χρονος που φέρεται να είχε τοποθετήσει βόμβες την παραμονή της επίθεσης στο Καπιτώλιο το 2021
- Κακοκαιρία Byron: Θυελλώδεις άνεμοι σφυροκοπούν τη Ρόδο – Έπεσαν δέντρα, έσπασαν κάβοι πλοίου
- Τέλος από τη Μύκονο Betsson ο Έβανς – Ποιος είναι ο λόγος που αποχωρεί…
Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Σάββατο 06.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/pexels-eser-tokas-54876734-25854069-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442