Είμαστε ελεύθεροι;

Γνωστός ηθοποιός προσερχόμενος για να τιμήσει το Πολυτεχνείο και τους νεκρούς του δήλωσε πως δυσκολεύεται να πει πως «σήμερα είμαστε ελεύθεροι». Οι νεκροί του Πολυτεχνείου θα έφτυναν μια τέτοια δήλωση στο πρόσωπο όποιου την ξεστόμιζε. Φανταστείτε, αυτός ο κύριος προσήλθε με όλες τις κάμερες πάνω του για να δηλώσει πως δεν αισθάνεται ελεύθερος. Ευτυχώς όμως που παρά τα κουσούρια της Δημοκρατίας μας είμαστε ελεύθεροι και μπορεί ελεύθερα ν’ ακούγονται τέτοιες ανοησίες.

Οι άνθρωποι που συνεχίζουν το κατάπτυστο σύνθημα «η χούντα δεν τελείωσε το ’73» είναι σαν να λένε πως μια στυγνή δικτατορία σαν αυτή των συνταγματαρχών, όπου κανείς δεν τολμούσε να μιλήσει κατά του καθεστώτος ούτε καν στους δικούς του ανθρώπους, είναι το ίδιο με τη σημερινή δυνατότητα όπου ο καθείς μπορεί να ανεβάσει στο Διαδίκτυο όποια ανοησία κατεβάσει η κούτρα του. Και όχι μόνο να την ανεβάσει, αλλά και να γίνει δημοφιλής ήρωας χάρη στις ανοησίες του. Ολοι αυτοί βλάπτουν τη Συρία (Δημοκρατία) αλλά όχι το ίδιο. Αυτοί σαν τον ηθοποιό τη βλάπτουν περισσότερο απ’ αυτούς που ανερυθρίαστα ακόμη και σήμερα αρνούνται τη μεγάλη εξέγερση των νέων αυτής της εποχής.

Οταν δίνεις στη χούντα επιχειρήματα να εξομοιωθεί με τη Δημοκρατία, ποιον ωφελείς; Τη Δημοκρατία ή τη χούντα; Οταν αντί να καθίσεις με σοβαρότητα και ν΄ αναλύσεις τα προβλήματα που υπάρχουν σήμερα στις Δημοκρατίες – και δεν είναι και λίγα – που τις κάνουν μη ελκυστικές στα μάτια των «χαμένων», στα μάτια των κατά Ζίγκμουντ Μπάουμαν «ανθρώπινων απορριμμάτων», και τις ταυτίζεις με στυγνές δικτατορίες, τότε με ποιον είσαι;

Με την «πλέρια» Δημοκρατία, που λέει και το ΚΚΕ, ή με την πλέρια δικτατορία του Κωνσταντίνου Πλεύρη; Αυτονόητα ερωτήματα και αυτονόητες απαντήσεις. Ναι, οι παρακολουθήσεις δεν συνάδουν με τη Δημοκρατία, η μεγάλη φτώχεια, οι μεγάλες ανισότητες, ακόμη και η όποια ομοιομορφία σκέψης και κριτικής δεν ταιριάζουν με τη Δημοκρατία. Ποια όμως είναι η διαφορά με τις δικτατορίες, εκ των οποίων η δική μας τελείωσε στις 23 Ιουλίου 1974. Η διαφορά είναι πως στις Δημοκρατίες μπορείς ν’ αλλάξεις κυβέρνηση χωρίς αιματοχυσίες, όπως έγραφε και ο Καρλ Πόπερ. Και να αγωνιστείς να έρθουν στην εξουσία τέτοιες κυβερνήσεις που στον έναν ή στον άλλο βαθμό θα καλύψουν τα κενά που προαναφέρθηκαν.

Κενά εντός των οποίων γεννιέται ο λαϊκισμός. Γιατί αυτός δεν είναι κάποια ιδιοτροπία των «υπεξούσιων» αλλά ένας λανθασμένος τρόπος να στείλουν το μήνυμα της απογοήτευσής τους από τις Δημοκρατίες και όχι το μήνυμα της άρνησής τους. Τις Δημοκρατίες τις αρνείται όχι ο λαϊκισμός αλλά ο φασισμός και η Ακροδεξιά. Γιατί όσο «ελαφριοί» είναι αυτοί που θεωρούν ότι σήμερα δεν είμαστε ελεύθεροι, τόσο επικίνδυνοι είναι αυτοί που θεωρούν πως κάθε επίκληση στον λαό είναι λαϊκισμός και κάθε λαϊκισμός είναι φωνή σταλινισμού.

Πάντως αυτοί που κλείστηκαν στο Πολυτεχνείο το 1973 δεν είναι το ίδιο με τους καταληψίες του 1979 και τους διαμαρτυρόμενους για τον Γρηγορόπουλο το 2008. Και δεν είναι το ίδιο γιατί η Δημοκρατία δεν είναι το ίδιο με τη δικτατορία.  Ελεος με την αβάστακτη ελαφρότητα των μεν και την επικινδυνότητα των δε.

Ο Γιώργος Σιακαντάρης είναι διδάκτωρ Κοινωνιολογίας, συγγραφέας