Στον κάμπο της κρίσης, χωρίς πυξίδα

Οταν δεν έχει κανείς προσανατολισμό, δεν μπορεί να φτάσει κάπου. Δεν πρόκειται για αφορισμό ανατολικής σοφίας. Πρόκειται για την αποτύπωση της σημερινής, συνολικής μετά τις εκλογές, πολιτικής στάσης του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Κάθε μέρα που περνάει επιβεβαιώνει το πρωτόγνωρο της διαπίστωσης. Tόσο καιρό μετά ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να σταθεί με στοιχειώδη επάρκεια απέναντι στον πολιτικό εαυτό του και στη συγκυρία της εποχής, όπως θα έλεγε μια κουρασμένη γλώσσα της Αριστεράς.

Μπροστά στον εαυτό του πρώτα. Οσο τετριμμένο και επαναλαμβανόμενο πια να ακούγεται δεν βρήκε το αναγκαίο πολιτικό σθένος μιας αυτοκριτικής ματιάς στην κυβερνητική του θητεία, τον λόγο και τις πολιτικές κυβερνητικές πρακτικές του. Αυτή η αδυναμία να θέσει τον εαυτό του στην κρίση του απολογισμού και της πολιτικής αυτογνωσίας, του αφαιρεί την ευκαιρία να καταστεί, αν διέθετε πολιτική πρόταση, φορέας ικανός να ακουστεί, να γίνει ο λόγος του άξιος παρατήρησης ή και αποδοχής, σε μια εποχή δύσκολη, σύνθετη, κοινωνικά και πολιτικά ενδιαφέρουσα, με τις νέες ανάγκες να πυκνώνουν και το αίτημα της πολιτικής τους «αξιοποίησης» να πλανάται στον πολιτικό κάμπο.

Η πρωτεύουσα αυτή αδυναμία γεννάει μια δεύτερη, καθοριστική και καταλυτική στη διαδρομή του παρόντος χρόνου, που άπραγος ο ΣΥΡΙΖΑ τον βλέπει να περνά. Η αδυναμία επεξεργασίας μιας πολιτικής θέσης και πρότασης, που θα του επέτρεπε την ανάπτυξη μιας αντιπολιτευτικής στρατηγικής και ταυτόχρονα και μαζί την ανάδειξη ενός κυβερνητικού προγράμματος, αντίστοιχου με την εποχή και τα κοινωνικά, πολύμορφα αιτήματά της.

Είναι πραγματικά πρωτοφανής αυτή η αδυναμία. Ανθρωποι που κατά τεκμήριο διαθέτουν τον θεωρητικό οπλισμό για την κατανόηση, με εμπειρία πολιτική και γνώση, διανοούμενοι, θεωρητικοί της «επανάστασης», καθηγητές, ακτιβιστές της «κοινωνικής σωτηρίας», δεν είναι σε θέση να διαμορφώσουν μια συνεκτική πολιτική πρόταση, με μια συνακόλουθη στρατηγική καθημερινής σύγκρουσης με την κυβέρνηση, ώστε το πολιτικό αυτό κόμμα να αποκτήσει μια σύγχρονη υπόσταση πολιτικού φορέα, που ζει πέρα από τον γραφειοκρατικό και συρρικνωμένο εαυτό του. Οι άνθρωποι που υποστήριξαν ότι συνομιλούν με το «πνεύμα της Ιστορίας» δεν μπορούν σήμερα να συνομιλήσουν με το πεζό ανθρώπινο παρόν.

Η απουσία δυνατότητας προσανατολισμού καθιστά τον ΣΥΡΙΖΑ έναν τυπικό συντελεστή των πολιτικών μας πραγμάτων, που παρά την κεντρική θεσμική θέση που κατέχει, περιστρέφεται γύρω από τα προβλήματα, μέσα στις αντιφάσεις τακτικής που αναπτύσσει και τις επιλογές της στιγμής που εκπνέουν την επομένη. Σαν στράτευμα που αναλώνεται σε ανοιχτό κάμπο, χωρίς τη δύναμη της απόφασης για μια πορεία σταθερής κατεύθυνσης και εξόδου

Η απουσία αυτή, που η νοσταλγία αναβίωσης του ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να καλύψει και να αναπληρώσει, μας επιτρέπει να διαβάσουμε καλύτερα και τους δημοσκοπικούς αριθμούς και να ερμηνεύσουμε την κυβερνητική υπολογιστική πολιτική διαχείρισης που αναπτύσσεται ενώπιόν μας, με μια φαντασία παντοδυναμίας. Η πανδημία, ως υπέρτατο κριτήριο και ζύγισμα της εποχής, επιπροσθέτει στην πολιτική ζωή μια άλλη διάσταση, που πέραν της ανάγκης των ημερών και την απειλή του θανάτου, αύριο θα διαβαστεί με τα κριτήρια της ελευθερίας, που θα μας δώσει ο έλεγχός της. Το τέλος της πανδημίας θα είναι για όλες τις πολιτικές δυνάμεις μια στιγμή ανακεφαλαίωσης. Θα ήταν χρήσιμο για τη δημοκρατική λειτουργία η αντιπολίτευση να έχει τότε  στα χέρια της μια πυξίδα.

Ο Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας