Δημόσιο αγαθό

Στις αρχές της περασμένης άνοιξης, όταν έγινε πλήρως κατανοητό ότι η ανθρωπότητα θα ερχόταν αντιμέτωπη με μια επικών διαστάσεων πανδημία, ο εμβολιασμός φάνταζε ως μοναδική λύση. Δικαίως! Ιστορικά έχει αποδειχθεί ότι ο εμβολιασμός υψώνει ένα τείχος ανοσίας αδιαπέραστο από τους παθογόνους μικροοργανισμούς. Περίτρανη απόδειξη η εκρίζωση του ιού της πολιομυελίτιδας στα μέσα της δεκαετίας του 1990, η οποία επετεύχθη χάρη στα εμβόλια των Jonas Salk και Albert Bruce Sabin.

Σήμερα το όνειρο του εμβολιασμού αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά. Και όλοι αναφερόμαστε στο εμβόλιο της Pfizer, της Moderna, της AstraZeneca. Με εξαίρεση ίσως την τελευταία, της οποίας το εμβόλιο συχνά αναφέρεται και ως εμβόλιο της Οξφόρδης (καθώς βασίστηκε σε μακροχρόνιες προσπάθειες ερευνητών του Πανεπιστημίου της βρετανικής πόλης), τα εμβόλια ενάντια στον κορωνοϊό φέρουν ονόματα εταιρειών.

Και αυτό είναι μόνο η πρώτη από μια σειρά στρεβλώσεων. Η αλήθεια είναι ότι όλα τα εμβόλια βασίστηκαν σε ευρήματα επιστημόνων, οι οποίοι χρηματοδοτήθηκαν από κρατικές πηγές. Για το εμβόλιο της Moderna αξιοποιήθηκε η δουλειά ερευνητών του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, η οποία είχε χρηματοδοτηθεί από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ. Αντιστοίχως, για το εμβόλιο της Pfizer η εταιρεία BioNTech έλαβε χρηματοδότηση 440 εκατομμυρίων ευρώ από τη γερμανική κυβέρνηση.

Για να προβεί στην παραγωγή του εμβολίου η Moderna έλαβε περί τα 2,2 δισεκατομμύρια δολάρια από την αμερικανική κυβέρνηση, ενώ η αμερικανική προπαραγγελία εμβολίων από την Pfizer άγγιξε τα 2 δισ. Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο το γεγονός ότι αυξάνονται συνεχώς οι φωνές που διερωτώνται για το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εμβολίων, τα οποία, σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές, αφήνουν σε Moderna και Pfizer περιθώρια κέρδους γύρω στο 80% λόγω της υψηλής τιμής τους.

Με άλλα λόγια, εν μέσω μιας άνευ προηγουμένου παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης τα έθνη καλούνται να πληρώσουν αδρά για ένα αγαθό που εν πολλοίς είναι και δικό τους. Και σαν αυτό να μην ήταν αρκετό, η απροθυμία των εταιρειών να μοιραστούν τη «συνταγή» για την παραγωγή εμβολίου και η επιμονή τους στις πατέντες δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο το ήδη επιτακτικό πρόβλημα της διαθεσιμότητας. Υπάρχουν χώρες οι οποίες δεν θα δουν εμβόλιο πριν από το τέλος του 2021, ενώ μονάδες παραγωγής που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν θα μένουν άπραγες.

Αραγε, πόσοι ακόμη νεκροί θα χρειαστούν μέχρι να αποφασίσουμε να αλλάξουμε ρότα;