Μηδενισμός και εξωτερική πολιτική

Την επαύριο της συμφωνίας Τουρκίας – Λιβύης, η γενική κριτική που ασκείται είναι πως η Ελλάδα δεν ακολουθεί ενεργητική εξωτερική πολιτική. Είναι, όμως, τα πράγματα έτσι; Μια νηφάλια ανάλυση των συσχετισμών των τελευταίων ετών μάλλον δείχνει ακριβώς το αντίθετο. Η Τουρκία, δηλαδή, είναι αυτή που αναγκάστηκε να αντιδράσει – με τρόπο που παραβιάζει το διεθνές δίκαιο – επειδή βρέθηκε σε δυσχερή θέση λόγω των συνεργασιών της Ελλάδας με το Ισραήλ, την Αίγυπτο και την Κύπρο. Ακόμα και ο όρος «ήπια ανάσχεση» θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει την ασκηθείσα εξωτερική πολιτική.

Προφανώς δεν είναι όλα τέλεια. Για παράδειγμα, Αθήνα και Κάιρο απέχουν από το να συμφωνήσουν για την οριοθέτηση της ΑΟΖ. Παρ’ όλα αυτά, το κλίμα είναι καλό και η επιτυχία μιας διπλωματικής προσπάθειας δεν συνδυάζεται απαραίτητα με τη δημοσιότητα. Αυτό, άλλωστε, έπραξε η Τουρκία με τη Λιβύη. Οσον αφορά την Αίγυπτο, μπορούμε απλώς να κρατήσουμε δύο σημαντικές τάσεις. Η πρώτη αφορά τις συνεχείς διαφωνίες των προέδρων Αλ Σίσι και Ερντογάν. Και η δεύτερη είναι η εξαιρετική σχέση των προέδρων Αλ Σίσι και Τραμπ.

Από εκεί και πέρα, η Ελλάδα χρειάζεται να παρουσιαστεί δημιουργική στις προτάσεις της έναντι του Ισραήλ. Η πρόσφατη παρεμπόδιση ισραηλινού ερευνητικού σκάφους από το τουρκικό ναυτικό στην ΑΟΖ της Κύπρου ανοίγει περισσότερο τον δρόμο, ώστε η Ελλάδα και το Ισραήλ να βρουν κοινό παρονομαστή στην αξιολόγηση των απειλών.

Από τη δική τους πλευρά, οι Ηνωμένες Πολιτείες κρατούν ισορροπίες. Η αντίληψη ότι η αμερικανική προσέγγιση απέναντι στην Τουρκία θα αλλάξει είναι απλοϊκή. Γίνονται, ωστόσο, μικρά βήματα υπέρ της ενίσχυσης του λεγόμενου «δημοκρατικού μπλοκ» στην Ανατολική Μεσόγειο. Για αυτό η επίσκεψη του έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στον Λευκό Οίκο στις αρχές Ιανουαρίου είναι κρίσιμη.

Ο μηδενισμός είναι η εύκολη λύση. Το δύσκολο είναι να ενισχυθεί η δημόσια συζήτηση με ουσιαστικές ιδέες που μπορούν να διευκολύνουν την ελληνική επιχειρηματολογία.

Ο δρ Γιώργος Ν. Τζογόπουλος είναι ερευνητής στο Begin Sadat Centre for Strategic Studies (Ισραήλ) και στο ΕΛΙΑΜΕΠ και διδάσκει Διεθνείς Σχέσεις στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης