Να προσέχουμε την Ευρώπη ή να μας προσέχει εκείνη;

«Να προσέχετε την Ευρώπη και να πολεμήσετε τον ηλίθιο εθνικισμό. Ζήτω η Ευρώπη!», ήταν οι τελευταίες φράσεις του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ κατά την αποχαιρετιστήρια ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πριν από λίγες ημέρες.

Λόγια όμορφα και λόγια που δικαιολογούν και την συγκίνηση με την οποία τα εκφώνησε ο κ. Γιούνκερ.

Και όμως, αξίζει να αναρωτηθεί κανείς για το πραγματικό περιεχόμενο της παρότρυνσης αυτής.

Αλήθεια, πόσο είναι η Ευρώπη εκείνη που χρειάζεται «να την προσέχουν»; Μήπως θα όφειλε η Ευρώπη, εν προκειμένω ως γραφειοκρατική οργάνωση, να αρχίσει να προσέχει κάποιους άλλους περισσότερο από ό,τι προσέχει τον εαυτό της;

Με αφορμή και το πρόσφατο αδικαιολόγητο δράμα με τις καθυστερήσεις στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας, αλλά και τις σχετικές συζητήσεις για τα Δυτικά Βαλκάνια εν γένει, πόσο βέβαιοι είναι οι Ευρωπαίοι γραφειοκράτες ότι οι πολίτες των χωρών αυτών είναι καταγοητευμένοι με την ιδέα της ένταξης;

Πόσο βέβαιοι είναι στις Βρυξέλλες ότι οι Βαλκάνιοι εν γένει τους βλέπουν ως Μεσσίες και ως πρίγκιπες στα λευκά άλογα, που θα τους σώσουν από… τι άραγε;

Προφανώς και το όραμα της διεύρυνσης πρέπει να μείνει ζωντανό, για πολλούς και διάφορους λόγους. Είναι όμως η ίδια η Ευρώπη εκείνη που δεν έχει εξηγήσει στους πολίτες των υποψηφίων κρατών ή ακόμη και των σημερινών κρατών μελών, ποιες ακριβώς είναι οι χάρες της.

Δεν έχουν συγκεκριμένες απαντήσεις οι πολίτες της Ενωσης ως προς το γιατί η συμμετοχή σε αυτήν είναι τόσο ελκυστική. Η μακρότερη περίοδος ειρήνης και ευημερίας είναι φυσικά δύο αντικειμενικά στοιχεία. Αν και μία τέτοια επισήμανση δεν θα βρει σύμφωνους τους Σέρβους και τους λοιπούς πολίτες της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Και η Ευρώπη κάνει ότι έχει ξεχάσει τι συνέβη εκεί λίγο πριν τα τέλη του προηγούμενου αιώνα… Επί ευρωπαϊκού εδάφους.

Ακούγοντας κανείς τα λόγια του Γιούνκερ οδηγείται σε κάποιες σκέψεις.

Κινδυνεύει αλήθεια από κάτι η Ευρώπη σήμερα; Και γιατί;

Μήπως κάτι εξακολουθεί να μην πηγαίνει καλά και κάποιοι εξακολουθούν να έχουν όνειρα κυριαρχίας και ηγεμονίας;

Μήπως κάτι δεν είχε σχεδιαστεί καλά και έφτασε η Ευρώπη να αισθάνεται την απειλή του «ηλίθιου εθνικισμού»;

Μήπως η Ευρώπη ήταν προορισμένη να λειτουργεί μόνο σε συνθήκες ειδυλλιακές και «κανονικές»;

Και μόλις παρουσιάστηκαν οι πρώτες μεγάλες κρίσεις της νέας εποχής, ήταν απροετοίμαστη να αντιδράσει;

Η χρηματοπιστωτική κρίση, το προσφυγικό – μεταναστευτικό, η άνοδος της ακροδεξιάς, η κατάρρευση των σοσιαλδημοκρατών και πολλές άλλες πολιτικές εκδηλώσεις, φανερώνουν ότι η Ευρώπη κάτι πρέπει να συνειδητοποιήσει, προτού διεκδικήσει από άλλους να την φροντίζουν.

Είναι προφανώς το καλύτερο που έχουμε.

Μόνο που πρέπει να αλλάξει και μάλιστα ταχύτατα, προτού απειληθεί σοβαρά και βρεθεί προ δυσάρεστων εκπλήξεων.