Πολιτιστική Επιχειρηματικότητα: Μοχλός δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας

Γράφει η Αθηνά Κων. Χατζηπέτρου*

Ο πολιτισμός από την άποψη της αναπτυξιακής πολιτικής έχει τα εξής χαρακτηριστικά : είναι βιώσιμος σε συνθήκες ανοιχτού ανταγωνισμού με έντονο το στοιχείο της μοναδικότητας, συνεισφέρει στην απασχόληση γιατί είναι εντάσεως εργασίας και είναι εξωστρεφής, γιατί είναι εξαγωγικός.

Οι βασικές του ιδιότητες σηματοδοτούν:

Το δημόσιο αγαθό

Το μήνυμα και την αξία που αποτελεί την ουσία των πολιτιστικών αγαθών

Μοναδικότητα και αυθεντικότητα

Ο στόχος  της αυτοχρηματοδότησής του μέσω της αναζήτησης του μεγαλύτερου δυνατού κοινού,  συμβάλλει στην εκπλήρωση ενός από τους βασικούς σκοπούς του που είναι η στήριξη της κοινωνίας και η ανάπτυξη.

H στόχευση αυτή έχει υποστηριχθεί και διεθνώς . Συγκεκριμένα, ο ΟΗΕ προτρέπει την δημιουργία  Πολιτικών  προσέλκυσης τουριστών που μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη και εκμετάλλευση των αυξητικών τάσεων της τουριστικής βιομηχανίας για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, ενώ παράλληλα η μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας καταγράφει ότι πέρα από τον άμεσο αντίκτυπο, ο τουρισμός επιδρά σε πολλούς άλλους τομείς της οικονομίας, έχοντας πολλαπλασιαστικό οικονομικό αποτέλεσμα:  «για κάθε 30 νέους τουρίστες σε κάποιον προορισμό δημιουργείται μια νέα θέση εργασίας και ο κλάδος έχει σχεδόν διπλάσιο αριθμό εργοδοτών γυναικών από άλλους τομείς».

Ο Πυλώνας της Πολιτιστικής Επιχειρηματικότητας είναι ιδιαίτερα σημαντικός γιατί μπορεί πολύ γρήγορα να μοχλεύσει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στην τοπική επιχειρηματικότητα και οικονομία με δημιουργία θέσεων εργασίας και δημιουργικής απασχόλησης.

ΔΕΝ θα αναφερθώ σε Μελέτες McKinsey και δημοσιευμένα στοιχεία άλλων χωρών,  θα αναφέρω όμως τα παραδείγματα των μικρών Ιδιωτικών Μουσείων της χώρας μας , τα οποία έχουν πωλήσεις 6-9€ ανά επισκέπτη .

Ο σημερινός φορέας , το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων έχει δομές ,τεχνογωσία και, κυρίως, πλαίσιο προμηθειών που εδώ και δεκαετίες υποστηρίζει πωλήσεις έως 3-4 εκ € ετησίως στα πωλητήρια των Αρχ.χώρων και Μουσείων.

Ξεκάθαρα λοιπόν όχι μόνο δεν κάναμε κάτι σωστά στο παρελθόν αλλά ακόμα και σήμερα βαδίζουμε σε ΛΑΘΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ.

Αλλαγή λοιπόν ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ: Μια σύγχρονη και δυναμική στρατηγική για τα πολιτιστικά προϊόντα και στόχευση με άξονα τη αξία της σημασιολογικής και συμβολικής παρέμβασης στα προτεινόμενα πολιτιστικά προϊόντα.

Είναι , όπως όλοι μπορούμε να αντιληφθούμε , επιχειρησιακά ΑΝΕΦΑΡΜΟΣΤΟ αλλά και εξαιρετικά επικίνδυνο για τους εγκρίνοντες να ‘στηθεί’  πλαίσιο ‘Προμηθειών’ και  «Απευθείας Αναθέσεων», ύψους περίπου 8-9εκ€ , ποσό που θα απαιτούσε ένας ελάχιστος στόχος πωλήσεων απο τα πωλητήρια του ΤΑΠ 1€ ανά επισκέπτη δηλαδή πωλήσεων 17εκ€ για το 2017.

-Αφήνω στους αναγνώστες τους υπολογισμούς, αν στοχεύσουμε στα νούμερα των Ιδιωτικών μουσείων- ( 17εκ επισκέπτες Χ 6€ ή Χ 9€ κατανάλωση ανά επισκέπτη ).

Επιπλέον ,είδαμε πρόσφατα πώς ,η «αγκύλωση» της πολιτικής που εφαρμόζει ακόμη το ΤΑΠ για τοποθέτηση «αποκλειστικά και ΜΟΝΟ δικών του προιόντων» απέκλεισε από τα πωλητήρια του ΤΑΠ τα δύο εμπνευσμένα αρώματα για το «Ωραίο της Αρχαίας Ελλάδας» γνωστής ελληνικής εταιρίας γιατί ΔΕΝ είναι ‘αποκλειστικό’ το κανάλι πώλησης (Καταλαβαίνουμε εύκολα ΟΛΟΙ πόσο θα στοίχιζε στο ΤΑΠ η κατοχύρωση της ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ….δεν τολμώ καν να σκεφτώ την πολιτική διάσταση … ).

Η πρότασή μου, ΔΕΝ προκρίνει διαγωνισμούς προμηθειών (συχνά με «απευθείας ανάθεση») για λόγους ‘ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ’ .

Δεν είναι αυτός ο τρόπος λειτουργίας των «Museum Gift shops» διεθνώς , αλλα΄ούτε και στα άλλα gift shops Μουσείων της χώρας μας .

Ο Επισκέπτης ΔΕΝ εντυπωσιάζεται από προθήκες μασίφ και διακόσμηση Gallery.

Το ζητούμενο είναι τα πωλητήρια να λειτουργούν, με επάρκεια προιόντων και με ποικιλία για ΟΛΑ τα ‘βαλάντια’ των επισκεπτών . Από το μολυβάκι του μαθητή μέχρι το κόσμημα ή το επιστημονικό ξενόγλωσσο ή το Εκμαγείο που αποτελεί το βασικό προϊοντικό πλεονέκτημα του ΤΑΠ.

Η πρόταση μου, είναι ένα μείγμα πολιτικής, η οποία προκρίνει την ιδιωτική πρωτοβουλία,  ενδυναμώνει clusters μικρομεσαίας παραγωγής , απευθύνεται ΚΑΙ δίνει βήμα και ράφι στην τοπική δημιουργική μικρομεσαία επιχειρηματικότητα και αυτοαπασχόληση με ενδυνάμωση της τοπικής πολιτιστικής μας κληρονομιάς .

Σημαντικό τμήμα των πολιτιστικών προιόντων στα πωλητήρια του ΤΑΠ ή και στο Internet (eshop) να δημιουργείται από τοπικές ατομικές ή μικρομεσαίες  επιχειρηματικές «δημιουργικές» δομές που θα σχεδιάζουν και θα παράγουν πολιτιστικά προιόντα τα οποία στη συνέχεια θα εκτίθονται πρός πώληση, κατόπιν έγκρισης από την «τοπική» πολιτιστική επιτροπή στα πωλητήρια του ΤΑΠ , επιτυγχάνοντας

✓ να δίνονται ευκαιρίες στην τοπική οικονομία μέσα από μικρές επιχειρηματικές ομάδες ή αυτο-απασχόληση

✓ διαφάνεια, με κριτήρια έγκρισης και ευκαιρίες έκφρασης δημιουργίας

✓  δυνατότητα εκπαίδευσης και αναβίωσης ξεχασμένων τεχνικών πολιτιστικής κληρονομιάς ή ενσωμάτωση νεότερων πολιτιστικών αξιών

✓   δυνατότητα  χρηματοδότησής τους .

Είναι σημαντικό το ΤΑΠ να χρησιμοποιήσει το στρατηγικό «ατού», αυτό του πωλητηρίου μέσα στον αρχαιολογικό χώρο με τρόπο ώστε να συμβάλλει σαν βασικός πυλώνας

στη συνδυασμένη ανάπτυξη,

στη δημιουργία πεδίου ευκαιριών και κυρίως

στο πολλαπλασιαστικό όφελος στις τοπικές οικονομίες μέσα από την μόχλευση των 2ή 4 ή 6 ή 8 ευρώ ανά επισκέπτη και που ετησίως θα ξεπερνά τα 30,50 ή 80 εκ€ ετησίως ) και βέβαια

ταυτόχρονα θα αποδίδει το αντίστοιχο στο ΥπΠοΑ που αυτόματα θα αιτείται λιγότερη επιδότηση του από τον δημόσιο προυπολογισμό και τον Έλληνα φορολογούμενο.

Εκτός όμως από το άμεσο οικονομικό όφελος η Πολιτιστική Επιχειρηματικότητα θα παράγει αυτό που ονομάζεται διεθνώς ‘Social Return on Investment’ και αφορά τις κοινωνικές επιπτώσεις από την αύξηση της απασχόλησης, την μείωση των επιδομάτων ανεργίας , την μείωση της μετανάστευσης κ.ά

Οπως εδώ και χρόνια αναφέρουν οι Βασικοί Επιστημονικοί Φορείς Πολιτιστικής Κληρονομιάς :

Τα Μουσεία στηρίζουν την Κοινωνία και την Ανάπτυξη ,

Πρέπει να συμπεριλαμβάνουν την ψυχαγωγία και να αγκαλιάζουν την Τεχνολογία

Αποτελούν πυλώνες ανάπτυξης και Έμπνευσης

Οι λέξεις κλειδιά λοιπόν είναι η σύνδεση του Πολιτισμού  με  την Οικονομική Ανάπτυξη , η προώθηση στο χώρο της Πολιτιστικής Διαχείρισης της Καινοτομίας  και της Τεχνολογίας  και η δημιουργία πλαισίου θέσεων εργασίας μέσω της Πολιτιστικής Επιχειρηματικότητας.

Η Αθηνά Κων. Χατζηπέτρου, είναι Οικονομολόγος με εξειδίκευση στην Επιχειρησιακή Έρευνα και στην Πολιτιστική Διαχείριση –  Πρ. Πρόεδρος ΔΣ Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων (ΤΑΠ)