Η οικονομία χρειάζεται περισσότερο… καπιταλισμό

Επειτα από 8 χρόνια βαθιάς οικονομικής κρίσης, και στην τελική ευθεία για την ολοκλήρωση των μνημονίων, σε τεχνικό τουλάχιστον επίπεδο, το μόνο που δεν θα έπρεπε να κυριαρχεί είναι οι πανηγυρισμοί.

Ούτε φιέστες στο Ζάππειο, ούτε γραβάτες, ούτε επικοινωνιακή διαχείριση μιας κατάστασης η οποία θα έπρεπε να προκαλεί προβληματισμό και ανησυχία.

Χώρες που βγήκαν από μνημόνια παρουσίασαν εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης, σταθεροποίησαν την οικονομία τους, προχώρησαν σε κινήσεις απεγκλωβισμού από τον ανεξέλεγκτο δανεισμό από τις αγορές, λειτούργησαν με όρους ουσιαστικούς κι όχι επικοινωνιακούς. Το βασικότερο: Εκαναν αυτά που έπρεπε για να επανεκκινήσουν την οικονομία μέσω του επιχειρείν.

Κι όμως, στην Ελλάδα η μεσοπρόθεσμη χάραξη στρατηγικής από την κυβέρνηση, με την ανοχή ή ακόμη και την αδιαφορία των δανειστών, συνίσταται στα εξής στοιχεία:

1.      Πώληση περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου σε τιμές ιδιαίτερα χαμηλές.

2.      Επιδοματική πολιτική η οποία ουσιαστικά πρόκειται για μια αναδιανομή φτώχειας. Παίρνουμε από τα εναπομείναντα μεσαία στρώματα, τα δίνουμε στους φτωχώτερους και μοιράζουμε έτσι τη στασιμομιζέρια της οικονομίας.

3.      Φορολογική και ασφαλιστική αφαίμαξη στις επιχειρήσεις που κατά κύριο λόγο είναι μικρομεσαίες.

4.      Αντιαναπτυξιακή λογική που απομακρύνει και τους λίγους, τολμηρούς ξένους επενδυτές που βλέπουν ευκαιρίες στην Ελλάδα αλλά δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν σε μια σειρά από προβλήματα που υπάρχουν.

Μόλις πριν από μερικές εβδομάδες ο επικεφαλής της κοινοπραξίας που έχει αναλάβει τον εκσυγχρονισμό των περιφερειακών αεροδρομίων, αποκάλυψε ότι χρειάστηκαν 200 άδειες και υπογραφές προκειμένου να ξεκινήσει αυτό το τόσο σημαντικό project για την οικονομία και τον τουρισμό. Σε άλλες χώρες αντίστοιχες επενδύσεις απαιτούσαν μία, δύο ή και καμία υπογραφή για την έναρξη των εργασιών.

Την άνοιξη του 2014 ολοκληρώθηκε ο διαγωνισμός για την αξιοποίηση του Ελληνικού, το οποίο υπενθυμίζεται ότι έκλεισε πριν από 17 και πλέον χρόνια. Τέσσερα χρόνια αργότερα, στο καλύτερο «φιλέτο» της Ευρώπης δεν έχει πατήσει εργολάβος, παρά μόνο οι κρατικές υπηρεσίες που ακόμη αναζητούν… κορμοράνους στον αέρα και αρχαία κάτω από τους αεροδιάδρομους.

Πώς, λοιπόν, να λειτουργήσει το επιχειρείν στην Ελλάδα και μετά την κρίση; Ποιοι όροι βελτιώθηκαν την προηγούμενη 8ετία ώστε να μπορεί κανείς να μιλά σήμερα για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις;

Η Ελλάδα βρίσκεται σταθερά στις τελευταίες θέσεις ως προς την ανταγωνιστικότητα, επομένως ως προς τη δυνατότητά της να προσελκύει επενδυτές. Τα βασικά προβλήματα που θέτουν οι επιχειρηματίες είναι η γραφειοκρατία, η βαριά φορολογία, η πολυδιάσπαση και η αλληλοκάλυψη των αρμοδιοτήτων αλλά κι ένα επίσης πολύ βασικό: Η εχθρική στάση ή στην καλύτερη περίπτωση η αρνητική κουλτούρα απέναντι στην επιχειρηματικότητα.

Όταν συλλήβδην ο επιχειρηματίας, από τον περιπτερά μέχρι τον βιομήχανο και το ξένο fund, χαρακτηρίζεται απατεώνας, διαπλεκόμενος, κερδοσκόπος ή αρπακτικό τότε δεν μπορούμε να περιμένουμε πολλά σε μια χώρα που διψά για επενδύσεις.

Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση του ΣΕΒ, η ελληνική οικονομία για να πάρει μπροστά χρειάζεται επενδύσεις της τάξης των 100 δις ευρώ τα επόμενα χρόνια.

Η τελευταία έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας έλεγε χαρακτηριστικά:

«Παρά την έως τώρα πρόοδο, υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις για την ελληνική οικονομία, που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, όπως το υψηλό δημόσιο χρέος, το μεγάλο απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η υψηλή ανεργία, η χαμηλή διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα και η κατάρρευση των επενδύσεων.

Ειδικά για το τελευταίο πρόβλημα πρότεινε:

* «Υιοθέτηση ενός μίγματος δημοσιονομικής πολιτικής που θα είναι φιλικότερο προς την ανάπτυξη. Η υπερβολική εξάρτηση της δημοσιονομικής προσαρμογής από τους υψηλούς φορολογικούς συντελεστές συνιστά αντικίνητρο τόσο για την εργασία όσο και για τις επενδύσεις, ενώ παράλληλα ενθαρρύνει τη στροφή των δραστηριοτήτων προς την παραοικονομία και παρέχει κίνητρα για φοροδιαφυγή.

* Βελτίωση της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει άνοιγμα των αγορών αγαθών και υπηρεσιών, των κλειστών επαγγελμάτων και των δικτύων μεταφοράς ενέργειας. Επιπλέον, κρίνεται απαραίτητη η ενίσχυση του “τριγώνου της γνώσης”, δηλαδή της εκπαίδευσης, της έρευνας και της καινοτομίας, με την υιοθέτηση πολιτικών και μεταρρυθμίσεων που ενθαρρύνουν την έρευνα, διευκολύνουν τη διάχυση της τεχνολογίας και ενισχύουν την επιχειρηματικότητα. Παράλληλα, είναι αναγκαία η βελτίωση της ποιότητας και η διασφάλιση της ανεξαρτησίας των θεσμών, καθώς αυτό αποτελεί καθοριστικό παράγοντα ενίσχυσης της εμπιστοσύνης των επενδυτών και συμβάλλει στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη».

Υπάρχουν επομένως λύσεις, προτάσεις και μακροπρόθεσμη στρατηγική για το επιχειρείν μετά τα μνημόνια. Αρκεί να μην προσκρούουν σε ιδεοληπτικούς κρατικούς υπαλλήλους, από τον υπουργό μέχρι τον τελευταίο υπάλληλο, και σε αντιαναπτυξιακή διάθεση μόνο και μόνο για να κρατήσει το δικό του «τσιφλίκι» το κάθε κόμμα, η κάθε συντεχνία, ο κάθε μικρός ή μεγάλος παράγοντας αυτής της χώρας.

Μπορεί να φανεί… νεοφιλελεύθερο ή προβοκατόρικο από τους γνωστούς ιδεοληπτικούς κύκλους, αλλά η Ελλάδα αυτή την ώρα χρειάζεται περισσότερο… καπιταλισμό. Να πάψει να λειτουργεί ως η τελευταία οικονομία σοβιετικού τύπου στον σύγχρονο κόσμο. Να ανοίξει τα φτερά της στις διεθνείς αγορές, να δοθούν κίνητρα για την προσέλκυση επενδυτών, να ενισχυθεί η εξωστρέφεια των ελληνικών επιχειρήσεων, να «επενδύσει» το κράτος στη γνώση και το ελληνικό επιχειρηματικό δαιμόνιο.

Και το κράτος να υπάρχει μόνο για να διασφαλίζει τη νομιμότητα και να προστατεύει τα δικαιώματα της εργασίας και του περιβάλλοντος.

Μόνο τότε θα μπορεί να υπάρξει πραγματική ανάπτυξη και υπερπλεονάσματα τα οποία δεν θα βασίζονται στη βαριά φορολογία και σε ένα ασφαλιστικό σύστημα καθαρής κλοπής των κόπων των εργαζόμενων και των συνταξιούχων.