Τέσσερις χώρες συναντώνται στην έκθεση Τσίλλερ της Εθνικής Πινακοθήκης

2

Ως μία ευρωπαϊκή έκθεση, που της αξίζει να ταξιδέψει εκτός ελληνικών συνόρων, περιέγραψε η κ. Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα την έκθεση «Ερνέστος Τσίλλερ, Αρχιτέκτων, 1837-1923» που εγκαινιάστηκε τη Δευτέρα στην Εθνική Πινακοθήκη.

Η έκθεση συνδέει τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες, εξήγησε η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης: Την Ελλάδα, όπου εργάστηκε και έζησε ο Ερνέστος Τσίλλερ ώς τον θάνατό του, την πατρίδα του τη Γερμανία, την Αυστρία, καθώς στη Βιέννη βρισκόταν το γραφείο του δασκάλου του Θεόφιλου Χάνσεν, και τη Δανία -χώρα καταγωγής του Χάνσεν.

«Κάναμε προσπάθειες να ταξιδέψει η έκθεση στο εξωτερικό. Δυστυχώς οι προσπάθειες δεν απέδωσαν. Ελπίζουμε τώρα, που θα παρουσιαστεί η έκθεση, να αλλάξουν γνώμη» είπε κ. Λαμπράκη-Πλάκα.

Αναφερόμενη στο έργο του Ερνέστου Τσίλλερ, η κ. Λαμπράκη-Πλάκα υπογράμμισε ότι πρόκειται για έναν οικουμενικό καλλιτέχνη, ένα εκλεκτικό καλλιτέχνη, που στο πλαίσιο του νεοκλασσικισμού εμπνεύστηκε από την Αρχαιότητα, το Βυζάντιο, την Αναγέννηση αλλά και από βορειοευρωπαϊκά στοιχεία.

Η έκθεση είναι αφιερωμένη στη μνήμη τού Μαρίνου Καλλιγά γιατί, όπως τόνισε, η κ. Λαμπράκη-Πλάκα εκείνος ως διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης είχε την οξυδέρκεια να αγοράσει το πολύτιμο αρχείο του Τσίλλερ, το 1961.

«Η Εθνική Πινακοθήκη, πιστή στο ρόλο της ως παιδαγωγού, έχει στόχο να ευαισθητοποιήσει το κοινό ώστε να εκτιμήσει το πολεοδομικό περιβάλλον της Αθήνας που είναι ζωντανό, αυτό το σπουδαίο κληροδότημα του Ερνέστου Τσίλλερ» επισήμανε η κ. Λαμπράκη-Πλάκα.

Η ίδια ανακοίνωσε πως σύντομα οι επισκέπτες της έκθεσης θα έχουν στα χέρια τους ένα πολύπτυχο με τους χάρτες της Αθήνας και του Πειραιά, όπου θα είναι χαρτογραφημένα όλα τα σωζώμενα κτήρια του Ερνέστου Τσίλλερ.

Η κ. Λαμπράκη-Πλάκα τόνισε, επίσης, πως η δύσκολη οικονομική κρίση που διέρχεται η χώρα δεν έχει αφήσει ανεπηρέαστη την Εθνική Πινακοθήκη, αφού -όπως είπε- δεν περιμένει από το κράτος κάποια ενίσχυση, αλλά ελπίζει να μπορέσει να της καλύψει τα λειτουργικά της έξοδα. Στο πλαίσιο αυτό ευχαρίστησε θερμά τον χορήγό της έκθεσης, τον Όμιλο Λαυρεντιάδη.

Πιο αναλυτική αναφορά στο έργο του Ερνέστου Τσίλλερ έκανε η επιμελήτρια της έκθεσης δρ. Μαριλένα Κασσιμάτη. Όπως υπογράμμισε, στόχος της ήταν να αναδείξει τόσο την αρχιτεκτονική της Αθήνας όσο και τα σχέδια-έργα τέχνης του Τσίλλερ, ο οποίος δεν φρόντιζε μόνο τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό των κτηρίων, αλλά ακόμα και την εσωτερική διακόσμηση των οικοδομημάτων.

Η έκθεση

Στην κατοχή της Εθνικής Πινακοθήκης βρίσκεται το μεγαλύτερο και σημαντικότερο μέρος του αρχείου του Ερνέστου Τσίλλερ, που περιλαμβάνει ακουαρέλες, μελέτες, κατασκευαστικά σχέδια των πιο γνωστών έργων του, αλλά και προτάσεις για δημόσια και ιδιωτικά κτήρια και επαύλεις της Κηφισιάς, του Πειραιά, καθώς και έγγραφα, χειρόγραφες μελέτες, προσωπικά τεκμήρια, φωτογραφίες μνημείων της εποχής κ.λπ.

Η έκθεση, εκτός από το σύνολο των σχεδίων (περ. 400), εγγράφων, επιστολών, τεκμηρίων και φωτογραφιών από το αρχείο Τσίλλερ της Εθνικής Πινακοθήκης, συμπληρώνεται με τα σχέδια που φυλάσσονται σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές.

Ο Γερμανός αρχιτέκτονας, ζωγράφος, ερευνητής και λάτρης της αρχαιότητας, ήρθε στην Αθήνα το 1861, με προτροπή του μεγάλου Δανού αρχιτέκτονα και δασκάλου του στη Βιέννη, Θεόφιλου Χάνσεν, ως επόπτης για το κτίσιμο της Σιναίας Ακαδημίας. Ο μέγας ευεργέτης και βαθύπλουτος βαρόνος Σίμων Σίνας χρηματοδότησε γενναιόδωρα το πρώτο μεγάλο δημόσιο αρχιτεκτονικό έργο των Αθηνών κτισμένο αποκλειστικά από πεντελικό μάρμαρο, ως «μεταγραφή» του περίφημου Ερεχθείου της Ακρόπολης. Με την αρωγή των Χάνσεν και Σίνα, ο Τσίλλερ απέκτησε τις περισσότερες διεθνείς και ελληνικές διασυνδέσεις με τους μελλοντικούς πελάτες του, ιδίως την εποχή της βασιλείας του Γεωργίου Α.

Η συνέχεια είναι λαμπρή και τα έργα του ξεπερνούν τα 500.

Ο Ερνέστος Τσίλλερ ανακάλυψε το Παναθηναϊκό Στάδιο, έκανε ανασκαφές και αποτύπωσε το Θέατρο του Διονύσου στη νότια κλιτύ της Ακρόπολης, μελέτησε την αρχιτεκτονική δομή του Παρθενώνα, σχεδίασε τα λείψανα των αετωμάτων και είναι ανάμεσα στους πρώτους που κατέγραψαν την πολυχρωμία στα αγάλματα και στα αρχιτεκτονικά μέλη του Θησείου, του Ερεχθείου, του ναού της Αφαίας στην Αίγινα κ.ά.

Στα πρώτα του έργα συγκαταλέγονται το Δημοτικό Θέατρο Αθηνών, στην πλατεία Κοτζιά, που γκρεμίστηκε το 1940, το Βασιλικό [Εθνικό] Θέατρο, το Θέατρο Πατρών, το Θέατρο Ζακύνθου (καταστράφηκε από τους σεισμούς).

Επέβλεψε στην εκτέλεση των έργων του Χάνσεν στο Ζάππειο, της Εθνικής Βιβλιοθήκης, του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Έκανε προτάσεις για την δημιουργία ενός πάρκου αναψυχής στον Λυκαβηττό και σε εκείνο οφείλεται η δενδροφύτευσή του. Είναι, επίσης,ο αρχιτέκτονας του σημερινού Προεδρικού Μεγάρου, τότε ανακτόρου του διαδόχου Κωνσταντίνου, και πολλών ιδιωτικών μεγάρων: όπως το «Ιλίου Μέλαθρον» για τον Ερρίκο Σλήμαν (Νομισματικό Μουσείο), τα Μέγαρα Μελά, Σταθάτου, Δεληγιώργη (πρώην Ταινιοθήκη), Καλλιγά, Ψύχα (νυν υπουργείο Εξωτερικών), Πεσμαζόγλου, αλλά και των κτηρίων της πρώην Σχολής Ευελπίδων.

Έκτισε επίσης το Γερμανικό και το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο και στον Πειραιά την συνοικία Τσίλλερ (πλατεία. Αλεξάνδρας), τα ξενοδοχεία «Μπάγκειον» και «Αλέξανδρος» στην Ομόνοια, εκκλησίες στο Μαρκόπουλο, Αίγιο, Βέλο Κορινθίας, Βίλια Αττικής, Άγιο Αθανάσιο Πύργου, Αγιο Λουκά Πατησίων, Αγία Τριάδα οδού Πειραιώς, βίλες στην Κηφισιά, αγορές και σχολεία σε πολλές πόλεις της Ελλάδας.

Αννα Ανδίρα

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ