Γονίδιο καθορίζει την αντοχή στην αϋπνία

Λονδίνο: Το πόσο καλές επιδόσεις έχει ένα άτομο σε ένα τεστ ενώ δεν έχει κοιμηθεί επαρκώς, εξαρτάται εν μέρει από τα γονίδια του, υποστηρίζουν Βρετανοί ερευνητές, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύονται στο επιστημονικό έντυπο Current Biology.

Τα άτομα που δεν έχουν κοιμηθεί καθόλου κατά τη διάρκεια της νύχτας και έχουν μια μακρά εκδοχή του γονιδίου PER3 έχουν χειρότερες επιδόσεις στα τεστ γνώσεων, συγκριτικά με τα άτομα που έχουν σύντομη εκδοχή του γονιδίου.

Πιο αναλυτικά, ερευνητές του Πανεπιστημίου του Σάρρεϊ, παρατήρησαν μεγαλύτερες διαφοροποιήσεις στις επιδόσεις κατά τη διάρκεια των «μικρών ωρών», δηλαδή τη χρονική στιγμή που συμβαίνουν τα περισσότερα ατυχήματα που σχετίζονται με την σωματική κόπωση και όταν οι εργαζόμενοι που δουλεύουν με βάρδιες έχουν μεγάλη δυσκολία να μείνουν ξύπνοι.

Ο Δρ Μάλκολμ βον Σαρτς και οι συνεργάτες του συγκρότησαν ομάδα 12 εθελοντών που ήταν φορείς δύο αντιγράφων της μακράς έκδοσης του PER3 και άλλους 12 εθελοντές με δύο αντίγραφα της σύντομης εκδοχής. Με τη χρήση ηλεκτρο-εγκεφαλογραφήματος κατέγραψαν την εγκεφαλική δραστηριότητα των συμμετεχόντων, ενώ καταγράφηκε το πρότυπου ύπνου των εθελοντών.

Η ανάλυση των δεδομένων αποκάλυψε ότι αν και οι δύο ομάδες κοιμόντουσαν περίπου το ίδιο, τα άτομα με κοντή εκδοχή του PER3 περνούσαν το 15% του χρόνου σε βαθύ ύπνο. Οι συμμετέχοντες με μακρό PER3 περνούσαν περίπου το 22% σε αυτή την φάση του ύπνου.

Όταν τα άτομα ξύπνησαν από την πρώτη νύχτα ύπνου στο εργαστήριο, έπρεπε να παραμείνουν στο κρεβάτι. Οι ερευνητές είχαν αφαιρέσει τα ρολόγια από τον χώρο και διατηρούσαν το φωτισμό και τη θερμοκρασία σταθερά για να αποφύγουν οι συμμετέχοντες να αποκτήσουν αίσθηση του χρόνου. Κατά τη διάρκεια των επόμενων 40 ωρών οι εθελοντές έπρεπε να μείνουν ξύπνοι και σε τακτικά χρονικά διαστήματα να συμπληρώνουν γνωστικά τεστ, όπως παιχνίδια μνήμης, με χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή.

Τις πρώτες 18 ώρες, και οι δύο ομάδες είχαν τις ίδιες επιδόσεις στα τεστ. Αλλά το πρωί, αφού είχαν μείνει ξύπνοι για 24 συνεχόμενες ώρες, τα άτομα με μακρό PER3 είχαν μόνο το 50% της επίδοσης των ατόμων με κοντό PER3.

Έτσι λοιπόν, ενώ τα άτομα με μακρά εκδοχή του PER3 κοιμούνται περισσότερο, στην πραγματικότητα έχουν χειρότερη επίδοση στα πνευματικά τεστ όταν στερούνται του ύπνου.

Παλαιότερα πειράματα έχουν δείξει ότι η πρωτεΐνη που παράγεται από το PER3 μπορεί να ενεργοποιήσει άλλα γονίδια, αλλά ο ακριβής ρόλος που παίζει στο κύτταρο παραμένει άγνωστος.

Για το λόγο αυτό, οι ερευνητές εξακολουθούν να είναι απορημένοι για το πώς εκδοχές του PER3 επηρεάζουν τον ύπνο ή την γνωστική επίδοση του ατόμου. Δεν υπάρχει, με λίγα λόγια, βιολογική εξήγηση.

Πάντως οι επιστήμονες τονίζουν ότι οι εκδοχές του PER3 μπορεί να είναι σημαντικοί δείκτες ατομικών διαφορών στον ύπνο και την επιρρέπεια στην απώλεια του ύπνου, μέγιστες αιτίες προβλημάτων υγείας και ατυχημάτων.

health.in.gr