Παγκόσμια Ημέρα Παιδιού: Τα κορίτσια στο επίκεντρο

Η 11η Δεκεμβρίου έχει θεσπιστεί ως Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού για να μας υπενθυμίσει πόσο λίγα πράγματα κάνουμε ως άτομα αλλά και ως κοινωνικό σύνολο για το μέλλον του κόσμου. Με αφορμή τον φετινό εορτασμό η UNICEF, δημοσιοποίησε τα πρώτα στοιχεία της εκστρατείας που ξεκίνησε ένα χρόνο πριν για την ανάδειξη της αξίας της εκπαίδευσης των κοριτσιών.

«25 έως το 2005»
Η εκστρατεία, όπως φαίνεται και από τον τίτλο της, εστιάζεται σε 25 χώρες όπου η εκπαίδευση των κοριτσιών αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα και χρειάζονται ουσιαστική βοήθεια για να επιτευχθεί ο στόχος για ισότητα μεταξύ των φύλων μέχρι το 2005.

Η έκθεση «Η κατάσταση των παιδιών στον κόσμο του 2004»* που επίσης δημοσιοποιείται με αφορμή τη σημερινή μέρα, αποτελεί ένα κάλεσμα για δράση εκ μέρους των 121 εκατομμυρίων παιδιών που είναι εκτός σχολείου σε όλο τον κόσμο, εκ των οποίων τα 65 εκατομμύρια είναι κορίτσια. Το τίμημα που πληρώνουν εξαιτίας αυτού του αποκλεισμού από το σχολείο είναι βαρύ, τόσο για τα ίδια τα κορίτσια όσο και για τις οικογένειές τους, τις κοινότητες και τις χώρες τους.

Η εκτελεστική διευθύντρια της UNICEF Κάρολ Μπέλαμι, μέσω της έκθεσης, απευθύνει έκκληση για μια βασισμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα, πολυδιάστατη προσέγγιση στην ανάπτυξη, που θα εξασφαλίσει στα κορίτσια την εκπαίδευση, θα ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις της διεθνούς κοινότητας για εκπαίδευση για όλα τα παιδιά, θα μεγιστοποιήσει τα οφέλη τόσο για τις οικογένειες όσο και για τα κράτη και θα βοηθήσει να επιτευχθούν πολλοί από τους κύριους παγκόσμιους αναπτυξιακούς στόχους.

Οι πολλαπλές απολαβές της επένδυσης στην εκπαίδευση των κοριτσιών
Ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης: Καθώς αυξάνει το ποσοστό εγγραφής κοριτσιών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, αυξάνει επίσης και το κατά κεφαλή ακαθάριστο εγχώριο προϊόν. Χώρες που δεν πετυχαίνουν την ισότητα των δυο φύλων στην εκπαίδευση αυξάνουν το κόστος των αναπτυξιακών τους προσπαθειών και πληρώνουν για την αποτυχία τους αυτή με χαμηλότερη ανάπτυξη και μειωμένο εισόδημα.

Εκπαίδευση για την επόμενη γενιά: Τα παιδιά μορφωμένων μητέρων είναι πιο πιθανό να πάνε κι αυτά στο σχολείο. Όσο περισσότερο φοιτήσει στο σχολείο μια γυναίκα, τόσο πιο πιθανό είναι πως τα παιδιά της θα ωφεληθούν επίσης από την εκπαίδευση.

Το φαινόμενο της πολλαπλής επίδρασης: Η εκπαίδευση επηρεάζει τομείς πολύ πέρα από την σχολική τάξη, επιδρώντας θετικά στις περισσότερες απόψεις της ζωής ενός κοριτσιού. Κορίτσια που πηγαίνουν σχολείο είναι περισσότερο ικανά να προστατεύσουν τον εαυτό τους από ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του AIDS, είναι λιγότερο πιθανό να πέσουν θύματα διακίνησης ή εκμετάλλευσης σε κάποια εργασία και λιγότερο ευπρόσβλητα από τη βία.

Υγιέστερες οικογένειες: Μορφωμένες μητέρες έχουν υγιέστερα, καλύτερα διατρεφόμενα παιδιά, σύμφωνα με μια επισκόπηση εκτεταμένων ενδείξεων από τον αναπτυσσόμενο κόσμο. Κάθε χρόνος παραπάνω εκπαίδευσης της μητέρας μειώνει το ποσοστό θνησιμότητας των παιδιών κάτω των πέντε ετών από 5% έως 10%.

Λιγότεροι θάνατοι μητέρων: Γυναίκες που έχουν πάει σχολείο είναι ικανότερες στο να χρησιμοποιούν υπηρεσίες υγείας, να βελτιώνουν το επίπεδο της διατροφής τους και να αυξήσουν το χρονικό διάστημα μεταξύ των γεννήσεων. Στις 1.000 γυναίκες, κάθε επιπρόσθετος χρόνος εκπαίδευσης υπολογίζεται ότι προλαμβάνει δυο μητρικούς θανάτους.

Δημιουργία ενός προστατευτικού περιβάλλοντος: Μετά από την οικογένεια, η εκπαίδευση είναι η επόμενη γραμμή άμυνας για ένα προστατευτικό περιβάλλον για τα παιδιά. Ένα κορίτσι που πηγαίνει σχολείο είναι λιγότερο πιθανό να εμπλακεί σε καταδυναστευτικές μορφές εργασίας έξω από το σπίτι και επίσης απομακρύνεται από οικιακά καθήκοντα που μπορεί να είναι υπέρμετρα. Κορίτσια που ξέρουν γράμματα, ιδιαίτερα εκείνα που έχουν λάβει εκπαίδευση για να αναπτύξουν χρήσιμες ικανότητες για τη ζωή τους, είναι λιγότερο ευάλωτα σε ακραίες μορφές ενδοοικογενειακής βίας, σεξουαλικής κακοποίησης και διακίνησης.

Οφέλη για τις κοινότητες: Εστιασμένες πρωτοβουλίες για να αυξήσουν την εγγραφή των κοριτσιών στο σχολείο ωφελούν επίσης οικογένειες και κοινότητες. Προγράμματα διατροφής στο σχολείο που εφαρμόζονται για να βοηθήσουν τα κορίτσια να παραμείνουν στο σχολείο, για παράδειγμα, μπορεί να γίνουν αιτία για καλύτερες διατροφικές πρακτικές στο σπίτι. Κατά τον ίδιο τρόπο, η παροχή επαρκών εγκαταστάσεων υγιεινής μπορεί να μεταμορφώσει την ποιότητα ζωής σε μια τοπική κοινότητα.

Με δεδομένα λοιπόν τα πολλαπλά οφέλη της εκπαίδευσης των κοριστιών η UNICEF καλεί την ηγεσία από κάθε κοινωνικό επίπεδο:
να συμπεριλάβει την εκπαίδευση των κοριτσιών ως ένα ουσιώδες συστατικό των προσπαθειών για ανάπτυξη, προστατεύοντας θεμελιώδεις αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και συγκεκριμένα δικαιώματα των κοριτσιών.

να δημιουργήσει σε εθνικό επίπεδο το απαραίτητο ήθος σχετικά με το ζήτημα της εκπαίδευσης των κοριτσιών εφαρμόζοντας μιας ευρεία εκστρατεία εκπαίδευσης των πολιτών και καθιστώντας τις κυβερνήσεις υπεύθυνες για την πρόοδο.

να μην επιτρέπει τις σχολικές εισφορές κανενός είδους. Όλα τα πρωτοβάθμια σχολεία πρέπει να είναι δωρεάν για όλους.

να σκέπτεται πέρα από τα στενά πλαίσια του εκπαιδευτικού συστήματος, ενσωματώνοντας εκπαιδευτικές πολιτικές στα εθνικά σχέδια για τη μείωση της φτώχειας και προωθώντας αποτελεσματικά προγράμματα.

να εδραιώσει τα σχολεία ως κέντρα ανάπτυξης των κοινοτήτων, ιδιαίτερα για παιδιά που ζουν σε συνθήκες συρράξεων ή εκτάκτων αναγκών.

να αυξήσει τη διεθνή χρηματοδότηση για την εκπαίδευση, καταμερίζοντας το 10% της επίσημης βοήθειας στη βασική εκπαίδευση. Οι βιομηχανικές χώρες πρέπει να δώσουν τουλάχιστον το 0,7% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος σε βοήθεια και τουλάχιστον το 0,15% στις λιγότερος αναπτυγμένες χώρες.

Το αντίστροφο χάσμα μεταξύ των δυο φύλων
Αν και σε παγκόσμιο επίπεδο το χάσμα των φύλων θέτει ξεκάθαρα τα κορίτσια σε μειονεκτική θέση στην εκπαίδευση, είναι σημαντικό να αντιληφθούμε πως σε ορισμένες περιοχές -συμπεριλαμβανομένου μεγάλου μέρους του βιομηχανικού κόσμου- είναι η δυσφορία των αγοριών με το σχολείο που αποτελεί αιτία ανησυχίας.

Σε ένα μικρό αριθμό χωρών λιγότερα αγόρια από όσο κορίτσια εγγράφονται στο σχολείο: ένα αντίστροφο χάσμα μεταξύ των φύλων.

Στις βιομηχανικές χώρες, τα κορίτσια τείνουν να παρουσιάζουν καλύτερες επιδόσεις από ότι τα αγόρια, στα περισσότερα ακαδημαϊκά αντικείμενα. Το πρόβλημα, όπως και εκείνο της μειονεκτικότητας των κοριτσιών στον αναπτυσσόμενο κόσμο, είναι αδιαίρετο από ευρύτερα ερωτήματα που αφορούν το φύλο και τη δύναμη.

Η κοινωνικοποίηση των κοριτσιών στο σπίτι μπορεί να τα κάνει πιο επιδεκτικά στο σχολικό περιβάλλον. Έτσι, ενώ τα κορίτσια στην υποσαχάρια Αφρική ωφελούνται από την παρουσία γυναικών δασκάλων, τα αγόρια στις βιομηχανικές χώρες και στην Λατινική Αμερική και Καραϊβική όπου η συντριπτική πλειοψηφία των δασκάλων είναι γυναίκες μπορεί να πάσχουν από την απουσία θετικών αρσενικών προτύπων.

Μεταρρυθμίσεις που θεσπίστηκαν για να κάνουν την εκπαίδευση ασφαλέστερη, περισσότερο συναφή, και περισσότερο ενισχυτική για τα κορίτσια θα βοηθήσουν επίσης και τα αγόρια.

Για παράδειγμα, όλα τα παιδιά ωφελούνται από τη διεύρυνση των ολοκληρωμένων προγραμμάτων πρώιμης παιδικής ηλικίας, από τα ευέλικτα σχολικά προγράμματα, τις επαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής, την ενσυνείδητη στο φύλο διδασκαλία και ένα σχολικό περιβάλλον ελεύθερο από βία. Η έρευνα δείχνει πως τα αγόρια, ιδιαίτερα εκείνα που προέρχονται από ευάλωτες και περιθωριοποιημένες ομάδες, ωφελούνται ιδιαίτερα από σχολεία φιλικά προς τα παιδιά.

*Τα στοιχεία του άρθρου προέρχονται από την έκθεση «Η κατάσταση των παιδιών στον κόσμο του 2004» της UNICEF.

health.in.gr