Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας: με σύμμαχο την Ιατρική

Η πρόοδος που συντελείται καθημερινά σε όλες τις επιστήμες είναι αδιαμφισβήτητη, είτε συμβαίνει αργά και προοδευτικά είτε, σπανιότερα, με άλματα. Αντίστοιχη πορεία ακολουθεί και η Ιατρική. Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας ας θυμηθούμε συνοπτικά σε ποιά σημεία διαφοροποιείται ουσιαστικά η παροχή υπηρεσιών υγείας στη σημερινή γυναίκα σε σχέση με το όχι και τόσο μακρινό παρελθόν.

Αν δεχθούμε ότι μια από τις πιο σημαντικές περιόδους στη ζωή της γυναίκας είναι η εγκυμοσύνη, τότε, ξεκινώντας από αυτή, μπορούμε να διαχωρίσουμε τρία στάδια, δηλαδή τη γονιμοποίηση, την εξέλιξη της κύησης και τον τοκετό. Ιδιαίτερα στα δύο πρώτα έχει συντελεστεί μεγάλη πρόοδος τις τελευταίες δεκαετίες.

Όσον αφορά στα προβλήματα υπογονιμότητας, οι εξελίξεις επιτρέπουν την ακριβέστερη διάγνωσή τους, ενώ παράλληλα έχουν αναπτυχθεί αρκετές τεχνικές υποβοηθούμενης γονιμοποίησης που μπορούν να τα παρακάμψουν. Από τη στιγμή που θα επιτευχθεί η επιθυμητή εγκυμοσύνη, μια πληθώρα εργαστηριακών εξετάσεων είναι στη διάθεση της μέλλουσας μητέρας που επιτρέπουν μια αρκετά αναλυτική παρακολούθηση της πορείας της. Στόχος πάντα η έγκαιρη ανίχνευση προβλημάτων που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν προβλήματα στη μητέρα ή / και στο έμβρυο, η ορθή εκτίμηση των πιθανών κινδύνων και η ασφαλής πορεία μέχρι τον τοκετό. Οι τεχνικές που εφαρμόζονται κατά τη διάρκεια του τελευταίου μπορεί να μην έχουν διαφοροποιηθεί πολύ εδώ και αρκετά χρόνια, ωστόσο η διεξαγωγή του στο οργανωμένο περιβάλλον μιας μαιευτικής κλινικής και η ύπαρξη αρκετών υποστηρικτικών μέσων καθώς και εξειδικευμένου προσωπικού αυξάνουν την ασφάλεια της διαδικασίας σε περίπτωση εμφάνισης επιπλοκών. Ο ανώδυνος τοκετός καθώς και η διεξαγωγή του στο νερό αποτελούν δύο εξελίξεις που έχουν συζητηθεί αρκετά.

Επειδή όμως η εγκυμοσύνη δεν είναι πάντοτε επιθυμητή, η σύγχρονη γυναίκα έχει να επιλέξει από μια πληθώρα μέσων αντισύλληψης τα οποία έχουν διαφοροποιούνται αρκετά μεταξύ τους, έτσι ώστε η καθεμιά να επιλέξει, μετά από αναλυτική ενημέρωση από το γυναικολόγο της, αυτή που της ταιριάζει περισσότερο. Αν και, όπως τονίζουν τα σχετικά συγγράμματα, η μόνη 100% ασφαλής μέθοδος είναι η αποχή, το αντισυλληπτικό χάπι επιτυγχάνει αρκετά υψηλά ποσοστά, εξελισσόμενο κατά γενιές σε σύσταση ώστε να ελαττωθούν οι παρενέργειές του. Το γυναικείο προφυλακτικό είναι μια άλλη σύγχρονη εξέλιξη, καταλυτικό ρόλο στην εμφάνιση της οποίας έπαιξε η απειλή του AIDS. Η χρήση του παραμένει όμως περιορισμένη σε σχέση με το κλασσικό προφυλακτικό κυρίως λόγω της δυσχρηστίας του αλλά και της περιορισμένης διαφήμισής του.

Το «εκτρωτικό χάπι», η κυκλοφορία του οποίου συνοδεύτηκε από έντονες διαμάχες, δεν κατάφερε τελικά να γίνει ευρέως αποδεκτό, ίσως διότι, πέρα από την ηθική πλευρά του ζητήματος, αρκετοί θεώρησαν ότι η χρήση του ενέχει τον κίνδυνο επιπλοκών. Πιο πρόσφατη είναι η είσοδος στην αγορά του «χαπιού της επόμενης μέρας» η οποία έγινε χωρίς ανάλογο θόρυβο, αν και οι διαφωνίες κυρίως όσον αφορά στην ασφάλειά του είναι ακόμα υπαρκτές.

Στον τομέα της πρόληψης, μεγάλη πρόοδος έχει συντελεστεί κυρίως όσον αφορά την εξέλιξη των απεικονιστικών τεχνικών που επιτρέπουν την έγκαιρη διάγνωση νοσημάτων όπως οι κακοήθειες και, κατά συνέπεια, την αντιμετώπισή τους σε πρωιμότερα στάδια με καλύτερα αποτελέσματα όσον αφορά στην επιβίωση των ασθενών. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε την εξέλιξη των υπερήχων που πλέον δίνουν και έγχρωμη εικόνα και χρησιμοποιούνται ευρύτατα στην ανίχνευση νοσημάτων του γυναικείου γεννητικού συστήματος αλλά και στην παρακολούθηση της πορείας της κύησης. Η μαστογραφία, εργαλείο απαραίτητο στο μαζικό προληπτικό έλεγχο για νοσήματα του μαστού, εξελίσσεται και δοκιμάζονται μορφές της που θα επιβαρύνουν με λιγότερη ακτινοβολία την εξεταζόμενη. Τέλος, άξια αναφοράς είναι και η πρόοδος που έχει συντελεστεί στην ακτινολογική παρακολούθηση της πορείας της οστεοπόρωσης.

Εργαστηριακά, η ανακάλυψη των καρκινικών δεικτών προσέφερε ένα χρήσιμο εργαλείο για την ανίχνευση και την παρακολούθηση της πορείας των κακοηθειών. Η ευρεία εφαρμογή των μοριακών τεχνικών, επίσης, κατέστησε πιο εύκολη και αποτελεσματική την ανίχνευση διαφόρων λοιμώξεων του γυναικείου γεννητικού συστήματος. Ανεκτίμητη φυσικά παραμένει η προσφορά του τεστ Παπ εδώ και πολλές δεκαετίες.

Στον τομέα της φαρμακολογίας, η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης που εφαρμόστηκε για την πρόληψη διαφόρων νοσημάτων μετά την έλευση της εμμηνόπαυσης έγινε το περασμένο έτος αντικείμενο διαφωνιών όσον αφορά την ασφάλεια ή την επικινδυνότητά της. Περαιτέρω αποτελέσματα νεώτερων μελετών αναμένονται προκειμένου να διαπιστωθεί η ορθότητα ή μη των ανησυχιών που διατυπώθηκαν.

Δεν θα πρέπει να παραλειφθεί η αναφορά στην εξέλιξη αντιβιοτικών και αντιμυκητιασικών φαρμάκων, στη σύνθεση αλλά και στη φαρμακοτεχνική μορφή, τα οποία καθιστούν αποτελεσματικότερη την αντιμετώπιση λοιμώξεων που εμφανίζονται συχνά στις γυναίκες, όπως οι ουρολοιμώξεις και οι κολπίτιδες.

Στον τομέα της ομορφιάς, πολλά βήματα έχουν γίνει όσον αφορά στην προστασία της εξωτερικής εμφάνισης από τη φθοροποιό δύναμη του χρόνου αλλά και στη διόρθωση συγγενών ή επίκτητων εμφανισιακών ελαττωμάτων. Η πλαστική χειρουργική έχει να προτείνει πολλές λύσεις στη σύγχρονη γυναίκα: λιποαναρόφηση, λίφτινγκ, ενέσεις Botox ή κολλαγόνου, πληθώρα επεμβάσεων στο στήθος όπως η αποκατάστασή του μετά από μαστεκτομή, και πολλά άλλα. Ας μην ξεχνάμε ότι και οι ίδιες οι επεμβάσεις στο μαστό, όπου επιβάλλεται η αφαίρεση τμήματός του εξαιτίας της ύπαρξης κάποιου νοσήματος, έχουν γίνει αρκετά πιο συντηρητικές σε σχέση με το παρελθόν με εμφανή αποτελέσματα. Επίσης, η εξέλιξη της λαπαροσκοπικής χειρουργικής επέτρεψε τη διενέργεια επεμβάσεων που δεν αφήνουν αντιαισθητικές τομές.

Στα ίδια πλαίσια, η διάδοση των φακών επαφής αλλά και της διαθλαστικής χειρουργικής με χρήση ακτινών λέιζερ, δίνει περισσότερες επιλογές στη γυναίκα όσον αφορά στην εμφάνιση του προσώπου της.

Τι άραγε επιφυλάσσει η Ιατρική για τη γυναίκα στο μέλλον; Σίγουρα θα δούμε καινούρια φάρμακα, επεμβάσεις και διαγνωστικές εξετάσεις που θα είναι πιο ασφαλείς και αποτελεσματικές από τις σημερινές. Ακόμη και τώρα, όμως, η σύγχρονη γυναίκα έχει αρκετά «όπλα» στη διάθεσή της προκειμένου να διασφαλίσει την υγεία αλλά και την ομορφιά της.

Κάποιες ειδήσεις, όμως, από το χώρο της υγείας δικαιολογούν ένα βαθμό ανησυχίας σχετικά με τη μορφή των πραγμάτων που θα ‘ρθουν. Πρόσφατα, μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες κατηγορήθηκαν από επιστήμονες ότι προσπαθούν, με τη συνεργασία ερευνητών, να «κατασκευάσουν» μια καινούρια νοσολογική οντότητα (που σύμφωνα με τους πρώτους δεν υφίσταται) προκειμένου να προωθήσουν και στις γυναίκες σκευάσματα κατά της σεξουαλικής δυσλειτουργίας.

Η επιστράτευση της κριτικής ικανότητας του καθενός είναι απαραίτητη προκειμένου να μην χάνεται το μέτρο και οι εξελίξεις στο χώρο της υγείας να μην μετατρέπονται σε αντικείμενο εμπορικής εκμετάλλευσης αλλά να εφαρμόζονται μόνο στις περιπτώσεις όπου υπάρχει πραγματική ανάγκη. Ας μην ξεχνάμε ότι ένας μεγάλος αριθμός γυναικών στον αναπτυσσόμενο κόσμο αντιμετωπίζει πρόβλημα επιβίωσης, στερούμενες βασικά αγαθά όπως το πόσιμο νερό και φάρμακα που στις οικονομικά αναπτυγμένες χώρες θεωρούνται ήδη ξεπερασμένα. Ίσως, τελικά, η μεγαλύτερη πρόκληση δεν είναι η επιστημονική εξέλιξη καθ’ αυτή αλλά η εξασφάλιση πρόσβασης για όλους στα επιτεύγματά της.

health.in.gr