Καθημερινές κινήσεις και τενοντίτιδα: προστατευτείτε

Μπορείτε να σκεφτείτε ένα νόσημα του μυοσκελετικού συστήματος που να απειλεί στον ίδιο βαθμό έναν πρωταθλητή του τένις με έναν υπάλληλο γραφείου; Πολλές θα μπορούσαν να είναι οι διαφορετικές απαντήσεις στο ερώτημα, περιορίζονται όμως αν θέσουμε ως προϋπόθεση για την εκδήλωσή του τις κινήσεις που αυτοί εκτελούν καθημερινά. Οι τενοντίτιδες, με διαφορετική κάθε φορά εντόπιση, έχουν πραγματικά ευρεία κατανομή αφορώντας στην ουσία τον καθένα.

Ένας τραυματισμός, η χρόνια καταπόνηση ή μια ξαφνική υπερέκταση μιας άρθρωσης μπορούν να αποτελέσουν τα αίτια για την εκδήλωση μιας τενοντίτιδας ή μιας ελυτρίτιδας. Τα συμπτώματά της εντοπίζονται συνήθως πάνω από μια άρθρωση με αποτέλεσμα συχνά αυτές οι καταστάσεις να θεωρούνται από τον πάσχοντα ως αρθρίτιδες. Ας ξεκαθαρίσουμε, όμως, λίγο τα πράγματα περιγράφοντας αδρά την ανατομία μιας άρθρωσης.

Άρθρωση, λοιπόν, καλείται η σύνδεση μεταξύ δύο γειτονικών οστών η οποία γίνεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να εξυπηρετείται η λειτουργικότητα του αντίστοιχου μέρους του σώματος. Έτσι, στα άκρα, όπου απαιτείται μεγάλη κινητικότητα, οι επιφάνειες των οστών (αρθρικές επιφάνειες) που έρχονται σ’ επαφή έχουν το ανάλογο σχήμα ώστε η μία να «γλιστρά» κατά κάποιο τρόπο πάνω στην άλλη, ενώ τα γειτονικά στοιχεία, όπως οι μύες και οι σύνδεσμοι δεν περιορίζουν αλλά ενισχύουν αυτή την κινητικότητα, θέτοντας βεβαίως κάποια όρια σ΄ αυτή. Οι αρθρώσεις συνήθως περιβάλλονται από συνδετικό ιστό (1) ο ο οποίος σχηματίζει τον αρθρικό θύλακο. Αντίθετα, σε περιοχές όπως η πύελος, όπου τα γειτονικά οστά πρέπει να έχουν μια σχετική ακινησία, η διαμόρφωση των αρθρώσεων και των λοιπών στοιχείων είναι αρκετά διαφορετική.

Στην πρώτη περίπτωση, η κινητικότητα επιτυγχάνεται με τη σύσπαση και τη χαλάρωση αντίστοιχων μυών (3) οι οποίοι υπακούουν σε «σήματα» που δέχονται διαμέσου των νεύρων. Οι μύες, για να επιτελέσουν τη λειτουργία τους, προσφύονται σε συγκεκριμένα σημεία των αντίστοιχων οστών με τη μεσολάβηση των τενόντων (2). Οι τελευταίοι είναι σκληρά, ανθεκτικά, «κορδόνια» από συνδετικό ιστό που δέχονται συχνά μεγάλες καταπονήσεις. Για το μετριασμό των τελευταίων οι τένοντες περιβάλλονται από λεπτές μεμβράνες συνδετικού ιστού που καλούνται έλυτρα, τα οποία επίσης μπορούν να αποτελέσουν εστία φλεγμονής.

Παρ’ όλη την προστασία οι τένοντες είναι ευάλωτοι σε τραυματισμό, φθορά, ρήξη και φλεγμονή.

Ποια είναι τα συμπτώματα;
Οι τενοντίτιδες εκδηλώνονται με τυπικά συμπτώματα φλεγμονής. Συνήθως αναφέρονται:

· πόνος στην περιοχή που επιτείνεται με τις κινήσεις (με αποτέλεσμα τον περιορισμό της κινητικότητας της αντίστοιχης άρθρωσης)
· ευαισθησία κατά την ψηλάφηση
· δυσχέρεια στην κίνηση (δυσκινησία)

ενώ ίσως υπάρχει και τοπική ερυθρότητα. Καμιά φορά, ο προσβεβλημένος τένοντας μπορεί να είναι τόσο διογκωμένος ώστε να είναι δυνατή η ψηλάφησή του.

Ποιες αρθρώσεις αφορά συνήθως;
Οι συχνότερες εντοπίσεις είναι οι καρποί, οι αγκώνες, οι ώμοι, τα ισχία, τα γόνατα και οι αστράγαλοι.

‘Όσον αφορά τους καρπούς, η κατάσταση θα πρέπει να διαχωριστεί από το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα. Μπορεί να παρατηρηθεί σε όσους εργάζονται επί μακρόν σε ηλεκτρονικό υπολογιστή. Μια ιδιαίτερη μορφή της νόσου απαντάται στον αντίχειρα και ονομάζεται τενοντοελυτρίτιδα του De Quervain. Μπορεί, πέρα από τα παραπάνω συμπτώματα, να εκδηλωθεί με την «σκαλωτή» κίνηση του αντίχειρα ή με την αυτόματη έκτασή του (εκτινασσόμενος αντίχειρας).

Όσον αφορά τον αγκώνα, η πάθηση είναι τόσο κοινή ανάμεσα στους τενίστες, που ονομάζεται «αγκώνας των παικτών του τένις» αν και αφορά και όσους ασχολούνται και με άλλα αθλήματα, όπως το γκολφ. Πρέπει ν’ αναφέρουμε ότι η πάθηση μπορεί ν’ αφορά έναν αρκετά γυμνασμένο αθλητή με αίτιο την υπερπροπόνηση αλλά και έναν ερασιτέχνη αθλητή που ζορίστηκε υπερβολικά ενώ ήταν αγύμναστος.

Στον ώμο, αντίστοιχες καταστάσεις παρατηρούνται μετά από υπερβολές κατά την κολύμβηση, ιδιαίτερα με τα στυλ ελεύθερο και πεταλούδα.

Στα ισχία μπορεί να έχουμε τενοντίτιδες σαν αποτέλεσμα της ενασχόλησης με το μπάσκετ, ενώ για τα γόνατα ενοχοποιούνται το ποδόσφαιρο και οι δρόμοι αντοχής.

Η φλεγμονή ή ακόμα και η ρήξη του Αχίλλειου τένοντα (1) είναι συνήθως αποτέλεσμα της άσκησης χωρίς να έχει προηγηθεί καλή προθέρμανση των μυών της γαστροκνημίας.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;
Κατ’ αρχάς όσοι επιτελούν επαναλαμβανόμενες κινήσεις των άκρων που απαιτούν την άσκηση μεγάλης μυϊκής δύναμης, όπως στον αθλητισμό αλλά και διάφορες χειρωνακτικές εργασίες. Υπ ‘ όψη θα πρέπει να ληφθεί και ο παράγων «ηλικία», η πάροδος της οποίας φέρνει και την ελάττωση της ελαστικότητας των μυών και των τενόντων.

Θα πρέπει πάντως ν’ αναφερθούν και κάποια νοσήματα που προδιαθέτουν για την εκδήλωση τενοντίτιδας, με πιο κοινό τη ρευματοειδή αρθρίτιδα. ‘Άλλα είναι το σκληρόδερμα, η ουρική αρθρίτιδα, το σύνδρομο Reiter, ο σακχαρώδης διαβήτης και, σπανιότερα, η αμυλοείδωση. Ακόμη και τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης μπορούν να αποτελέσουν προδιαθεσικό παράγοντα. Ειδικά για τις νέες γυναίκες, μια διάχυτη γονοκοκκική λοίμωξη μπορεί να αποτελέσει επιπλέον παράγοντα κινδύνου.

Είναι απαραίτητη η άμεση ιατρική εξέταση;
Στις περισσότερες περιπτώσεις όχι. Σε πρώτη φάση θα πρέπει να ακολουθηθούν κάποια συντηρητικά μέτρα που έχουν να κάνουν με τον περιορισμό της κινητικότητας της αντίστοιχης άρθρωσης (ίσως και με τη χρήση κάποιου ελαστικού επιδέσμου) και τη χρήση κρύων επιθεμάτων για το πρώτο 24ωρο ή 48ωρο μετά την εκδήλωση των συμπτωμάτων. Η εφαρμογή τους δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 10-15 συνεχόμενα λεπτά ανά δίωρο. Μετά το πρώτο 48ωρο συνιστάται αντίθετα η χρήση ζεστών επιθεμάτων ή τα ζεστά μπάνια.

Η λήψη απλών παυσιπόνων θα ανακουφίσει από τον πόνο αλλά δεν θα πρέπει να γίνει κατάχρησή τους.

Η εμμονή των συμπτωμάτων στην ίδια ένταση πέραν του 48ώρου, η αδυναμία συσχέτισης των συμπτωμάτων με κάποια προηγηθείσα δραστηριότητα και η παρουσία πυρετού είναι σημάδια που θα πρέπει να οδηγήσουν τον ασθενή για μια ιατρική εξέταση. Ας μην ξεχνάμε ότι τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν παραπάνω αντιστοιχούν σε μια πλειάδα νοσημάτων και υπεύθυνος για τη διάγνωση είναι πάντα ο ειδικός ιατρός.

Από τα παραπάνω δεν θα πρέπει να συναχθεί το λανθασμένο συμπέρασμα ότι η ενασχόληση με τον αθλητισμό κρύβει μόνο δυσάρεστες εκπλήξεις για τους τένοντες ή, γενικότερα το μυοσκελετικό σύστημα. Αντίθετα, πέρα από τα γνωστά και χιλιοειπωμένα γενικότερα οφέλη της, θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η βλάβη μπορεί να προκύψει μόνο μέσα από υπερβολές και λάθη. Η ενδυνάμωση των μυών, μέσα από ένα σωστά μελετημένο και τηρούμενο πρόγραμμα, προφυλάσσει τους τένοντες και τις αρθρώσεις από την εκδήλωση ή την υποτροπή πολλών παθολογικών καταστάσεων.

health.in.gr