Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή: Παράπονα, δικαιώματα και υποχρεώσεις…

Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή την Παρασκευή 15/3 και το ΙΝΚΑ διαμηνύει ότι η ενημέρωση είναι η καλύτερη ασπίδα προστασίας του καταναλωτικού κοινού, την ώρα που νέα πανευρωπαϊκή έρευνα φέρνει στο φως τα παράπονα και τα σύννεφα απογοήτευσης που τυλίγουν το ελληνικό καταναλωτικό κοινό. Εσείς πάρτε μία… γεύση από το πολύτιμο Εγχειρίδιο του Καταναλωτή με τη «σφραγίδα» του ΙΝΚΑ, ενημερωθείτε για θέματα ποιότητας και ασφάλειας τροφίμων και γνωρίστε τα καταναλωτικά σας δικαιώματα.

Απροστάτευτοι νιώθουν οι Έλληνες καταναλωτές

Πρόσφατη πανευρωπαϊκή έρευνα της Γενικής Διεύθυνσης Υγείας-Προστασίας Καταναλωτή της ΕΕ -η οποία παρουσιάστηκε στο περιθώριο κοινής συνέντευξης Τύπου που παραχώρησαν την Τετάρτη 13/2/02 το ΕΒΕΑ, το ΙΝΚΑ και η αντιπροσωπεία της Κομισιόν στην Ελλάδα- έρχεται να αποκαλύψει την κατάσταση του Έλληνα καταναλωτή σε σχέση με αυτή των Ευρωπαίων εταίρων του.

Βάσει των ευρημάτων της εν λόγω έρευνας, το συνολικό ποσοστό των Ευρωπαίων πολιτών που θεωρούν ότι τα καταναλωτικά τους δικαιώματα προασπίζονται καλύτερα στη χώρα τους ανέρχεται στο 56%. Όσο για τους Έλληνες, το αντίστοιχο ποσοστό αγγίζει μόλις το 21%.

Επιπλέον, ο βαθμός εμπιστοσύνης που δείχνουν συνολικά οι Ευρωπαίοι καταναλωτές στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ένωσης αναφορικά με την προστασία των δικαιωμάτων τους πέφτει στο 31%. Δεν ισχύει όμως το ίδιο και για τους Έλληνες, οι οποίοι βρίσκονται ακριβώς στην… αντίπερα όχθη, νιώθοντας σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό -της τάξεως του 49%- πως τα δικαιώματά τους ως καταναλωτών προστατεύονται καλύτερα σε άλλα
κράτη-μέλη της ΕΕ.

Ενημέρωση – Ποια ενημέρωση;

Το ποσοστό ενημέρωσης του καταναλωτικού κοινού σχετικά με τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που του παρέχονται ανέρχεται για τους υπόλοιπους «14» στο 70% -αρκετά υψηλό επίπεδο ενημέρωσης. Αντίθετα, στην Ελλάδα μόνο το 49% των συμμετεχόντων στην έρευνα δηλώνει ότι αισθάνεται πολύ καλά ή καλά ενημερωμένο για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που του προτείνονται. Στις προσφιλέστερες πηγές πληροφόρησης συγκαταλέγονται η τηλεόραση (52%), οι φίλοι-συγγενείς (32%), τα διαφημιστικά φυλλάδια (12%), το Διαδίκτυο (2%) και οι δημόσιοι οργανισμοί (12%).

Στα προαναφερθέντα συμπεράσματα δόθηκε και το μεγαλύτερο βάρος της συνέντευξης Τύπου ΕΒΕΑ, ΙΝΚΑ και ΕΕ, με τον πρόεδρο του Ινστιτούτου Καταναλωτών Χ.Κουρή να υποστηρίζει ότι «επιβεβαιώνεται η υστέρηση των Αρχών της χώρας όσον αφορά στην αντιμετώπιση των αναγκών τόσο της αγοράς όσο και των καταναλωτών». Ο ίδιος τόνισε ότι «η χρήση των ΜΜΕ ως εργαλείου επίλυσης προβλημάτων δεν αποτελεί ορθόδοξο στοιχείο», ενώ επανέλαβε ότι «η εποπτεία της αγοράς πάσχει».

Λαμβάνοντας το λόγο, ο διεθυντής της αντιπροσωπείας της ΕΕ στην Ελλάδα Γ.Μαρκοπουλιώτης -ο οποίος παρουσίασε τα στοιχεία της πανευρωπαϊκής έρευνας- είπε: «Απαιτείται η μεγαλύτερη δυνατή αντικειμενική γνώση για ένα προϊόν σε συνδυασμό με τον έλεγχο της ποιότητάς του».

Αναφέρθηκε επίσης στη δράση της Κομισιόν για την προστασία των καταναλωτών και υπογράμμισε: «Στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι να φροντίζει να υπάρχει ένα πλαίσιο· σαφείς δηλαδή κανόνες του παιχνιδιού που να σέβονται τόσο οι παραγωγοί όσο και οι καταναλωτές». Καταλήγοντας, ο κ. Μαρκοπουλιώτης επισήμανε: «Δυστυχώς, ορισμένες φορές οι μηχανισμοί διαφυγής είναι εξίσου ισχυροί με τους μηχανισμούς ελέγχου».

Από την πλευρά του, ο Δ.Φουντουκάκος, ο οποίος ανέπτυξε τις θέσεις του ΕΒΕΑ, είπε, μεταξύ άλλων ότι «ο Έλληνας θα ήθελε υψηλότερο επίπεδο Υγείας», ενώ τόνισε «πως αναμενόμενες παρεμβάσεις δεν έχουν πραγματοποιηθεί» ως όφειλαν. Το ΙΝΚΑ σε συνεργασία με άλλους φορείς διοργανώνει σήμερα 15/3 στο ΕΒΕΑ ευρωπαϊκό συνέδριο με θέμα «Προστασία Καταναλωτή και Κοινωνική Ευθύνη των Επιχειρήσεων».

Ζήτημα ποιότητας

Κατ’ εξοχήν απαίτηση κάθε καταναλωτή είναι να νιώθει σίγουρος πως είναι διασφαλισμένη η ποιότητα των προϊόντων που αγοράζει. Πότε όμως αγοράζουμε ποιότητα; Ας δούμε τι απαντούν οι ειδικοί του ΙΝΚΑ. Ποιότητα αγοράζουμε μόνο όταν αισθανόμαστε ότι η ικανοποίηση που μας προσφέρουν τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που αγοράσαμε ανταποκρίνονται στις ανάγκες μας σε συνάρτηση με τα χρήματα που πληρώσαμε.

Ποιότητα αγοράζουμε όταν: Προσδιορίζουμε τις ανάγκες μας, ενημερωνόμαστε για τα δικαιώματά μας και τα διεκδικούμε, επιλέγουμε προσεκτικά τα εναλλακτικά προϊόντα ή τις υπηρεσίες που μας ικανοποιούν, συγκρίνουμε τις τιμές, καταλήγουμε στο προϊόν ή την υπηρεσία που μας προσφέρει τη μεγαλύτερη ικανοποίηση με τη μικρότερη τιμή και τέλος αξιοποιούμε την εμπερία μας.

Ασφάλεια τροφίμων στο πιάτο σας

– Κρέατα και ψάρια στο ψυγείο; Φυλάξτε τα στο τελευταίο ράφι για να μη στάζουν πάνω στα άλλα τρόφιμα. Κλείστε τα σε συσκευασίες.

– Τα μαγειρεμένα τρόφιμα είναι απαραίτητο να μπαίνουν στο ψυγείο πριν κρυώσουν.

– Μη ζεστένετε τα τρόφιμα δεύτερη φορά.

– Να φροντίζετε να ξεπαγώνετε τελείως τα κατεψυγμένα τρόφιμα, όταν χρειάζεται, πριν τα μαγειρέψετε.

-Μόλις ξεπαγώσουν, μαγειρέψτε τα!

– Μην ξαναπαγώνετε τα τρόφιμα που έχουν ξεπαγώσει.

– Να πλένετε τα φρούτα και τα λαχανικά πάντα πολύ καλά.

– Να καθαρίζετε τις επιφάνειες της κουζίνας με ζεστή σαπουνάδα ή κατάλληλο οικιακό απολυμαντικό.

– Να χρησιμοποιείτε πάντα ξεχωριστά σκεύη για ωμά και ξεχωριστά για μαγειρεμένα τρόφιμα.

Αγορά τροφίμων

Αποφύγετε:
– Τα τρόφιμα που προσφέρονται χωρίς να διαχωρίζονται σε σκεύη για ωμά και σκεύη για μαγειρεμένα.

– Τα τρόφιμα που το προσωπικό τα πιάνει με τα ίδια σκεύη που πιάνει και τα ωμά ή δεν έχει πλύνει τα χέρια του.

– Τα γαλακτοκομικά, αν βρίσκονται έξω από το ψυγείο.

– Τις κονσέρβες που έχει φουσκώσει η συσκευασία τους.

– Τα τρόφιμα με χτυπημένη, σχισμένη ή παραβιασμένη συσκευασία.

– Τα τρόφιμα στα οποία έχει παρέλθει η ημερομηνία λήξης τους.

Επιπλέον:
– Το καλοκαίρι μην αφήνετε τρόφιμα μέσα στο αυτοκίνητο και γενικά εκτεθειμένα στον ήλιο.

– Μετά το σούπερ μάρκετ να τοποθετείτε τα τρόφιμα αμέσως στο ψυγείο.

Ετικέτα: Τα συστατικά της γνώσης

Για ό,τι τρώμε ισχύει: Η εμπιστοσύνη είναι καλή, αλλά ο έλεγχος είναι καλύτερος. Με άλλα λόγια: Διαβάστε προσεκτικά τις πληροφορίες που αναγράφονται στις ετικέτες. Μάθετε τι τρώτε.

– Πριν από την αγορά και την κατανάλωση, διαβάστε προσεκτικά τα συστατικά που αναγράφονται στη συσκευασία.

– Ελέγξτε την ημερομηνία λήξης κάθε προϊόντος.

– Ακολουθήστε πιστά τις οδηγίες χρήσης, ψύξης και αποθήκευσης που δίνονται.

– Μη διστάζετε να επικοινωνήσετε με τον παρασκευαστή ή το διανομέα για πληροφορίες και παράπονα.

– Στις ετικέτες των προσυσκευασμένων τροφίμων αναγράφονται υποχρεωτικά οι ενδείξεις: Η ονομασία πώλησης του προϊόντος, ο κατάλογος των συστατικών, η καθαρή ποσότητα, η χρονολογία ελάχιστης διατηρησιμότητας, η τελική χρονολογία ανάλωσης για τρόφιμα που μπορεί να υποστούν αλλοίωση, οι ιδιαίτερες συνθήκες συντήρησης και χρήσης, τα στοιχεία του παρασκευαστή/συσκευαστή/πωλητή ή γενικά κάποιου υπεύθυνου και ο τόπος παραγωγής/προέλευσης καθώς η παράλειψή του μπορεί να παραπλανήσει τον καταναλωτή.

– Το γράμμα Ε, μαζί με έναν αριθμό, χαρακτηρίζει πρόσθετα συστατικά του προϊόντος. Θεωρούνται ασφαλή, αφού η χρήση τους έχει εγκριθεί επίσημα.

Υγιεινή: Για να μη σας κοπεί η όρεξη…

Δεν είναι ορατά, αλλά μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα. Ο λόγος για τα μικρόβια. Γι’ αυτό λοιπόν πλένετε τα χέρια σας:

– Μετά την τουαλέτα.

– Πριν φάτε ή αγγίξετε τρόφιμα.

– Όταν αισθάνεστε ή βλέπετε τα χέρια σας βρόμικα.

– Αφού χαϊδέψετε κατοικίδια ή αδέσποτα ζώα.

– Αφού βήξετε, φτερνιστείτε ή σκουπίσετε τη μύτη σας.

Συνταγές ασφαλείας

Όταν τρώτε έξω:

– Προσέξτε καλά πού τρώτε ή από πού προμηθέυεστε μικρογεύματα.

– Πώς ετοιμάζεται το γεύμα σας; Παρατηρήστε εάν τηρούνται οι κανόνες υγιεινής.

– Το μαγαζί είναι καθαρό; Όλες οι επιφάνειες που έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα πρέπει να είναι απόλυτα καθαρές.

– Το προσωπικό εμπνεύει καθαριότητα; Κοιτάξτε εάν έχουν καθαρά χέρια και νύχια, τα μαλλιά δεμένα πίσω με καπέλο για το προσωπικό της κουζίνας, τις φόρμες εργασίας καθαρές.

– Στα εστιατόρια επιμένετε τα φαγητά σας να σερβίρονται καυτά.

– Αν βρείτε «ξένο σώμα» στο φαγητό σας, παραπονεθείτε οπωσδήποτε στη διεύθυνση.

– Για οποιοδήποτε παράπονο, χρησιμοποιήστε το έντυπο διαμαρτυρίας που κάθε κατάστημα είναι υποχρεωμένο να έχει και απευθυνθείτε στο ΙΝΚΑ.

Όταν τρώτε στην ύπαιθρο:

– Πάρτε μαζί σας καλομαγειρεμένα φαγητά που έχουν μαγειρευτεί σε θερμοκρασία άνω των 70 βαθμών Κελσίου.

– Ποτέ μη σερβίρετε σε σκεύη που έχετε χρησιμοποιήσει για ωμά κρέατα ή ψάρια, χωρίς προηγουμένως να τα σαπουνίσετε.

– Φυλάξτε τις προμήθειές σας σε φορητό ψυγείο που έχει επαρκή ψύξη.

– Κρέας και ψάρια να μένουν στο ψυγείο μέχρι το ψήσιμο.

– Καθαρίστε πολύ καλά το grill.

– Μη συσκευάσετε τα τρόφιμα που είναι ακόμα ζεστά.

Εμφυαλωμένα νερά – Αναψυκτικά

Είναι πλέον υποχρεωτικό να αναγράφεται στη συσκευασία του εμφιαλωμένου νερού και των αναψυκτικών η ενδεικτική τιμή λιανικής πώλησης. Υπεύθυνοι για την ύπαρξη της ενδεικτικής τιμής είναι τόσο οι επιχειρήσεις παραγωγής των προϊόντων αυτών όσο και οι λιανοπωλητές. Η ενδεικτική τιμή ισχύει ως ανώτατη σε συγκεκριμένους χώρους, λόγω της μονοπωλιακής τους θέσης (αεροδρόμια, σιδηρόδρομοι, πλοία, αρχαιολογικοί χώροι, αθλητικοί χώροι).

Προσοχή: Μην αγοράζετε αδιαμαρτύρητα εμφιαλωμένο νερό ή αναψυκτικό σε τιμή ανώτερη της αναγραφόμενης ενδεικτικής στους χώρους που προαναφέρθηκαν. Σε κάθε τέτοια περίπτωση να καταγγείλετε το συμβάν.

Χρυσοί κανόνες

– Τα τρόφιμα πρέπει να φυλάσσονται μακριά από έντομα, τρωκτικά και κατοικίδια.

– «Ρισκάρετε» την καταγγελία στους αρμόδιους, όταν έχετε παράπονα!

– Προσέξτε ιδιαίτερα τις συνθήκες υγιεινής σε εστιατόρια/ταβέρνες.

– Ωμά ή σχεδόν ωμά κρέατα και πουλερικά; Μην τα τρώτε ποτέ.

– Νερό; Μόνο καλής ποιότητας (πόσιμο)! Βάσει της ελληνικής, της ευρωπαϊκής και της διεθνούς νομοθεσίας, οι προδιαγραφές του πόσιμου νερού είναι: να είναι απαλλαγμένο από μικροοργανισμούς και από χημικές ουσίες επιβλαβείς για την υγεία των καταναλωτών, να μην είναι θολό, να είναι άχρωμο, άοσμο και να μην έχει δυσάρεστη γεύση.

Στη… δίνη του σούπερ μάρκετ

Επιχειρώντας να συμβάλει στον αγώνα για μια… ανώδυνη (αγορές με σύνεση και υπεθυνότητα, δίχως περιττά έξοδα) επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ, το ΙΝΚΑ προτείνει:

– Φροντίστε να έχετε ετοιμάσει από πριν έναν κατάλογο με τα είδη που χρειάζεστε.

– Προσέξτε πολύ τις ειδικές προσφορές: Εσείς θα κρίνετε εάν τελικά συμφέρει να «πληρώσετε δύο και να πάρετε τρία», τα οποία ίσως να μη χρειάζεστε.

– Αποφύγετε να αγοράζετε ένα προϊόν, όταν δεν σας είναι απαραίτητο.

– Ορίστε ένα συγκεκριμένο ποσό στις αγορές σας, ώστε να μη σας «παρασύρουν» οι επιθυμίες της στιγμής.

– Επωφεληθείτε από τις ευκαιρίες μόνο όταν είναι αναγκαίο.

– Τα παιδιά είναι ευάλωτα στη διαφήμιση· αποφεύγετε να ικανοποιείτε όλες τις επιθυμίες τους.

– Μην ντρέπεστε να φύγετε από το σούπερ μάρκετ έχοντας κάνει λίγα ψώνια.

Στοιχεία: Ινστιτούτο Καταναλωτών (ΙΝΚΑ)

health.in.gr